သမိုင္းက ေျပာတဲ့ ဗန္းေမာက္ ပင္လယ္ဘူးနယ္စပ္က ပုဂံနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ေစတီမ်ား
ျမန္မာ့သမုိင္းေတြမွာေတာ့ ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုိင္းက ရွမ္းေတြဟာ ဘုရင္ေနာင္ေခတ္္မွ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ သြပ္သြင္းခဲ့သည္ဟု အာေဘာင္အာရင္းသန္သန္ျဖင့္ ျမန္မာ့သမိုင္းဆရာတစ္ခ်ဳိ႕က ေရးၾကသည္။ မိုးေကာင္း၊ မိုးညွင္းရွမ္းနီေဒသတို႔တြင္လည္း ပုဂံႏွင့္ေခတ္ၿပိဳင္ ေစတီပုထိုးေတာ္မ်ား ယေန႔တိုင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ေသးသည္။
ေအာက္ပါစာမ်ားသည္ တိေလာကမာရဇိန္ေစတီေတာ္ျမတ္ ေက်ာက္စာမွ မူရင္းအတိုင္း ေရးထားေပးျခင္း ျဖစ္သည္။
သကၠရာဇ္ ၁၇၄ ခု ျပာသုိလၦဳပ္ ၁၀ ေက်ာ္ေန႔ မြန္းတိးအျခိန္တြင္။မုိးေကာင္းတုိက္ပါ ပင္ေဘာရြာေနေက်ာံစာဒါရကာ ဦးေရႊစုိးစာအမ မလုံသားသၼီတစုတုိ႔ နိဗာန္လက္ေဆာင္
ေဇယ်တု။ သမၼာသမၺဳဒၶ။ ဇိနုမန္ကူ။ သယမၻဴသင္းက်ပ္။ ဓမၼရာဇ္မန္ကင္း။ တရားမင္းဘုရားသည္။ ငါးပါးမာရ္ယုတ္၊ ရန္ခလုတ္ကို။ မက်န္သုတ္သင္။ အလ်င္းတြင္သျဖင့္။ ကင္းစင္ေတာ္မူရာ။ မဟာေဗာဓိ။ သီရိပ၀ရ။ အႆတၱဗုဒၶေဟ။ ေအာင္ျမင္ပုလႅင္ေဘြအျပင္ႏွိုက္။ ဥာဏ္ဆင္ကြန္႔ျမဴး။ ညဦးပုေဗၺ။ မေဇၥ်ဒိဗၺ၊ မုိးေသာထ၀ယ္။ အာသ၀ကၡယ။ ဥာဏသုံးျဖာ။ သစၥာေလးဆင့္။ ၾကာပုံလင့္သုိ႔။ စြင့္စြင့္တမွတ္။ သဗၺညဳအထြဋ္လ်င္။ ဥကၠဌဓမၼရာ၏ ဘုရားျဖစ္မူ။ သုံးေခတ္ေလာကါ။ ေ၀ေနယ်အား။ ဘုသုံးပါးမွ ထူးခ်ား ရပ္မြန္ျပည္သီ၀ံသုိ႔။ ေဆာင္ညြန္ပို႔သ။ ႏွစ္လရွည္ၾကာ။ ၀ါ ၄၅။ လူနတ္အားကိုး။ ခၽြတ္ျငားကယ္ၿပီး။ လွ်ံညီးေတာပ။ ေစာဇိနသည္ ။ျမန္းၾကြဆုန္းစြန္ျပည္နိဗၺာန္သုိ႔။စံလြန္၀င္ၾကြေတာ္မူသတည္။ ထုိသုိပရိနိဗၺာန္။ မစံလြန္ခင္။ ေျမာ္ျပင္ရူရာ။ ေနာက္နာဂတ္၊၊ သတ္မွတ္ပုိင္းျခားထြန္းကားစည္စြာ သာသနါမ်ားေျမာင္၊ နွစ္ငါးေထာင္ တုိ႔တြင္၊ အဂၤမဂဓ၊ တရြရံဆုိင္၊ တုိင္းႀကီးႏွစ္တုိင္းတုိ႔၏။ ခြန္သြင္းသရာ။ မဟာနဂရ ရာဇဌာနီ အညီ၏ထုိ။ ရါဇၿဂိဳဟ္ေ၀ေသာ။ သည ေ၀၀ုစ္။ ပညတ္ထုတ္ေသာ။ ပါဠလိပုတ္၊ သမုဒ္ကၽြန္းခြင္။လကၤာဒီပ၊ အမေခၚဆုိ။ သီဟုိဠ္သထုံ၊ကူးတုံညာေျမ၊ ေရႊၿမိဳ႔ျပည္ဟု၊ သေရေခတၱရာ၊ နန္လ်ာဆက္ခံ၊ ေပါကၠံရာဇာ၊ ေနာရထာမင္းေစာလၳက္။ တြင္မွ။ အရွင္မဟာကာလ၏ တပည္ အရဟံမည္ေတာ္ရွိေသာ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္သည္။ သုဓမၼ၀တီ သထုံျပည္ႀကီးတြင္၊ သာသနာေတာ္ကုန္၍ တမၸဒီပ နမဇၾကည္။ ေပါကၠံျပည္၌ သာသနာရွည္ေညာင္း။ နွစ္ေပါင္းတထာင္တည္လတံ့သည္ကုိ။ သိျမင္ေတာ္မူသည့္ အေလွ်ာံ။ ၾကြေရာံေတာ္မူခဲ့သျဖင့္။ ၎ေပါကၠံျပည္၌ သာသနာေတာ္ေန၀န္။ တည္ထြန္းေတာံပလ်က္။ ေပါကၠံျပည္ သာသနာ၀င္။ ၁၀၄။နွစ္ရွိေသာအခါ နရပတိ ဘုန္ရွိသနင္း၊ ထုိမင္း၏လက္ထက္ တြင္မွ။
အရွင္အာစာရမေထရ္ျမတ္သည္။ ဘဂ၀ါသုံးလူ၊ သဗၺညဳ၏ ဓါတုသရိယာ။ ေဆာင္ယူကာလွ်င္၊ အညေဒသရပ္ ဌါန၌ ဇိနမေဟသီေမြသရီကုိ၊ ေစတီသုံးဆူ။ တည္ထားမူကား။ နတ္လူဦးခုိင္ ညြတ္၀ုိက္ရွိပန္ ေတာင္းဆုညြန္လွ်က္ နိဗၺာန္မ်ဳိးေစ စုိင္ပ်ဳိ႕ေလ့လိ္မ့္ မေရြးဧကန္ အမွန္ရိပ္ျမြက္ ဗ်ာဒိတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ႏွစ္သက္၀မ္းေျမာက္ၾကြေရာလာျငါး၊ ထင္ရွားပကတူး ထိပ္ေရွးဦးျဖင့္ မယူဂါမ ေနၿပီးမလွ်င္ မ်ားလွဒါကာ။ မိန္႔ၾသ၀ါေၾကာင့္ သဒၶပါြးၾကြယ္၊ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္၊ ေထရ္ရွင္ျမတ္လည္း ေမြဓါတ္ကိန္းေပ်ာ္ ေစတိေတာ္ကုိ အေဟါင္ အစၦရိယံ၀တ ေက်ာ္ေဇး၀ျဖင့္၊ ေဇၾကြပီတိ၊ စုိးရႊန္းရွိလ်က္၊ မ်ားခ်ိဒါယကာ ကူညီညာၾက၍ ဦးစြာေရွးပ်ာ။ တည္ခဲ့ထား၏ တည္ထားမူလေခမံသုိ႔ ၀င္စၿပီေနာံ ဆုိက္ေရာံသာသနာ ၁၆၇၈ ႏွစ္ တေပါင္းလျပည့္ ေသာၾကာေန႔ ေနမြန္းတည့္ အခ်ိန္တြင္ မံယူးဌာန ရြာကင္းမ၀ယ္ ထုိက္ရသၼိဳင္း။ ထြက္သည့္ တိုင္းလွ်င္ ခ်ိႏုိင္းျမင္ေပသည္ ေျမသီရိ ဘုမၼိနက္သံ က်ိတ္ခံထူးလတ္၊ ထုိေျမျမတ္တြင္ေမြဓါတ္သရိယ ထူးပ၀ရကုိ အစလက္မြန္ တည္ထားမွတ္သည္။ ေရာင္လွ်ံထြန္းေတာံ ဘိသိတ္ေျမာံသျဖင့္၊ ထက္ေအာံၾကြက္ညံ ဘ၀က္လွ်ံမွ် ထက္သံႏုေတာ္ ေကာင္းခ်ီးေက်ာ္သျဖင့္ ၿပီးစီးေတာ္မူေလၿပီ၊
၁၊ ၎ထုိေနာံ ၾကြေရာံတုံလာ၊ သံအေနာံတာ ေမာ္လိပ္၊ အတိတ္ေခၚညြန္း မည္နံမွန္တြင္ ကုန္စြန္ထိပ္ဖ်ား တည္ခဲ့ထားသည္မွာ သာသနာ၀င္ သကၠရာဇ္ ၁၁၃ ခုေကာဇာ သကၠရာဇ္ ၅၀၁ ခု သာသနာေတာ္ ၁၆၈၃ ႏွစ္ ဥတုသမယ ေဟ့မႏၱေနာင္၊ တေပါင္းလျပည့္ ဟူးေန႔ နံနက္ ၄ ခ်က္တီး ေစတီႀကီးကုိ ေရႊတီတင္လွဴၿပီးစီးေတာ္မူ၏ ၎ထုိေနာံ ဘုန္းေတာံအတုလံ ျပည္သိ၀ံသုိံ၀င္စံၿပီးခါ၊ ႏွစ္ေကာဇာမူ။ ၅၀၃ ခု လုဘသာသနာ သခ်ၤာအေျဖာင့္ ၁၆၇၅ ႏွစ္ တေပါင္း လျပည့္ စေနေန႔ နံက္ ၄ ခ်က္တီ အခ်ိန္တြင္ မည္တင္ေ၀းနီး မံစီႀကီး မံ၀ိန္းရြာ၌ အာစာမည္လတ္ မေထာရ္ျမတ္သည္။ ေမြဓါတ္ကိန္းေပ်ာ္ေစတီေတာ္ကုိ တင့္ေလ်ာ္အံ့ၿခီ တည္ထားၿပီးစီးေတာ္မူ၏
၃။ ထုိအရွင္ အာစါရ သမ ဏေထရ္ဖ်ား ေတည္ခဲ့ထားေသာ ဘုရါသုံးဆူ လုိဏ္မူေျမနင္း တည္ရင္းအစ ရြာကင္းမဟု လင္းျပထင္ထင္ အစင္ဆုိရုိး ေက်ာ္ဟုိးဟုိးတည္း၊ မညွိဳသညာ ေတဇာထူးလီ ေမြသရီဟု ေ၀သီၿဖိဳးျမင့္ တန္းခုိး၀င့္သာ မုိဃ္းျပင့္ အဇဠါ စြင့္စြင့္ျဖာလ်က္ အာကာဘ၀က္ ေအာံထက္ထုတ္ခတ္ မယုတ္ျမတ္ေသာ ဥကၠဌါၿဖိဳးေမာ္ ေစတီေတာ္သည္ ႏြမ္းေလ်ာ္ေရြရွား ပ်က္ျပားယုိယြင္း ထီးေဟာင္းျမင္း၍ ဆက္လ်င္းတဘန္ သစ္ထပ္မံ၍ ႀကံစည္အားထုတ္ အုပ္အကေတ နရပေတ တုိ႔ျဖင့္ ျပစ္ေျပလိမ္းက်ံ မြန္ထပ္ျပန္မွ ေလွ်ာ္ကံတင့္ေရွာင္း ယင္းထီးေဟာင္းကုိ ေရြေျပာင္းပယ္ၿပီး အသစ္ထီးျဖင့္ ေရာင္ညီးပ်ပ် ေရႊမြန္းခ်လ်က္ တင္လွသပၺါယ္ သစ္ခ်ယ္လွယ္အံ့ ႀကံရြယ္စိတ္ထား တုိင္းစားရူေျမာ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဘုရားဦးဂႏၶမာလာ ေထရ္ဆရာႏွင့္ ဒါရကာလူႀကီးေ၀းနီးပ်န္႔ေမြး ေမာင္ေငြေလးတုိ႔ စည္ေ၀းညီညာ တုိက္သဃၤာတုိ႔ႏွင့္ တုိက္ပါအားလုံး စုရုံးအမ်ား ေယာက်ားမိန္းမ တုိင္ပင္ၾက၍ တူကြေစ့စပ္ အရပ္ရပ္လုံးစုံ သိမ္းခ်ဳံစုေသာင္း ေငြေပါင္းသျပာ ေစတနာႏွင့္ သဒၶါပသႏၷ တတ္အားသမွ်ျဖင့္ စုၾကဆုံၿပီး ေ၀းနီးေဒသ ၾကားသိၾကေသာ ၾကြသဒၶါေဇာ ပဌနေစာလ်က္ ထုိတုိ႔ေသာရပ္ရြါ လူမ်ားစြာတုိ႔ ဆုံလာကူလ်က္ အုပ္က်က္ေကာ္ေရာ္ ေစတီေတာ္ႀကီး ျပဳျပင္ၿပီးက ေရြထီတင္လွဴႀကံရြယ္ခ်ဴတုိင္း မျငဴမသုံ ကိစၥကုံျဖင့္ ျပည့္စုံထေျမာံ ခ်ိန္ေထာံ သမယ လက္ဦးစလည္း တႏွစ္ထည္းပင္ၿပီ စီေျဖာင့္ေျဖာင့္၊ ေကြးမေႏွာင့္ဘဲ
၁၂၇၁ ခု ဥတုခ်ိန္မွန္ ေဟမႏၱေနွာင္း တေပါင္းမာသဆန္း ပကၡ ၁၁ ရက္ မပ်က္မွန္စြာ ေန႔ေသာၾကာ၀ယ္ အခါမြန္းတည့္ ခ်ိန္မွန္းျပည့္ႏွိဳက္ လွ်မ္းလွည့္ ေရွာင္လက္ ၿပိဳျပက္ ထိန္ညီး ျမတ္ေရႊတီကုိ ေျမွာံၿခီး၍တင္ မ်ားလွဴရွင္တုိ႔ ၾကည္လင္စိတ္သံ ပူေဇာ္ပြဲခံလွ်က္ ကၽြတ္ညံခ်ိမ္စီ ပုဏၰမီဟု တီတီမႏၷရ ေရာင္ရြန္းပေသာ သီဟဒီဂါရက္ အက္ႏိႈက္ထက္စြာဗလ၀ မ်ားလွလူမ်ား ရပ္ျခားေ၀းေျမ လာၾကေပသည္။ ဗုိလ္ေခ်အပ္အာ ဥပါသဏဥပါသကီ စုံလင္ညီလ်က္ ဘူသီခရစ္ မဟီစစ္ႏွင့္ ျမစ္အဏၰ၀ါ သြက္သြက္ခါမွ် သဃာေတာ္ေပါင္း ဆြမ္းႀကီးေလာင္း၏ ညြတ္ေပ်ာင္းႏူေမာ္ ေကာင္းခ်ီးေခၚသာ ပူေဇာ္ပြဲခံ သဲသဲလွ်ံတိ ထုန္းစံျပဳလ်က္ ေရွ႕ကုိဆက္အံ မပ်က္ႏွစ္စဥ္ မွန္ပင္မုခ် ျမနိစၥတိ မွတ္ၾကရန္အၿပီး ေစတီႀကီး၏ လွ်ံညီးတင့္ေလ်ာ္ ဘိနိပ္ေတာ္ကား ေနာင္ေသာမွတ္ဘြဲ႔ တဆဲ့ေလးေတာင္ တမုိက္ မရူိက္ပုိေမာံ ေလးသစ္ေျမာံ၏ ထုိေနာံရပ္ေတာ္ ျမင့္ညဏ္ေတာ္ကား ရႈေမ်ာ္တိမ္ငဲ့ ႏွစ္ဆဲ့ရွစ္ေတာင္ တမုိက္ ေလးသစ္ တလစ္လုံးပတ္ တင့္အပ္ေရာင္ရႊန္း အ၀န္းေတာင္ေပါင္း မွတ္ေရွာင္ ငါးဆယ္ ထီးေတာ္၀ယ္ကား အလြယ္မွတ္လ်င္ အခ်င္းသုံးးေတာင္ ကုိးေတာင္လုံး၀န္း ျပညြန္းတေဘာ္ ထီးေတာ္အျမင့္ ရသင့္ေတာင္ႏူံ တဆြဲသုံးဟု ႏွဏ္လုံးၿမဲစြာ စြဲပုိက္ခါလ်င္ ေနာင္လာလူမ်ား မွတ္စိမ္သားဟု ထားခဲ့ေသခ်ာ ေလးမ်က္နာ မွတ္ခင္း လုိဏ္ေျမႏွင္းတည့္ လွ်ံ၀င္းၿပိဳးေျပာင္ မုိးလုံးေလာင္မ် ေရႊေတာင္ႀကီးလား ဘိတိတ္ၾကြားသည္ ေရႊသားမြန္ခ်ယ္လြန္ တင့္တယ္လွ်က္ အံဘြယ္မဆုံး လွ်ပ္စစ္ဟုံးသုိ႔ ေရႊတုံးေရႊဆုိင္ ေရႊတုိင္ေရာင္လ်မ္း ေရႊသဃၤန္းျဖင့္ ရုံလႊမ္းျခယ္လွယ္တသြယ္တ၀ ျပဳျပင္ၾကေသာ ကုန္က်ေငြေပါင္း ေသာင္းေျပာင္းေရာရူ ေနာခုတြက္ေသာ သုံးေတာင္ေက်ာ္ျဖင့္ ထုတ္ေဘာ္ျပထားေနာံသားေနာံလာ မ်ားစြာဗုိလ္လူ ဦးျဖဴ ဦးနက္ မွတ္ခ်က္ေသခ်ာ ေက်ာစာကမၺည္း သိပ္သည္ ညြန္ျပ ၁၂၈၀ ခု ဥတုေဟမ ဆုံးထကုန္ေညာင္း တေပါင္လျပည့္ ေသာံၾကာေန႔ ေနမြန္းတည့္အခ်ိန္တြင္ နာဂိန္ခြင့္ပုိ ေရႊျမင့္မုိရ္ကံသုိ႔ ဗဟုိဠ္လ်ံဆုင္ ေက်ာံစာတုိင္ကုိ ၿမဲခုိင္ႀကံႀကံ ထဲ့အံ့ၿဖိဳးေမာံ ထူစုိကေတာံသားထက္ေအာံေၾကညာ စၾကာ၀ဠါ အနႏၱ ေခတၱသုံးခြင္ ေျမျပင္ သုႏၵရီ သုမၼဟီက နဒီအဏၰ၀ါ အာကာဘ၀က္ နရက္ေအာံထပ္ အရပ္ရပ္သူ နတ္လူၿဗိဟၼာ သတၱ၀ါတုိ႔ကုိ ညီညာရေၾကာင္း ေ၀ဌေရွာင္း၏ ေပါင္းစုဆုံၿပီး ေ၀းနီရပ္ရွိ လာသူမခ်ဳိ သူငါတုိ႔မွ စသည့္ အမ်ားျပဳစုထားေသာ မ်ားျပာ ဒါန သကၠာရပူေဇာ္ ရွိဘူးေျမာ္သား အေဟာ၀တျပဳၾကရေသာ ပုံညထုိထုိ ဤကုသုိလ္တုိ႔ေၾကာင့္ မက္ဖုိလွ္ဆုံးစြန္ ေတာင္းဆုညြန္သည္ နိဗၺာန္ထုတ္ေခ်ာံေရာက္၍ လုိကုန္ေသာ၀္
- ထုတ္ႏုတ္
တိေလာကမာရဇိန္ေစတီေတာ္ျမတ္ ေက်ာက္စာ
ခ်စ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးအား အစဥ္သျဖင့္ ေလးစားလွ်က္
