ေမာင္ေမာင္ခင္ေခၚ ကုုိမင္းေဌးသည္ 1988 ရွစ္ေလးလုုံး အေရးေတာ္ပုုံႀကီးတြင္ မုုိးေကာင္းၿမိဳ႕ ေက်ာင္းသား   ေခါင္းေဆာင္     တဦး လည္းျဖစ္သည္။ ရပ္ဘုုိဖုုိး ရုုပ္ရွင္ ဇာတ္ကား တြင္    အဓိက ဇတ္ေကာင္အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။  လက္ရွိ ABSDF (NB) ဗဟုုိေကာ္မတီ တာ၀န္ယူထားသူျဖစ္ၿပီး စာေရး၀ါသနာပါသူ တဦးျဖစ္သည္။ ဆက္လက္ေရးပါမည္ ..












ရမ္ဘုုိဖုုိး စဆုုံး


 

တစ္ကိုယ္ေရသံုး ေရသန္႔ပိုက္ (Lifestraw) ကို အမ်ားစု သိရွိၿပီး   ျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံအေျခဆိုက္ Vestergaard Frandsen  အထည္အလိပ္ ကုမၼဏီမွ တီထြင္ဖန္တီး ထုတ္လုပ္ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ။္ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္မွာ တိုင္းမ္မဂၢဇင္း က ေပးတဲ့ ကမၻာ့အေကာင္းဆံုး တီထြင္မွု ဆုကို ရရွိသြားတဲ့ ပစၥည္း ျဖစ္ ပါတယ္။

၂၀၁၀ခုႏွစ္ ေဟတီေျမငလ်င္ ဒုကၡသည္စခန္း၊ ၂၀၁၀ ပါကစၥတန္ေရေဘး၊ ၂၀၁၁ ထိုင္းေရေဘး ဒုကၡသည္ေတြဆီကို အမ်ားအျပားလွဴဒါန္းခဲ့တဲ့ ပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အလွဴရွင္ကေတာ့ Frandsen  တို႔တင္မဟုတ္ေတာ့ပဲ အဂၤလန္က ကုမၼဏီႀကီး တစ္ခုပါ ေထာင္ေသာင္းမက အေရအတြက္ကို လွဴဒါန္းပါတယ္။

ေရဘယ္ေလာက္ပဲေႏွာက္ေႏွာက္၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဆုိးဆိုး ပါးစပ္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆုပ္ေသာက္ႏိုင္မွာ   ျဖစ္ပါတယ္။  ၃၁၀ မီလီမီတာရွည္ျပီး အခ်င္း ၃၀ မီလီမီတာ အတိုင္းအတာရွိတဲ့ ပိုက္ေလး ျဖစ္ပါတယ္။ ဖိုက္ဘာ နဲ႔ လုပ္ထားျပီး အနယ္၊အညစ္အေၾကး စစ္ေပးတဲ့ အလႊာေပါင္းမ်ားစြာ ပါဝင္ပါတယ္။ ဘာ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမွ မပါဝင္ပါဘူး။ filtering စနစ္ကို အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရထဲမွာပါဝင္တဲ့ ဘက္တီးရီးယားမ်ားအား ၉၉.၉၉ ရာခိုင္ႏွုန္းအထိ သန္႔စင္ ဖယ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ အံ့မခန္းစြမ္းရည္ ရွိတဲ့ပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရရွားပါးတဲ့ ေဒသေတြမွာ အသံုးျပဳဖို႔ သင့္ေတာ္မွာ   ျဖစ္ပါတယ္။ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ျခင္းအတြက္ လွဴဒါန္းဖို႔အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး ထုတ္တဲ့ ပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရွာဝယ္လုိ႔မရပါဘူး။ အစိုးရမဟုတ္ေသာ ဒုကၡသည္ ကယ္ဆယ္ေစာင့္ေရွာင့္ေရး အဖြဲ႔အစည္း   ေတြကို ေပးအပ္ ပါတယ္။  သူတို႔မွ တစ္ဆင့္ ေရရွားပါးတဲ့   ေဒသ၊ ေရမရတဲ့ ေဒသ၊ ဒုကၡသည္မ်ားကို လွဴဒါန္းပါတယ္။ စီးပြားျဖစ္ ထုတ္လုပ္မယ္ ဆုိရင္   ေစ်းအင္    မတန္ႀကီးတဲ့ အတြက္ ေတာ္ရံုလူ မဝယ္ႏုိင္ပါဘူး။ အနည္းငယ္ေရာင္းခ်မွုေတာ့ ရွိေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

Lifestraw နဲ႔ Lifestraw family လို႔ခြဲထုတ္ထားၿပီး Lifestraw က လီတာ ၁ေထာင္စာေရကုိ စစ္ထုတ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္အသံုးျပဳဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ။္ Lifestraw family က်ေတာ့ လီတာ ၁၈၀၀၀ အထိ ေရစစ္ထုတ္ႏိုင္ၿပီး မိသားစု တစ္ခု တစ္ႏွစ္အသံုးျပဳ စာ ျဖစ္ပါ တယ္။

ကမၻာတစ္လႊားက ဆင္းရဲတဲ့ ဒုကၡသည္မ်ားကို ကူညီကယ္ဆယ္ဖို႔အတြက္ ဖန္တီးထားတဲ့ Lifestraw ဟာ ယေန႔တိုင္ အေကာင္းဆံုး ကယ္ဆယ္ေရး နည္းပညာ ပစၥည္းတစ္ခုအျဖစ္ စံခ်ိန္တင္ထားႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

Ref:wiki
Aung Kham (TSJ team)

လူ႔အျဖစ္၌ အရပ္ရပ္ ေပၚေပါက္ လာအပ္ေသာ လူမႈကိစၥ အျဖာျဖာ တုိ႔ကို ေဆာင္ရြက္ ၾကရာ၌   ေကာင္းမြန္စြာ   ၿပီးေျမာက္ ေစျခင္းငွာ အႀကံေကာင္း ဥာဏ္ေကာင္းမ်ား လိုသည့္အခါ မိမိထက္ အသိအလိမၼာ လံုေလာက္   ျပည့္စံု လ်က္ ေကာင္းစြာ ၫႊန္ျပ ဆံုးမ တတ္ေသာ ဆရာသမား၊ လူႀကီးသူမ၊ ပညာရွိႀကီး တုိ႔၏ အႀကံ ဥာဏ္ကို ခံယူ ရရွိျခင္း သည္ ေလာက၌  အမြန္ျမတ္ ဆံုးျဖစ္သည္။ အႀကံေကာင္း ဥာဏ္ေကာင္း ဟူသည္မွာ ႀကီးသည္ ငယ္သည္ မဟူ အရာဌာန အားေလ်ာ္စြာ အေရးကိစၥ ႏွင့္ ကိုက္ညီ၍ အေရးကိစၥကို ေခ်ာေမာ ေျပျပစ္စြာ ၿပီးေျပေစႏိုင္သည့္ အႀကံကိုသာ ဆိုလုိသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာက၌ သူတစ္ပါး စကားထက္ မိမိအသိ ဥာဏ္ကို ကြန္႔ျမဴး၍ အမွန္ကို သိျမင္ ႏိုင္ေအာင္ အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတ ျပည့္စံုေရးမွာ လူတိုင္း ျဖည့္ဆည္း ေနၾကရမည့္ လုိအပ္ခ်က္ ပင္ျဖစ္   ေပေတာ့သည္။       

လူတုုိ႔၏ ဦးေနာက္သည္လည္း ဓါးတလက္ႏွင့္တူေပသည္ ဓါးသည္ အသုုံးမျပဳပဲ မေသြးပဲ အၾကာႀကီး ထားလွ်င္ တုုန္း၍ သုုံးမရျဖစ္သလုုိ ဦးေနာက္သည္လည္း မစဥ္းစားမစဥ္ျခင္ မေတြးေခၚပဲ ဥာဏ္မမွီလွ်င္ အခ်ည္းႏွည္း ပင္ျဖစ္ေနမည္။

ဒီေတာ့ ဦးေနာက္ဖြံ႔ၿဖိဳးဖုုိ႔ လုုပ္ေဆာင္ၾကစုုိ႕


ဥာဏ္ေကာင္းေစပါမယ္ လို႔ေတာ့မဟုတ္ပါဘူ။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ဦးေႏွာက္ကို ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေစမယ့္ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘာသာျပန္ မွ်ေဝေပးလိုက္ပါတယ္။


1.    Go for a walk with a friend

လုပ္ငန္းခြင္ရယ္လို႔မဟုတ္ပါဘူး။ သင္တန္း၊ေက်ာင္း တက္သူမ်ားအေနနဲ႔လည္း ရံုးတက္၊ ေက်ာင္းတက္ခ်ိန္ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း နဲ႔သြားရပါမယ္။ အဲဒီလိုသြားျခင္းက လူမွုဆက္ဆံေရး၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေလ့က်င့္ခန္း၊ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ တက္ၾကြေရး တုိ႔မွာ တိုးတက္ေစမွာၿပီး ဦးေႏွာက္ကို သန္မာေစပါတယ္။



2.    Solve Puzzles, Play Games

ဥာဏ္စမ္းဂိမ္းမ်ား၊ ပေဟဌိဂိမ္းမ်ား ေဆာ့ကစားေပး ရပါမယ္။ ေျဖရွင္းရ ခက္ေသာ ဆူဒိုခု၊ စာလံုးစီ တို႔ကို ေဆာ့ကစား ေပးျခင္း၊ အလြယ္တ ကူ ေဆာ့ရေသာ ဖုန္းထဲမွ ဂိမ္း၊ ကြန္ပ်ဴတာဂိမ္း၊ ကစားကြင္း ဂိမ္း အစရွိသျဖင့္တို႔ကို မိနစ္ပိုင္း ေဆာ့ကစားေပးျခင္းတုိ႔ ျပဳလုပ္ေပးရပါမယ္။ ယင္းကဲ့သုိ႔ ေဆာ့ကစားျခင္းက ဦးေႏွာက္ေသြးဆဲလ္ေတြကို တက္ၾကြေစျပီး တစ္စံုတစ္ခုအေပၚ  အာရံုစူးစိုက္ႏိုင္မွု အားကို ေကာင္းေစပါတယ္။

3.    Meditate

တရားထုိင္ျခင္းက လြယ္ကူေသာ အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ ႔က ခက္ခဲေသာ အလုပ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ မထိုင္ႏိုင္လည္း ထိုင္ႏိုင္ သေလာက္ မိနစ္ပိုင္း တရားထိုင္ေပးျခင္းလည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ တရားထိုင္တဲ့ အေလ့အက်င့္ကို ေန႔စဥ္မဟုတ္တာင္ ၂ ရက္တစ္ခါေလာက္ ျပဳ လုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းေစပါတယ္။



4.    Eat healthy

မိမိစားသမွ် အစားအေသာက္အားလံုးမွ အာဟာရႏွင့္   ေအာက္စီဂ်င္မ်ားရဲ ႔ ၂၀ ရာခိုင္ႏွုန္းကို ဦးေႏွာက္က အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိစားေသာက္ တဲ့အစားအစာမ်ားကို ဦးေႏွာက္အတြက္ အေရးပါ တယ္ဆုိတာ သိထားရ မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အစားအေသာက္မ်ား စားေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ဦးေႏွာက္ကို က်န္းမာဖြံ ႔ျဖိဳးေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

5.    Think positive

အရာအားလံုးကို အေကာင္းျမင္ေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ စိတ္ဖိအားနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမွုမ်းက ဦးေႏွာက္ထဲက Neuron ေတြ ကို ေသဆံုးေစ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္ေလာက္ပဲ အခက္အခဲ၊ ျပႆနာမ်ားနဲ႔ ႀကံဳႀကံဳ အေကာင္းဘက္က ျမင္းေပးတဲ့ စိတ္ထားႏိုင္ေအာင္ ၿကိဳးစားရပါမယ္။ ယင္းကဲ့သို႔ အေကာင္းဘက္က   ျမင္ေပး၊ စာနာေပးတတ္ျခင္းက ဦးေႏွာက္က ဆဲလ္ အသစ္ေတြ ပိုမို တိုးတက္ေစၿပီး စိတ္ဖိအားနဲ႔ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကမွုမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးပါတယ္။

6.    Laugh It Up

ရယ္ေမာတတ္တဲ့ အက်င့္ရွိဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ရယ္ေသာ သူသည္ အသက္ရွည္၏ ဆုိတဲ့အတိုင္း ရယ္ေမာျခင္းက ရုပ္ပိုင္း၊ စိတ္ပိုင္း နာက်င္မွု မ်ားကို  ေလ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။   ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္   ေနတတ္သူ၊ ရယ္ေမာလြယ္တတ္သူမ်ားဟာ သဘာဝ အေလ်ာက္ စိတ္ဖိအား နည္းသူ မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဟာသရုပ္ရွင္မ်ားၾကည့္ျခင္း၊ ဟာသေနာက္ေျပာင္ေျပာဆုိျခင္း တို႔က ဦးေႏွာက္ထဲက endorphin –level ကိုျမင့္တက္ေစပါတယ္။

7.    Listen To Music

သီခ်င္းနားေထာင္ျခင္းကလည္း စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ၊ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး ကို ျမင့္တက္ေစပါတယ္။ အေတြးအေခၚ သစ္ေတြရႏိုင္ၿပီး ထူးျခားတဲ့ စိတ္ကူးဆန္းေတြ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီခ်င္းနား ေထာင္ျခင္း က ဦးေႏွာက္ရဲ ႔ ညာဘက္အျခမ္းကို သန္မာေစတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။




8.    Do Self-Hypnosis

Hypnosis ဆိုတာ စိတ္ညိဳ႔ျခင္းကိုဆိုလိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ Self-Hypnosis က မိမိကိုယ္ကိုယ္ စိတ္ညိဳ ႔ျခင္းလို႔ ဘာသာျပန္ႏိုင္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ မိမိကုိယ္ကိုယ္ စိတ္ညိဳ႔ျခင္း၊ အိပ္ေငြ႔ခ်ျခင္း ထူထူေထြးေထြးမဟုတ္ပါ။ ဥပမာ- လကုန္ ရက္ တစ္ရက္ရက္မွာ လုပ္စရာတစ္ခုရွိသည္ဆုိပါစုိ႔။ ယင္းေန႔ကို အမွတ္ရေနျပီး တကယ္ပဲ ယင္းေန႔မွာ မေမ့မေလ်ာ့ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာမ်ိဳး၊ မနက္အိပ္ယာ ၆နာရီထဖို႔ စီစဥ္ထားရင္ တကယ္ပဲ ၆ နာရီတိတိမွာ ႏွိုးဆက္မပါပဲ ကိုယ္တုိင္ ထႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာမ်ဳိးကို ဆိုလိုပါတယ္။ မေမ႔မေလ်ာ့ပဲ အိပ္ဆက္ႏိုင္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။
အနာဂတ္မွာ ျပဳလုပ္ရန္ စီစဥ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ားကို တကယ္ပဲ မျပတ္မကြက္ေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး အျခား သာမန္ လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚလည္း ဆိုးက်ိဳးမသက္ေရာက္ေစတာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို ဒီလို မွတ္သားခိုင္းေစႏိုင္မွုက စိတ္ဖိအားေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ၿပီး အေတြးအေခၚမ်ားကို ပိုမို ရွင္းလင္းျပတ္သားေစပါတယ္။

9.    Set Goals

ရည္မွန္းခ်က္ထားရပါမယ္။ ေျခာက္လအတြင္းျဖစ္လာမယ့္ရည္မွန္းခ်က္၊ တစ္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္လာမယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ အစရွိသျဖင့္ ပန္းတိုင္တစ္ခုခု ထားၿပီး ႀကိဳးစားလုပ္ကိုင္တတ္ရပါမယ္။ ဘဝရည္ရြယ္ခ်က္မဲ့ လုပ္ကိုင္   ေနျခင္းက ဦးေႏွာက္ရဲ ႔ ေတြးေခၚစဥ္းစားႏိုင္မွု စြမ္းအား ေလ်ာ့ ခ်ေစ ပါတယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ ထားတတ္သူမ်ားက ဦးေႏွာက္ဥာဏ္ ရည္ အၿမဲ ဖြံ႔ၿဖိဳးေနဲၿပီး ဘဝမွာ ေအာင္ျမင္မွုကို အတိုင္းအတာ တစ္ခု အတြင္း ရတတ္ၾကပါတယ္။

10.    Follow a Sleep and Wake up Routine

ေစာေစာအိပ္၊ ေစာေစာထ ဆုိတာထက္ အခ်ိန္မွန္ အိပ္၊ အခ်ိန္မွန္ ထလို႔ ေျပာရင္ ပုိမွန္ပါတယ္။ ညဘက္ သန္းေခါင္ေက်ာ္ေအာင္ မအိပ္ပဲ   ေနၿပီး မနက္ အိပ္ယာထေနာက္က်သူမ်ားဟာ ဦးေႏွာက္ေလးလံ ထိုင္းမွိုင္း ပါတယ္။ ဒီမွာ အိပ္ေဆး အသံုးျပဳပါက အိပ္ေရးဝေပမယ့္ မွတ္ဥာဏ္ခ်ိဳ ႔   ယြင္းမွုကို    ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ညအိပ္ေနာက္က်ၿပီး အိပ္ယာေစာေစာ ထရတာကလည္း စိတ္ပိုင္းေရာ၊ ရုပ္ပိုင္းေရာ ထိခိုက္ေစပတယ္ ေစာေစာ အိပ္ေပမယ့္၊ ေနာက္က်မွ ထတာမ်ိဳးကလည္း ဦးေႏွာက္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ကို ေႏွးေကြးေစပါတယ္။ ပံုမွန္ခ်ိန္အိပ္ၿပီး ပံုမွန္ခ်ထားျခင္း က အိပ္ေရးဝဝ အိပ္ေစျပီး စိတ္ေရာ၊ကိုယ္ေရာ က်န္းမာေစပါတယ္။ ဦးေႏွာက္ကို လန္းဆန္းေစပါတယ္။

အထက္ပါအခ်က္မ်ားအတိုင္း က်င့္သံုးသြားရင္ ဥာဏ္ေကာင္းမလာ ရင္ေတာင္ လူမွုပတ္ဝန္းက်င္မွာ အျမဲ စမတ္က်ေနတဲ့ လူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ သာမန္ ေနထိုင္တတ္သူမ်ားနဲ႔စာရင္ အထက္ပါ ၁၀ခ်က္အတိုင္း လုပ္ေဆာင္သြားသူမ်ားက  ဥာဏ္ရည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမွု ျမန္ဆန္ၿပီး ဘဝအခက္အခဲ မ်ားၾကား   ေအာင္ျမင္မွု ရရွိရန္ အခြင့္ အလမ္းပိုမ်ားေၾကာင္း သုေတသန ဝဘ္ဆိုဒ္ တစ္ခုက ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
----
ထုုတ္ႏုုတ္
ေအာင္ခမ္း (TSJ team) 

တုုိင္းရင္းသားမ်ား သိရွိေစရန္ ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟု ေခၚေသာေနရာတြင္ ယခင္အႏွစ္ ၄၀ဝ,ဝ၀ဝ ေလာက္က လက္နက္ကို အသံုးျပဳ တတ္ၿပီျဖစ္ေသာ   ေရွးလူမ်ား ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ယခင္ အႏွစ္   ၂၀ဝ,ဝ၀ဝ ေလာက္မွ စ၍ ထိုေရွးလူမ်ားသည္ လက္နက္လုပ္တတ္ေသာ အဆင့္သို႔  ေရာက္လာသည္။
အလြန္ေအးေသာ ေျမာက္ေလကို ေၾကာက္သျဖင့္၊   ေတာင္ေစာင္းမ်ား၌   ေတာင္ဘက္သို႔ အေပါက္ လွည့္ေသာ ဂူမ်ားတြင္သာ ေနၾကသည္။

ယခင္အႏွစ္ ၁၁,ဝ၀ဝ ခန္႔က၊ ထိုသူမ်ား ေနခဲ့ေသာ သွ်မ္းကုန္းျပင္ျမင့္ အေနာက္ကုန္းေလွ်ာက္ ပဒတ္လိုဏ္ (ျပဒါးလင္း) အမွတ္(၁)မွာ နံရံေဆးေရးရွိတယ္။ အဲဒီ အ႐ုပ္ေတြဟာ အရင္အႏွစ္ ၂၀,ဝ၀ဝ က ၁၀,ဝ၀ဝ အတြင္းေရးဆြဲ ခဲ့တာေတြျဖစ္ပါသည္။ (ေဒါက္တာ - သန္းထြန္း )

 ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေတြ႕ရွိေသာ Afrasia သြားရုပ္ၾကြင္းသည္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ေပါင္း (၃၇)သန္းမွ် သက္တမ္းရွိ   ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ သုုိ႔ပါ၍ အထက္ပါ ျမန္မာႏုုိင္ငံဟုုေခၚတြင္ေသာ ေဒသမ်ားတြင္ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလည္း   ေနထုုိင္လာၾကေသာ လူသားမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းသိသာထင္ရွာေစသည္။   ေနာက္ပုုိင္းအျခားေဒသ မ်ားမွ လည္း  ေရၾကည္ရာမ်က္ႏုုရာသုုိ႔ အဆင့္ဆင့္ ေရြ႕လ်ား ေနထုုိင္လာခဲ့ၾကေသာ အုုပ္စုုတုုိ႔ကုုိ မႈတည္၍ ယေန႔အေခၚတုုိင္းရင္းသား မ်ားပင္ျဖစ္လာၾကသည္။ ထုုိအထဲတြင္ ဗမာလူမ်ဳိးသည္လည္း တုုိင္းရင္းသား တမ်ဳိးပင္ျဖစ္သည္။ ဗမာလူမ်ဳိးသည္ မုုိးက်ေရႊကုုိမဟုုတ္ပါ..



ျမန္မာအစ ဘယ္ကလာ *"۩"* 

ျမန္မာရာဇာ၀င္ ဆရာတုိ႔သည္ ျမန္မာႏွင့္ အိမ္းနီးခ်င္မ်ား ျဖစ္ေသာ တရုတ္၊ ကုလား၊ ယုိးဒယား ဆက္ဆံေရး မ်ားကုိ ေရးၾကရာတြင္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကုိ ဦးစားေပး၍ မျဖစ္ဘူးဘဲ ျဖစ္ေလဟန္ ဇြတ္ျဖည့္စြက္ေရး သည္လည္း ရွိ၏။ ျဖစ္ဖူးပါလ်က္ မျဖစ္ေလဟန္ တမင္ခ်န္ရစ္ ခဲ့သည္လည္းရွိသည္။

ထင္ရွားေသာ သာဓကမ်ားကုိ ျပပါမည္။ မျဖစ္ဘူးဘဲ ျဖစ္ေလဟန္   ေရးသည္ မ်ားမွာ
(၁) သာကီ၀င္မင္း အဘိရာဇာ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ၀င္လာ၍ တေကာင္းတည္ျခင္း၊
(၂) ေနာက္ထပ္သာကီ၀င္ ဓဇရာဇာေရာက္လာျပန္ျခင္း၊
(၃) အေနာ္ရထာ မင္းေစာက တရုတ္ဥတည္မင္းကုိ သြားေရာက္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊
(၄) အေလာင္းစည္သူ ဇမဳၺသေျပပင္အနီးသုိ႔ ေရာက္သြားျခင္း၊
(၅) သမိန္ဗရမ္း ႏွင့္ ဂါမဏီ သကၠရာဇ္- ၇၇၅ AD -1415 ေလာက္က စီးခ်င္းထုိးျခင္းျဖစ္ရသည့္ တရုတ္တုိ႔ လာေရာက္ တုိင္ခုိက္ျခင္း၊
(၆) တမိန္ဗရမ္းႏွင့္ စလုံေက်ာ္ေခါင္ သကၠရာဇ္- ၈၃၉ (AD -1477) ေလာက္က စီးခ်င္းထုိးျခင္း ျဖစ္ရသည့္ တရုတ္တုိ႔လာေရာက္ တုိက္ခုိက္ျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္ပါသည္။

ဤတြင္ အဘိရာဇာႏွင့္ ဓမရာဇာ အေၾကာင္းကုိ ေရးၾကသည္မွာ ငါတုိ႔ သာကီ၀င္ မ်ဳိးျဖစ္သည္ ဟုဘုရား မ်ဳိးႏွင့္     ဆက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ကုန္းေဘာင္းေခတ္ အေလာင္းမင္းတရား လက္ထက္ေလာက္မွ ထြင္ေသာ ဇတ္လမ္းသစ္မွ်သာ ျဖစ္သည္ဟု ယူဆရန္ ေၾကာင္းရွိပါသည္။

အေနာ္ရထာႏွင့္ ဥတည္ဘြား အေၾကာင္းမွာလည္း မုခ်ဧကန္ ျဖစ္ရေသာ ေၾကာင္းထက္ ပုိကဲ၍   ေရးမိျခင္း   ျဖစ္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ အေနာ္ရထာသည္ ေျမာက္ဘက္သုိ႔ နယ္ခ်ဲ႕သည္ကာမွန္၏။ သုိ႔ေသာ ဧရာ၀တီႏွင့္ ေရႊလီ ဆုံဆည္းရာ အရပ္ထက္ ေျမာက္က်ေသာ ေနရာကုိ မရာက္ဟု ထင္မိပါသည္။ စင္စစ္ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ နယ္နိမိတ္ကုန္ေအာင္မွ် ထုိအခါက ျမန္မာ့ လက္ေအာက္တြင္ မရွိေခ်။

အေနာ္ရထာ လက္ထက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔ စည္းလုံးမိ၍ အေက်အညာ နယ္ခ်ဲ႕သည္ကားမွန္၏ သုိ႔ေသာ တရုတ္ကုိ စစ္ျပဳႏုိင္ ေလာက္ေအာင္လည္း အင္အားမရွိေသးဟု ယူဆပါသည္။

ထုိစဥ္က ယြန္နန္ ျမန္မာနယ္စပ္တြင္ ရွိေနေသာ နန္ေက်ာင္သည္ ယခု ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေျမာက္ပုိင္း တစ္စိပ္တစ္ေဒသကုိ လႊမ္းမုိးေနဆဲျဖစ္၍ ယင္းတုိ႔ကုိ တုိက္ခုိက္ျခင္း ျဖစ္မည္ဆုိက ျဖစ္ႏုိင္စရာ
အေၾကာင္းရွိပါေသးသည္။

အေလာင္းစည္သူ မင္းႀကီးသည္ တုိင္းခန္းလွည့္လည္ရင္း ဇမဳၺသေျပပင္အနီးကုိ ေရာက္သြားသည္ဟု ဆုိရာ၌လည္း အကဲပုိမ်ား ပါ၍ေနသည္။ ထုိ႔ထက္ တြင္းသင္းတုိက္၀န္ မဟာစည္သူ ဦးထြန္းညိဳလုိ ပုဂၢိဳလ္က တုိင္းခန္းလွည့္သူမွာ အေလာင္းစည္သူမဟုတ္ နရပတိစည္သူ သာလွ်င္ျဖစ္သည္ဟု ျငင္းခ်က္ ထုတ္ခဲ့ဖူးပါသည္။

သကၠရာဇ္ ၇၇၅-ႏွင့္ ၈၃၉ ခုမ်ားတြင္ တရုတ္စစ္ေရာက္၍ သူရဲေကာင္း တေယာက္ခ်င္း စီးခ်င္းကစားရာတြင္ အႏွစ္ ၆၄- ႏွစ္သာ ျခားလ်က္ ဇတ္လမ္းတူ၍ ျမန္မာဘက္မွ ဇတ္လုိက္မွာ ႏွစ္ႀကိမ္စလုံး သမိန္ဗရမ္း ျဖစ္ေနသည္မွာ တစ္ေနရာရာတြင္ မွားအံ့ေလာဟု သံသယျဖစ္စရာ ေကာင္းေနပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ တရုတ္မွတ္တမ္းမ်ား၌ ရွာေဖြၾကရာ ထုိအခါက ျမန္မာႏွင့္ ရန္ျဖစ္သည္ဟု မေတြ႔ရေခ်။ ဤသည္လည္း မျဖစ္ဘူးဘဲ ျဖစ္ေလဟန္ ေရးျခင္းမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ မည္သည့္အက်ဳိးကုိ လုိ၍ ေရးသည္ဟု မသိရေသာ္လည္း ယခု ျပည္ေထာင္စု ေခတ္တြင္ တခ်ဳိ႕ ရာဇ၀င္ဆရာတုိ႔ အလြန္ႏွစ္သက္ေသာ ဇတ္ကြက္ တခုျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သမိန္ဗရမ္းႏွင့္ ဂါမဏီ သုိ႔မဟုတ္ သမိန္ဗရမ္းႏွင့္ စလုံေက်ာ္ေခါင္ဇတ္တြင္ မြန္ျမန္မာ ရန္စစ္ျဖစ္ဆဲ ျမန္မာကုိ တရုတ္လာတုိက္လွ်င္ မြန္-ျမန္မာေပါင္း၍ တရုတ္ကုိခု ခံသည္ဟူ၍   ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ ယင္းပင္လွ်င္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ ျဖစ္ေခ်၏ဟု အားပါးတရေရးၾက၏ ျပည္ေက်ာ္ ပန္းခ်ီဆရာကုိ ဆီေဆးကားေရးခုိင္းသည္။ ေရးသူ၊ ဆြဲသူကုိ ေက်နပ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ မည္သူမွ် ထုိ ဇတ္လမ္း သည္ ရာဇ၀င္ေၾကာင္းအားျဖင့္ မွန္ မမွန္ (Historicity) ရပ္၍ မစဥ္းစားၾကေခ်။ မျဖစ္ဘူးသည္ကုိ အျဖစ္လုပ္ခဲ့သလုိ ျဖစ္ဖူးသည္ကုိလည္း မသိမၾကားဘူးသကဲ့သုိ႔ ခၽြင္းခ်န္၍ ထားခဲ့သည္ မ်ားကုိ ေတြ႔ရ ပါသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္အကဲပုိႏွင့္ မိမိရာဇ၀င္ကုိျဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါး ရာဇာ၀င္ကုိျဖစ္ေစ၊ မေရးသင့္ဟု ဆုိပါသည္။ ဒုတိယ နိဂုံးအေနျဖင့္လည္း ျမန္မာရာဇ၀င္ကုိ ျမန္မာမ်ားကပင္ အကဲအပုိမပါေစဘဲ ေရးသား၍ ကမၻာကုိ တင္ျပခ်ိန္ေရာက္ၿပီဟု ဆုိခ်င္ပါသည္။ တတိယ နိဂုံးအေနျဖင့္ အဂၤလိပ္၊ ကုလားစသည္တုိ႔က မဟုတ္မမွန္ လီဆည္၍ ျမန္မာအဆုိးဟု ေရးေလသည္တုိ႔ကုိလည္း ေဖာ္ထုတ္ျပင္ဆင္၍ ဟုတ္သေလာက္မူ ၀န္ခံပါဟု တုိက္တြန္းလုိပါသည္။
ဤနိဂုံး၌ပါသာ စကားသုံးခ်က္ကား ကၽြန္ေတာ္မ်ား အစဥ္တစုိက္ ဆက္လက္ထုတ္ေ၀ရန္ ရည္သန္ေသာ   ျမန္မာရာဇ၀င္စာတန္း မ်ား၏ ၀ါဒပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာရာဇ၀င္စာတမ္း အမွတ္-၁
ေဒါက္တာသန္းထြန္း

ျမန္မာအစ ဘယ္ကလာ

အာရွတိုက္ဆိုင္ရာ ဘာသာေ၀ါဟာရ ပညာရွင္မ်ားက ျမန္မာလူမ်ိဳး မ်ားသည္ အေရွ ့ တိဗက္ ဘာသာ ေ၀ါ ဟာရ အုပ္စု၀င္လူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု အတည္ျပဳထားၾကသည္။

တရုတ္ မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား၏ အဆိုအရ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ ကန္ဆူနယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ တရုတ္က ဖိသျဖင့္ တိဗက္ ကုန္းျမင့္ေဒသ တ၀ိုက္သို ့ေျပာင္းသြားၾကသည္။ တိဗက္တို႔က ေမာင္းထုတ္သျဖင့္ ယူူနန္နယ္သို႔ ေျပာင္းၾက သည္။

တရုတ္ျပည္ကုိ AD- 618 မွ 907 အုပ္စုိးခဲ့ေသာ ထန္မင္းဆက္သည္ တရုတ္တုိ႔၏ သမုိင္းတြင္ ေခတ္   ေကာင္းႀကီး တခုျဖစ္၏။ ႏုိင္ငံတြင္း စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စာေပ၊ အႏုပညာမ်ား တုိးတက္သည္။ အာရွ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈ တုိးတက္တည္တံ့ေစရန္ အာရွအလယ္ပုိင္းသုိ႔ နာယ္ခ်ဲ႕ ၍ ကုန္သြယ္လမ္းမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ထန္အင္ပါယာသည္ ေနာက္ဘက္ အာရွအလယ္ပုိင္း တြင္မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့သည္။ သုိ႔ပင္ျဖစ္ လင့္ကစား ယန္စီျမစ္၏ ေတာင္ဘက္ ယခုေခတ္ ယူနန္၊ ေလြခ်ဳိ၊ လႊမ္စီ၊ ကြမ္တုန္စသည့္ ေဒသမ်ားကုိကား လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံမ်ားဟု သေဘာထားရုံသာ ထားႏုိင္ သည္။   စစ္ေရးႏုိင္ငံေရးတုိ႔ျဖင့္ တုိက္ရုိက္လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

ထုိစဥ္က တရုတ္ျပည္ ယန္စီျမစ္ေတာင္ပုိင္းေန လူမ်ားစုမွာ တရုတ္မ်ားမဟုတ္ၾကေခ်။ တိဗက္ ျမန္မာ အႏြယ္ခြဲ၀င္ ဘာသာစကား ေျပာသူမ်ားႏွင့္ သွ်မ္းအစု၀င္ ဘာသာစကား ေျပာသူမ်ားမွာ ထုိေဒသတုိ႔၏ လူမ်ားစု တုိင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ထုိေဒသတုိ႔တြင္ ထန္တရုတ္တုိ႔၏ လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ႏုိင္ငံငယ္မ်ား   ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ယင္းႏုိင္ငံတုိ႔အနက္ “အားဟုိင္” (အားပင္လယ္) ပတ္၀န္းက်င္တြင္   ေပၚေပါက္ ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံ- ၆-ႏုိင္ငံတုိ႔ ထင္ရွား၏ ယင္းႏုိင္ငံငယ္တြင္ ေနထုိင္ သူတုိ႔တြင္ ေမာေစာမ်ား      (နန္ေက်ာက္သွ်မ္း)၊ ေရွးေဟာင္းျမန္မာမ်ား၊ ေလာေလာမ်ား စသည့္ တိဗက္ျမန္မာ အႏြယ္၀င္မ်ားႏွင့္ သွ်မ္းအစု၀င္ မ်ားပါ၀င္ၾကသည္။

ယင္း ၆ ႏုိင္ငံအနက္ ေတာင္ဘက္စြန္က်ေသာ မုင္ေရွေစာ (နန္ေက်ာင္)သည္ အင္အား အေကာင္းဆုံး   ျဖစ္သည္။ AD- 739 တြင္ မုင္ေရွေစာႏုိင္ငံသည္ က်န္ႏုိင္ငံငယ္ ၆ ခုကုိ သိန္းသြင္း၍ အင္အား  ေတာင့္တင္း   ေသာ ျပည္ေထာင္စုကုိ တည္ေထာင္သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ အားဟုိင္အေနာက္ကမ္း ယခု (ယူနန္နယ္) တာလီဖူၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္အနီးတြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။

တရုတ္တုိ႔က ေတာင္ဘက္ “ေဆာဘြဲ႔ခံ သူအုပ္ခ်ဳပ္ေသာလူမ်ဳိး (ေဆာဆုုိမွာသွ်မ္းလုုိ ေဆ-ဆုုိေသာက်ားကုုိ ေခၚဆုုိ   ျခင္းျဖစ္သည္။)“နန္ေဆာႏုိင္ငံ” သုိ႔မဟုတ္ (နန္ေက်ာင္-နန္ခ်ဳိ -  ေနာင္ခ်ယ္ သွ်မ္းတုိ႔က လန္႔ေက်ာက္  ဟုေခၚသည္။  လန္႔ - သည္သွ်မ္းလုုိ သန္း၊ ေက်ာက္ - သည္ အသွ်င္သခင္ အသွ်င္သခင္ေပါင္း သန္းနဲ႕ခ်ီၿပီး အာဏာတည္ပါစဟုုေသာ အတိနမိတ္ျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဒါကုုိအစြဲျပဳ၍ ယေန႔ ထုုိင္းႏုုိင္ငံတြင္ လန္႔နား၊ လန္႔ပန္း ဟူေသာ သန္းကုုိအစြဲ၍ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ႏုုိင္ငံမ်ားရွိသည္ ( မယ္ခူးေဆးရွဲန္ - သွ်မ္းသမုုိင္းသုုေတသီ )  ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

လန္႔ေက်ာက္-ျပည္ေထာင္စုကုိ တည္ေထာင္ေသာ လန္႔ေက်ာက္ “ဧကရာဇ္ႀကီး ရွဲင့္ေလာ္ဖီ” ၏ေနာက္ ဆက္ခံေေသာ ေျမးေတာ္ “ေကာေလာ္ဖွဲင” လက္ထက္တြင္ လန္႔ေက်ာက္၏ အင္အား လြန္စြာတုိးတက္ ခဲ့သည္။ထန္တရုတ္ႏုိင္ငံ၏ ေလးစားျခင္းကုိပင္ခံခဲ့သည္။

ထုိစဥ္က တရုတ္ျပည္ အေနာက္ဘက္ရွိ တိဗက္ႏုိင္ငံ မွာလည္း အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံတခုျဖစ္ခဲ့သည္။ အာရွအလယ္ပုိင္းကုိ ႀကီးစုိးေရးအတြက္ တိဗက္ႏွင့္ ထန္တရုတ္တုိ႔သည္ အျပန္ အလွန္စစ္ဆင္ႏြဲ   ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

ယခု အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ တစ္ခုေပၚလာသျဖင့္ တိဗက္ႏွင့္ တရုတ္တုိ႔သည္ လန္႔ေက်ာက္ႏုုိင္ငံ ျဖစ္ေသာ ထုိအင္အားႀကီးႏုိင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အခ်င္းခ်င္း တုိက္ခုိက္ရန္ အေျခေနမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
လန္႔ေက်ာက္ကလည္း မိမိ၏ အက်ဳိးကုိ ၾကည့္၍ တစ္ခါတရံ ထန္တရတ္ႏွင့္ေပါင္း၍ တိဗက္ကုိတုိက္သည္။ တစ္ခါတရံ တိဗက္ႏွင့္ေပါင္း၍ ထန္တရုတ္ကုိ တုိက္သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ပေဒသရာဇ္ ၃ ႏုိင္ငံ၏ ၃ပြင့္ဆုိင္ စစ္သည္ ျဖစ္ေပခဲ့သည္။ ဤစစ္မ်ားကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ လန္႔ေက်ာက္သည္ စြီက်ဳိႏွင့္ ေ၀ွ႔ထုင္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။

အေနာက္ဘက္တြင္ ယခုေပါင္ရွန္မွ ေမခ ျမစ္အထိ ယင္းမွ တစ္ဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္စြန္   ေရခဲ   ေတာင္ႀကီး   မ်ားအထိ ခံတပ္ၿမိဳ႕ကုိ ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့၏ ပ်ဴႏုိင္ငံႏွင့္လည္း အဆက္သြယ္ရခဲ့၏ ဤ စစ္တုိ႔တြင္ ေရွးေဟာင္းျမန္မာတပ္မ်ား ပါ၀င္ဆင္ႏြဲခဲ့၏။ ရွဲင့္ေလာ္ဖီမင္းႀကီး လက္ထက္မွ စ၍ ေရွးေဟာင္း   ျမန္မာတုိ႔သည္ လန္႔ေက်ာက္ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိေရွးေဟာင္း ျမန္မာတုိ႔မွာ မည္သူတုိ႔နည္း။ သူတုိ႔၏ အေၾကာင္းကုိ ေခတ္ၿပိဳင္ေရးခဲ့ေသာ တရုတ္က်မ္းတုိ႔တြင္ ေတြ႔ႏုိင္သည္။
(မန္ရႈက်မ္း၊ ထန္ရာဇ၀င္က်မ္းေဟာင္းႏွင့္ ထန္ရာဇ၀င္က်မ္းသစ္ )

“ဖန္ခ်ဳိ-အမည္ရွိသူက AD-863” ခုတြင္ မန္ရွဴေခၚ တရုတ္ဘာသာေရး က်မ္းတစ္ေစာင္ကုိေရးခဲ့၏ ထုိက်မ္း၌ ေနာင္အခါ ျမန္မာျဖစ္လာမည့္ မူလျမန္မာ တုိ႔ေၾကာင္းကုိ အတန္ငယ္ျပည့္စုံေအာင္   ေရးသား ခဲ့ပါသည္။

မူလျမန္မာသည္ ယုန္ဂ္ခ်န္င္ (ပ၀္ရွန္) ပန္၀န္းက်င္၌ေန၏။ ထုိအရပ္ကား စင္စစ္အားျဖင့္   ေျမာက္နမုိင္ခ၊   ေရွ႕မဲ့ေခါင္၊ ေတာင္သိႏၷီအတြင္း ရွိေသာေဒသပင္ျဖစ္ပါသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ မိမိိတုိ႔ သရွင္သခင္ကုိ မင္းသုိ႔မဟုတ္ မင္းေစာဟုေခၚသျဖင့္ ဖန္ခ်ဳိက ယင္းတုိ႔ကုိ “မင္းသုိ႔မဟုတ္ “မင္းေစာ”လူမ်ဳိး ဟုပင္ေခၚပါသည္။ ထုိသူတုိ႔သည္ “ယြန္နန္၏ အေက်ာ္ဆုံးျမင္းမ်ဳိးကုိ   ေမြးသူမ်ားျဖစ္၏။” ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ယင္းတုိ႔ပင္ ျမင္းသည္ေက်ာ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ပုိးစားရုိင္းပင္၏ အသားႏွင့္ေလးကုိလည္း အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္၏။ စစ္ေရးစစ္ရာ၌ ပထမတန္းစားမ်ား   ျဖစ္ပါသည္။

“ေရွးေဟာင္းျမန္မာမ်ားဟု” ေဖၚျပခဲ့ေသာ “မင္း သုိ႔ မင္းေစာ” လူမ်ဳိးတုိ႔သည္။ ေျခတံရွည္ အိမ္မ်ားႏွင့္   ေနေၾကာင္း၊ အနီေရာင္ပုိးစျဖင့္ ဦးေခါင္းကုိ ရစ္ပတ္ တန္ဆာဆင္က ေခါင္းေပါင္းစကုိ ေနာက္တြင္ ခ်ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသီးတုိ႔သည္ အေရာင္ ၅မ်ဳိး ပါေသာ လဲပုိးထည္ကုိ ၀တ္ေၾကာင္း၊ ယင္းအ၀တ္ကုိ   ေခါင္းေပၚထိ ၿခဳံႏုိင္ေၾကာင္း၊ စပါးႀကီးေျမြသြားမ်ား၊ ခရုခြံမ်ား၊ ပုလဲစစမ်ားႏွင့္ ကုံးထားေသာ ပုတီးမ်ားကုိ ကိုင္တြယ္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သုိင္းၾကသည္။ ဆြဲထားၾကသည္။ အိမ္ေထာင္မရွိေသးသူသည္ ထိပ္တြင္ ဆံထုံးတစ္ထုံးသာ ထုံး၍ အိမ္ေထာင္ရွိသူသည္ ခ်ဳိေစာင္းေနရာတြင္ တစ္ထုံးစီခြဲ၍ ႏွစ္ထုံး ထုံးသည္။

သူတုိ႔သည္ အိမ္အနီးသစ္ပင္မ်ားေပၚတြင္ ေဒါင္းမ်ားကုိ ေမြးျမဴထားေၾကာင္းစသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထား၏။ ပုိးေခါင္းေပါင္းနီကုိ အစေနာက္ခ်၍ ေပါင္းျခင္း၊ ေျခတံရွည္အိမ္မ်ားေပၚတြင္ ေနျခင္း၊ ျမန္မာတုိ႔ အေလး အျမတ္ထားေသာ အလံတြင္ ေဒါင္းရုပ္ပါျခင္းတုိ႔မွာ ဤေရွးေဟာင္းလူတုိ႔၏ အစဥ္အလာ အဆက္ပင္   ေလာဟု ေတြးထင္ဖြယ္ရာရွိ၏ မင္းလူမ်ဳိးစု အားလုံးလုိပင္ “ေဘာင္းဘီျပာ၀တ္၍ ႀကိမ္ေခြ၊ ၀ါးႏွီးမ်ားျဖင့္ ခါးကုိပတ္ထားၾကသည္ ဟုလည္းဆုိ၏” ကုန္းျမင့္သားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေပသည္။

တုိက္ခုိက္ေရးတြင္ ၀ါသနာထုံသူမ်ားျဖစ္သည္။ ေပါ့ပါးလ်င္ျမန္ ဖ်တ္လတ္သည္။ ျမင္းစီးစဥ္ လွံကုိ က်င္လည္စြာ သုံးတတ္သည္။ စီးရာတြင္ ကုန္းႏွီးမပါ အျပင္းတုိက္ရန္ ဒုန္းစီးေသာအခါ မ်ားတြင္ ပ်ံေနသည္ဟုု ထင္ရသည္။ သူတုိ႔၏ အမ်ဳိးသမီးပ်ဳိတုိ႔သည္လည္း ျမင္းေရးတြင္ အလားတူစြမ္းရည္ ရွိသူမ်ားျဖစ္၏ နန္ေက်ာင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တပ္ၿမိဳ႕ အသီးသီးမွ စစ္သူႀကီးမ်ား တပ္ထြက္ၾကေသာ အခါ တပ္ဦးမွပါရေလသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ လွံရွည္၊ ကာရွည္ႀကီးမ်ားကုိ ကုိင္ေဆာင္သည္ သူတုိ႔ခ်ီတက္လာၿပီဆုိလွ်င္ မည္သူမွ မခုခံႏုိင္၊ ျမားတုိ႔ႏွင့္ သစ္သားေလး(ဒူးေလး) ကုိလည္းသုံးသည္။ ျမွားသြားကုိ အဆိပ္လူးထား သျဖင့္   ျမွားခ်က္ထိသူ ရုတ္ျခသည္းေသသည္။ ၀ါးခၽြန္အပစ္ အလြန္က်င္လည္သည္ ေတာနက္အတြင္း လင္းႏုိ႕ကုိပင္ ထိေအာင္ပစ္ႏုိင္သည္။ အလြန္လက္ေျဖာင့္၍ လြဲသည္မရွိ သူတုိ႔သည္ ငွက္ေပ်ာရြက္တြင္ အစာပုံ၍ စားသည္။ ခြက္ေယာက္မရွိ ေျမာက္ဘက္အက်ဆုံးလူစုျဖစ္သည္။

 ဇြဲ၊ သတၱိႏွင့္ သစၥာရွိမႈတုိ႔တြင္ အံ့ဖြယ္သရဲ ရွိလွသည္။ တရုတ္တုိ႔ႏွင့္ ျဖစ္ရေသာ စစ္ပြဲတြင္ မိသြားရာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္း၍ စစ္ေဆးသည္၊ စကားတစ္ခြန္းမွ် မဟေခ်၊ လက္ေကာက္၀တ္မွ လက္ကုိျဖတ္ပစ္၍ စစ္ေမးျပန္သည္၊ မေျပာ၊ ေအာ္ဟစ္ျခင္းပင္ မျပဳၾကေပ။ ဤသည္မွာ ေရွးျမန္မာတုိ႔၏ နန္ေက်ာက္ေခတ္ စစ္ပြဲႀကီးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ေသာ ရဲစြမ္းသတၱိႏွင့္ သစၥာရွိမႈမ်ားသာပင္ ျဖစ္ေလသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ ဖန္ခ်ဳိ မွတ္တမ္းတင္ခ်ိန္၌ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းသုိ႔ သွ်မ္းျပည္ ေျမာက္ပုိင္းမွစ၍ ၀င္ေရာက္ခ်ိန္   ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ေတာင္ဘက္သုိ႔ တုိး၀င္ရျပန္ပါသနည္းဟု ေမးလွ်င္ နန္ေက်ာင္၏ ဖိစီးႏုိပ္စက္ျခင္း ေဘးမွ ေရွာင္ရွားျခင္း ပင္ျဖစ္သည္ဟု ေျဖရမည္။ နန္ေက်ာင္ (သွ်မ္း) အမ်ဳိးတြင္ “ရွဲန္ေလာဖိမင္းက AD- 713” ခုအလြန္တြင္ သံလြင္ႏွင့္ မဲေခါင္ၾကားေန မင္းေစာ အမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ပထမဆုံး ေအာင္ႏုိင္သည္ ဟုဆုိပါသည္။

 AD- 755 ခုနန္ေက်ာင္တုိ႔ လႊမ္းမုိးခ်ိန္ျဖစ္၍ နန္ေက်ာင္မင္းႀကီး ေကာ္ေလာ္ဖန္က တိဗက္ကုိ မဟာမိတ္ျပဳ၍ တရုတ္ကုိ စစ္ႀကီး ႏွစ္ႀကိမ္ႏုိင္လုိက္၏။ မဟာမိတ္ျဖစ္ေသာ တိဗက္သုိ႔ သြားရန္လမ္းႏွစ္သြယ္ရွိရာ ထုိလမ္းႏွစ္ခုစလုံး ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ျဖတ္၍သြား၏ ထုိလမ္းအတုိင္း နန္ေက်ာင္တုိ႔လုိက္လာလွ်င္ ပ်ဴတုိ႔ႏွင့္   ေတြ႔ေတာ့သည္။ ေရာက္လာေသာ နန္ေက်ာင္ကုိ ပ်ဴတုိ႔က လက္သင့္ခံရုံမွတစ္ပါး ဘာမွ်မတတ္ႏုိင္ေခ်။ အၾကည္တသာ လက္ခံရသည့္အျပင္ နန္ေက်ာင္တုိ႔ တုိက္ေသာစစ္မ်ား၌ပင္ ပ်ဴစစ္သားတုိ႔ လုိက္၍ တုိက္ရေသး၏ ပ်ဴတုိ႔မွာ နန္ေက်ာင္ကုိ ခံညားရုိေသလ်က္ အခြန္ဆက္သေနရၿပီျဖစ္၏ ထုိကုလား တရုတ္ လမ္းမႀကီးႏွစ္ခုကုိ တရုတ္အမတ္ က်ာတန္က ရွစ္ရာစုကုန္ခါနီးတြင္ အခန္းဆက္ႏွင့္ တကြ အေသးစိတ္ေရးသားထားခဲ့သည္။
(ယွင္ထန္ရႈ၊ အခန္း ၄၁ (၁) စာမ်က္ႏွာ ၂၁၊ ယာႏွင့္၀ဲ)

တရုတ္စစ္ကုိတိုက္ေနေသာ လန္႔ေက်ာက္ အရွင္မင္းႀကီး ေကာေလာ္ဖန္၏ ေျမးေတာ္ ယိမုိရြန္း လက္ထက္ AD- 794-ခုတြင္ မင္း သုိ႔ မက္းေစာ အမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ႏွိပ္ကြပ္ျပန္သည္ဟုဆုိသည္။ လန္႔ေက်ာက္တုိ႔က ခ်ဲန္င္တုမွ ဟႏြိဳင္သုိ႔ျဖန္႔၍ စစ္တုိက္ရာ၌ မင္း-တို႔က အေသခံအျဖစ္ျဖင့္ တပ္ဦးတပ္ဖ်ားက လုိက္ၾကရ ရွာသည္။ ထုိသူတုိ႔ စစ္တုိက္ရာ၌ ရဲစြမ္းသတၱိရွိပုံ၊ စည္းကမ္းရုိေသပုံႏွင့္ ဆင္းရဲပင္ပန္း   ေရာက္၍ ေသပုံကုိ ဖန္ခ်ဳိက အေသးစိတ္ေဖာ္ျပခဲ့၏။ နန္ေက်ာင္ကုိလည္း ရြံ႕မုန္း၍ လာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။

 AD- 794-ခုႏွစ္ ေက်ာ္တြင္ ေျမးေတာ္-ယိမုိရြန္း စစ္ကုိရပ္စဲလုိက္၏ ထုိေနာက္ လက္ေအာက္ခံ   ျပည္နယ္ မ်ားစြာမွ သီဆုိတီးမႈတ္ သူဆုိင္းသမား တုိ႔ကုိစု၍ တရုတ္ဧကရာဇ္ထံသုိ႔ AD- 800”-ေက်ာ္တြင္   ေစလႊတ္   ေဖ်ာ္ေျဖခုိင္းသည္။ ယင္းတုိ႔တြင္ ပ်ဴသဘင္သည္တုိ႔လည္းပါ၏ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပ်ဴႏွင့္ တရုတ္ အဆက္သြယ္ ရလာသျဖင့္ ပ်ဴမင္းျဖစ္ေသာ ခြန္ေမာ္ခ်န္မင္းမ်ဳိးမွ ယုန္ခ်ိယန္မင္းက AD-801-2-ခုႏွစ္ တြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ လန္႔ေက်ာက္မွ တစ္ဆင့္ သံေစလႊတ္ခဲ့သည္။

ညီေတာ္ သုိ႔မဟုတ္ သားေတာ္ ၿဂိၿမိဳ႕စား (ဗန္းေမာ္ သုိ႔မဟုတ္ တေကာင္းၿမိဳ႕စား) သုနႏၵကုိ သံအဖြဲ႔တြင္ ထည့္လုိက္၏ တရုတ္မွတ္တမ္းမ်ား၌ ထုိသံအဖြဲ႔ႏွင့္တကြ ပ်ဴတူရိယာႏွင့္ တီးမႈတ္ပုံကုိ အေသးစိတ္   ေရးသားထားသည္။ တဖန္ AD-832-ခုတြင္ နန္ေက်ာက္တုိ႔က “ပ်ဴၿမိဳ႕ေတာ္” ကုိဖ်က္ဆီးၿပီးေနာက္ “လူူ ၃၀၀၀-သုံ႔ပန္း” အျဖစ္ ဖမ္းယူသြားကာ “ေက်တုန္ေခၚ ယြန္နန္ဖု”အမည္ရွိ လန္႔ေက်ာက္တုိ႔၏ အေရွ႕ဘက္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ အေစအပါး ကၽြန္ျပဳ၍ထားသည္။ စားေသာက္ ေနထုိင္ေရးကုိ ျဖစ္သလုိ ယင္းတုိ႔ဘာသာ စီမံေနထုိင္ေစ၏ မေသမေပ်ာက္ က်န္ရစ္ေသးသည့္ သားေျမးတုိ႔ ယခုတုိင္ရွိ၍ သားငါးတိရိစာၦန္ကုိ စားေသာက္ၾကသည္။
(မန္ရွဴ၊ ၄၄ ယာ)

လန္႔ေက်ာက္တုိ႔သည္ တခါတရံ “ေရွးေဟာင္းျမန္မာလူစု” ကုိ ဖိႏွိပ္ျခင္းရွိ၏။ စစ္ေရးကုိ အေျခခံသည့္ ပေဒရာဇ္စႏွစ္ ေအာက္တြင္   ေနရသည္မွာ   ေပ်ာ္ေမြ႔ဖြယ္မဟုတ္၊ ထုိ႔ေနာက္   ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔၌ တျခားတန္းခုိးႀကီး အင္အား တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ မိခ်ဲန္ကုိ AD-835 ခုႏွစ္တြင္ နန္ေက်ာင္ပင္ ၀င္ေရာက္သိမ္းရာ၌ ပါ၀င္ခဲ့ရ၍ ေရွးေဟာင္း ျမန္မာတုိ႔ သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အေျခေနကုိ သိခဲ့ရေသာ အခါ တစ္ရြာေျပာင္းမွ သူေကာင္းျဖစ္ မည္ဆုိ သည့္     သေဘာလည္း   ေပါက္လာခဲ့ၾကေပမည္။


ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္တြင္ အားေကာင္းေသာ ပ်ဴႏွင့္ မြန္ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံး ၿပိဳကြဲလွ်င္ ျမန္မာအဖုိ႔ အလြယ္ႏွင့္ပင္ ထုိအရပ္မ်ား၌ ၀င္၍ အုပ္စီးရန္သာ က်န္ပါေတာ့သည္။ ျမန္မာတုိ႔ AD-900 မွစ၍ “ေက်ာက္ဆည္နယ္ကုိမွ” ေရြးကာ ၀င္ေရာက္ ေနထုိင္သည္ဟု “ပါေမာကၡလုစ္က” စြဲၿမဲယုံၾကည္၏။ ထုိသုိ႔ ယုံၾကည္ရန္လည္း “ေက်ာက္စာမ်ား” အားကုိးရွိပါသည္။   ေရွးအက်ဆုံး ျမန္မာ   ေက်ာက္စာ  တုိ႔၌ ပါေသာ ရြာအမည္မ်ားကုိ ရွာလွ်င္ ေက်ာက္ဆည္နယ္၌သာ ေတြ႔ရသည္။

ေက်ာက္ဆည္ကား ျမန္မာမေရာက္မီ ကပင္ ဆည္ေျမာင္းႏွင့္ စပါးစုိက္ရာအရပ္ ျဖစ္၍ “မြန္”တု႔ိေနရာ    ျဖစ္ပါသည္။ “လ၀၊ ပေလာင္” တုိ႔လည္းရိွ၏။ ကန္တူ၊ သက္ႏွင့္ စၾကစ္(ကရင္) လည္းရွိေပမည္။   ျမန္မာက ေက်ာက္္ဆည္ကုိ ၀င္လါလွ်င္ မြန္အမ်ားစုသည္ ေတာင္ဘက္သုိ႔ ဆုတ္သြားရဟန္ရွိသည္၊ သုိ႔ေသာမြန္ တခ်ဳိ႕မွာ ေက်ာက္ဆည္ေဒသ၏ ေျမာက္ႏွင့္ အေရွ႕ေျမာက္ အရပ္မ်ားတြင္ အစုလုိက္ က်န္ရစ္ပါသည္။ ထုိအရပ္ကုိ ရည္ညြန္း၍ ေရွးျမန္မာေက်ာက္စာတုိ႔၌ တန္လုိင္ရြာမဟု ေရးသား   ေဖာ္ျပသည္ကုိ ေတြ႕ရပါသည္။

မုိန္ခရုိင္ဟု ေရးသားထားသည္ ကုိလည္း ေတြ႔ရ၏။ ျမန္မာတုိ႔၀င္လာပုံကုိ မွန္းဆေဖာ္ျပရာ၌ လန္႔ေက်ာက္ အႏၱရာယ္ကုိ ေရွာင္တိမ္းလုိေသာ ျမန္မာသည္ နမ္တူျမစ္ကုိ သီေပါတြင္ မိမိတုိ႔ စီးလာသည့္ ျမင္းမ်ားႏွင့္ တကြ ျဖတ္ကူး၍ ရပ္ေစာက္ႏွင့္ ေရငန္ဘက္မွ ေျမျပန္႔ကုိ ခ်ဥ္းကပ္လ်က္ နတ္ထိပ္လမ္းၾကားမွ အလ်င္အျမန္ ဆင္းလာၿပီးေနာက္ ေက်ာက္္ဆည္အရပ္ကုိ ေရွ႕ေတာင္မွ ေဖာက္၀င္၍ မြန္အမ်ားပင္ မိမိတုိ႔ အားႀကီးရာ ေတာင္ဘက္သုိ႔ ဆုတ္မေပးႏုိင္မီ၊ ေက်ာက္ဆည္ အရပ္တစ္ခုလုံးကုိျဖန္႔၍ အလ်င္အျမန္ အုပ္စီးလုိက္ဟန္ရွိသည္ဟု “ပါေမကၡ ဂ်ီ အိပ္ခ်္လုစ္ကေရးသား” ေဖာ္ျပဖူးပါသည္။

ျမန္မာတုိ႔ ၀င္၍ေနမိၿပီျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ဆည္နယ္ကုိ ေရွးက မႅစ္သာ ၁၁-ခရုိန္ ဟုေခၚၿမဲျဖစ္၏။ “ဆယ့္တရြာ”   ဟုလည္း အလြယ္ေခၚပါသည္။   ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔တြင္ ျမန္မာ ထက္ေစာ၍ ေရာက္ေနသူ မ်ား ရွိေသာေ ၾကာင့္ ေက်ာက္ဆည္ကုိ ၀င္လာေသာ ျမန္မာမ်ားသည္ ေအးေအး ေနရမည္ မဟုတ္၊ နန္ေက်ာက္၏ ရန္ကုိ ေရွာင္ခဲ့ေသာ္လည္း လူမ်ဳိးမ်ားစြာက ဆီး၍ တြန္းလွန္မည့္ အႏၱရာယ္ကုိႏုုိင္ငင္ေအာင္ တုိက္ရေခ်မည္။

သုိ႔ေပမဲ့ ျမန္မာတုိ႔သည္ လန္႔ေက်ာက္၏ စစ္ဦးတြင္ ပါ၀င္လ်က္ ကုိးရာစုဦးတြင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ မိခ်ဲန္ၿမိဳ႕ ကုိ၀င္ေရာက္သိမ္းပုိက္ ဖ်က္ဆီးၾကစဥ္က မူလျမန္မာ အမ်ဳိးသားတုိ႔လည္း ပါလာၾကသည္ျဖစ္ရာ ယခု ျမန္မာေျမျပန္သုိ႔ ၀င္လာၾကရာ၌ စစ္ေရးအရ မည္သူ႔ကုိ ဦးစြာတုိက္၍ မည္သည့္ေဒသကုိ အရင္သိမ္းရမည္ကုိ သေဘာေပါက္ၿပီး ျဖစ္ေခ်မည္။

ယခု ရန္ကုန္အနီးတြင္ ရွိမည္ဟုထင္ရေသာ မနိ တြင္ သက္ကၽြန္ ၈၅၀- ရွိေၾကာင္း ေက်ာက္စာ တစ္ခု တြင္ေတြ႕ရ၏ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔တုိ႔ အုပ္စီးမိရန္ ႀကိဳးစားရာ၌ အႀကီးဆုံးခုခံသူကား ကန္တူ တုိ႔ပင္ ျဖစ္ႏုိင္၏ “ကန္တူကုိ အသက္တုိ႔မဟုတ္” သက္ဟုလည္းေခၚသည္။

AD-850 တြင္ ပ်ဥ္ျပားမင္းက ပုဂံကုိတည္သည္ဟု ျမန္မာရာဇာ၀င္ က်မ္းကဆုိသည္။ “မူလျမန္မာ” တုိ႔၏ နတ္နဂါးအယူႏွင့္ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္း အေလ့ရွိသည္ဟု ဆုိရမည္ “ျမင္းခုန္တုိင္” ဟူေသာ အမည္မ်ဳိးက သားေကာင္းကုိ ယဇ္ပူေဇာ္ရေၾကာင္း သက္ေသခံပါသည္။ လန္႔ေက်ာက္ႏွင့္တြဲဖက္ ေနရစဥ္က မွတ္သားမိေသာ တတၳဳပုံျပင္မ်ာလည္း ျမန္မာတုိ႔တြင္ပါလာသည္။

ပ်ဴေစာထီးမွာ စင္စစ္အားျဖင့္ လန္႔ေက်ာက္ပုံျပင္မွ သူရဲေကာင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ အဖ၏ ေနာက္ဆုံးအမည္ကုိ သားက အမည္အစတြင္ ယူ၍မွည့္ျခင္းမွာလည္း “လန္႔ေက်ာက္ဓေလ့”သာျဖစ္သည္။ ထင္ရွားေအာင္ျပရလွ်င္ “ပ်ဴေစာထီး၊ ထီးမင္းယဥ္၊ ယဥ္မင္းပုိက္၊ ပုိက္ေသဥ္လည္၊ ေသဥ္လည္ေၾကာင္၊ ေၾကာင္ဒူရစ္” ဟူေသာ   ေျခာက္မည္တြဲကုိ ၾကည့္လွ်င္ ေရွ႕အမည္၏ အဆုံးကုိယူ၍ ေနာက္အမည္ စသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။

ျမန္မာႏွင့္ အတူ ျမန္မာတြင္းသုိ႔ တစ္ပါးတည္ မပါခဲ့ေသာ မူလျမန္မာ မ်ားကား “မရူး၊ လရွီးႏွင့္ အတ္တစီတုိ” ႔ျဖစ္ရာ ထုိသူတုိ႔ကုိ သြားေရာက္ေလ့လာလွ်င္ ဗုဒၶ၀ါဒီ လက္မခံမီက ျမန္မာတုိ႔ ယုံၾကည္မႈဓေလ့ကုိ သိရွိႏုိင္မည္ ထင္ပါသည္။

သုိ႔ေသာ ျမန္မာမ်ား ဗုဒၶ၀ါဒီိမျဖစ္မီက ပုဂံတစ္လြားတြင္ နဂါးကုိးကြယ္ျခင္းမုခ်ရွိ၏။ ဗုဒၶသာသနာက   ေနာက္ဆုံးအႏုိင္ရ၍ မင္းေရာ ျပည္သူပါ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ား ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ AD-1000 ခန္႔ကဟု မွန္းဆပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ ဗုဒၶတုိ႔ ေအာင္ျမင္သည့္ အခါတုိင္း သိမ္သမုတ္သည္ကုိ   ေတြ႔ဖူးသျဖင့္ “ေစာရဟန္မင္း”က “တုရင္”ေတာင္ထိပ္၌ သိမ္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ထုိသိမ္ကုိ AD-1212-ခုတြင္ “နာေတာင္မ်ားမင္း” ကေစခုိင္းသျဖင့္ ျပင္ရေၾကာင္း ေက်ာက္စာရွိပါသည္။

ျမန္မာတုိ႔ သကၠရာဇ္ ၄၁၉- (AD-1057) ခုႏွစ္တြင္ “သထုံျပည္မွ ရွင္အရဟံ” မည္ေသာ ရဟန္းေကာင္း ရဟန္းျမတ္ တပါးသည္။ ပုဂံသုိ႔ေရာက္ရွိလာ၍ မင္းအေနာ္ရထာလည္း ၾကည္ညုိ- ဆည္းကပ္ သည္ ႏွင့္ စင္ၾကယ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ အယူမွန္ကုိ သိရေလသည္။

အရွင္အရဟံ မိန္႔ၾကားခ်က္အရ သထုံျပည္၌ “ပိဋကတ္ေတာ္” မ်ားရွိေၾကာင္း ၾကားသိရေသာ လက္ေဆာင္ ပ႑ာႏွင့္ေတာင္းေစရာ သထုံ- “မႏူဟာမင္းက အရုိင္းတုိ႔ႏွင့္ အရာေလာဟုဆုိ၍ မေပးဘဲေနေလ၏ ထုိအခါမွ အေနာ္ရထာမင္းသည္ စစ္သည္ ဗုိလ္ပါႏွင့္ခ်ီ၍ သထုံကုိ တုိက္ခုိက္ေလသည္။ ျမန္မာတုိ႔ ယခုလက္ရွိ စာလုံးအကၡရာ မ်ားကုိစ၍ အသုံးျပဳ- ေရးသားၾကေလသည္။

ထုိစာလုံးတုိ႔ကာ အိႏိၵယ ျပည္ေတာင္ပုိင္းမွ ေအာက္ျမန္မာႏုိင္ငံ “မြန္”တုိ႔ထံသုိ႕ AD-500 -ခုေလာက္တြင္ သုံးစြဲေသာ (ပတၳိ၀) အကၡရာ စာလုံးမ်ဳိးျဖစ္၍၊ ပန္းရံ- ပန္းပဲ စေသာအတတ္ ပညာမ်ားလည္း တုိးပြါးလာေတာ့သည္။
 
ေရွးျမန္မာေတြဟာ ျမန္မာေဒသကုိ ေရွ႕ေျမာက္က ၀င္တယ္လုိ႔ ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္တယ္၊ လာလမ္း သွ်မ္းျပည္ေျမာက္ကုိ ျဖတ္၀င္မယ္။ အခ်ိန္ကာလ ခရစ္ကုိးရာစုႏွစ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္ ကရင္က ၀င္တာ ဒါထက္ေစာတယ္ ကၽြန္ေတာ့္အထင္ အေရွ႕ယြန္းယြန္းက ေတာင္ပုိင္းသွ်မ္းျပည္ကုိ ျဖတ္၀င္မယ္၊

ေရွ႕ကပဲ ဆက္သြယ္ၾကမွာက ေျမာက္ဖက္ ကရင္ (ပအုိ႔/ေတာင္သူ) နဲ႔ ျမန္မာနီးစပ္တယ္ ဒီလုိပဲ ေတာင္ဖက္ ကရင္ (ပုိးနဲ႕ စေကာ) နဲ႔ ေရွးမြန္ေတြလဲ နီးစပ္ၾကပါတယ္။ ခ်င္းနဲ႔ကရင္ (အသံေန အသံထားနဲ႔ စကားဆက္ပုံ) တူတာမ်ားကုိ အခုေတြ႔ရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိပ္အံ့ၾသမိပါတယ္။ေဒါက္တာသန္းထြန္း

သူတုိ႔ႏွစ္မ်ဳိးဟာ ေရွးေရွးအစဥ္အဆက္ တူညီခဲ့ပုံရတယ္၊ ခ်င္း၊ ျမန္မာ၊ ကရင္မွာ နာမည္၊ မွည့္ ဆုိတာ အတူတူေတြ႕ရင္ ဘာအံ့ၾသစရာရွိလဲလုိ႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ျမန္မာ ေ၀ါဟာရေတြ ထပ္တူလုိ ရွိေနတာက နတ္၊ လင္၊ အႀကီးအကဲ၊ ေမးရုိး၊ ပခုံး၊ အူသိမ္အူမ၊ ဥ၊ ခၽြဲ၊သလိပ္၊ ေအာ့အံ၊ ကၽြဲ၊ ရွဥ္႔၊ ပ်ား၊ ေျမွာ့၊ သန္း၊ ႀကိမ္၊ ထဘီ၊ ျဖစ္ႏုိင္တာက စေကာကရင္က ဧရာ၀တီျမစ္ အေနာက္ဘက္ မင္းဘူးနယ္ကုိ   ျမန္မာေတြ ေပၚလာတဲ့ ၉ရာစု ႏွစ္ထက္ေစာၿပီး ေရာက္ေနၾကပါၿပီ။

အဲဒီမွာ ကရင္ျမန္မာ ေတြ႔ၾကေတာ့မွာ ျမန္မာက အထက္ပါစကားလုံးေတြကုိ ငွားသုံးတာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။   ေရွးေရွးကပဲ အတူတူ နီးနီးစပ္စပ္ေနခဲ့ၾကတာ ျဖစ္လုိ႔ အခုလုိ ေ၀ါဟာရေတြ တူတာျဖစ္ရမယ္။စကားသံ (အသံေန အသံထား) ကလဲ သံနိမ့္သံျမင့္ဆင္တူေနပါတယ္။ အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ တိဗက္ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြထဲမွာ သံေနသံထား (အသံစဥ္ပုံ) ဘယ္လုိပဲ ကြာကြာ ၊ တစ္မ်ဳိးထဲျဖစ္ရမယ္၊ ဒါေၾကာင့္ေျပာစကား မွ က်ေနာ္တုိ႔ တကယ္သိတာထက္ ပုိၿပီး ဆင္တူတာေတြရွိေနပါတယ္။

မွတ္ခ်က္ - တုိ႔ဘုိးဘြားေတြ ေဘာင္းဘီပဲ ၀တ္တယ္၊ ေဘာင္ဘီ ၀တ္ခဲ့တာ အႏွစ္ ၄၀၀၀ ဆုိရင္ လုံခ်ည္၀တ္တာ အႏွစ္  ၆၀၀ ေလာက္ပဲရွိေသးတယ္။ ေဘာင္းဘီ၀တ္တာ ကုလား (Tamil) စရုိက္၊ ရွပ္၀တ္တာ ဥေရာပစရုိက္၊ ဒါေလာက္ေတာ့ သိထားသင့္တယ္။ ( ေဒါက္တာသန္းထြန္း- ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း)

အထက္ပါ သမုုိင္းအေထာက္ထားမ်ားအရ ျမန္မာသည္လည္း မုုိးက်ေရႊကုုိမ်ဳိးမဟုုတ္ သက်သာကီ၀င္ မ်ဳိးလည္း မဟုုတ္ပါ ျပည္ေထာင္စုုဖြား တုုိင္းရင္းသား တမ်ဳိးပင္ျဖစ္ပါသည္။

ေခတ္သစ္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုုတုိ႔ တက္လွမ္္းၾကမည့္   ျပည္ေထာင္စုုဖြား တုိင္းရင္းသား ညီအကုိ   ေမာင္ႏွမ  မ်ားအားေ၀ငွ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။ က်ားေပါက္

ထုတ္ႏုတ္
ဗုိလ္မွဴး ဘရွင္ -ေရွးျမန္မာမ်ား ၀င္ခဲ့ပုံ
ေဒါက္တာသန္းထြန္း -ျမန္မာရာဇ၀င္စာတမ္း အမွတ္-၁
အမ်ဳိးသားပညာ၀န္ ဦးဖုိးက်ား -ေခတ္မွီ ျမန္မာရာဇ၀င္အက်ဥ္း
 ေဒါက္တာသန္းထြန္း- ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း

ထုုိ႔ေၾကာင့္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၇၂-ခုႏွစ္တြင္  အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ကယ္လီဖုိးနီးယား ျပည္နယ္တြင္ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ လီလန္းႏွင့္ စတင္းဖုိးတုိ႔သည္ ျမင္းတစ္ေကာင္က ဆုန္ခ်ေျပးလွ်င္   ေျခေလးေခ်ာင္းစလုံး   ေျမျပင္ႏွင့္ တခ်ိန္ခ်ိန္မ်ာ လြတ္သည္ မလြတ္သည္ကုိ အျငင္းအခုံျဖစ္ၾကရာမွ ေငြေၾကးျပည့္စုံေသာ စတင္းဖုိးက   ေဒၚလာေလးေသာင္း အကုန္ခံက ကင္မရာ (၂၄) လုံးကုိ တစ္လုံးလွ်င္ တစ္ေပအကြာတြင္ ထားၿပီး ဓါတ္ပုံဆရာ အက္ဒ၀ပ္မုိင္းဘရစ္ခ်္ကုိ ရုိက္ခုိင္းသည္။

ရုိက္ၿပီးသည့္ ဓါတ္ပုံ (၂၄)ပုံကုိ အစဥ္အတုိင္း ဆက္စပ္ၾကည့္ေသာအခါ ျမင္း၏ ေျခေလးေခ်ာင္းမွာ ေျမႏွင့္ လြတ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ရသျဖင့္ စတင္းဖုိ႔က အႏုိင္ရရွိသြားခဲ့သည္။ ဤသည္ကုိ အတုယူကာ မီဇုိးနီးယာ ဆုိသူက ရုပ္ပုံမ်ား လႈပ္ရွားသြားလာပုံကုိ မွန္ေပၚတြင္ကူး၍ မွန္ဘီလူးျဖင့္ ပိတ္ကားေပၚမွာထုိးျပခဲ့ဖူးသည္။

၁၈၇၂-ခုႏွစ္ မွာပင္လွ်င္ ေသာမတ္အယ္ဒီဆင္ ဆုိသူက ဓါတ္ပုံမ်ားကုိ ရစ္လုံးႏွင့္ ရစ္၍ လက္ႏွင့္ လွည့္ျပရေသာ မွန္အိမ္တစ္ခုကုိ ထပ္မံတီထြင္လုိက္ၿပီး။ ၁၈၈၉-ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၆)ရက္ေန႔တြင္ ပရိသတ္မ်ားကုိ ျပသခဲ့သည္။ စာေရးသူတုိ႔ ျမန္မာျပည္တြင္ ရုပ္ရွင္စတင္ျပခဲ့သည္မွာ ၁၉၁၀-ခုႏွစ္ျဖစ္ၿပီး၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လမ္းမေတာ္လမ္းႏွင့္ က်ဳံးႀကီးလမ္းေခၚ အေနာ္ရထာလမ္းေထာင့္၊ က်ဳံးဖုိ႔ထားသည့္ေနရာ ကြက္လပ္တြင္ျဖစ္သည္။ ရုံ၀င္ခမွာ တစ္မတ္တန္း (၂၅-ျပား) ႏွင့္ ငါးမူးတန္း (၅၀-ျပား)တန္ ႏွစ္တန္း သတ္မွတ္ ခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း၏ အစတြင္ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ျဖင့္ စတင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ႔ရုပ္ရွင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၿပီး ၂၅ ႏွစ္ခန္႔ အၾကာ ၁၉၂၀ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ရုပ္ရွင္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္လာသည္။ ႏုုိင္ငံတကာ   တြင္ ၁၉၂၈ ၀န္းက်င္ခန္႔က အသံထြက္ ရုပ္ရွင္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၄ ႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္   ျမန္မာျပည္ တြင္လည္း အသံထြက္ ႐ုပ္ရွင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္္ဖခင္- ျမန္မာျပည္၏ ပထမဆုံးရွပ္ရွင္ဖခင္မွာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဟူ၍ ေပၚထြန္းလာေစရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူမွာ ဦးအုန္းေမာင္ျဖစ္သည္၊ ျမန္မာ့ရာဇာ၀င္ ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ ဘိလပ္သုိ႔ ပထမဆုံး   ေစလႊတ္ျခင္းခံရေသာ ဦးဘေဖ၊ ဦးပုတုိ႔ႏွင့္အတူ လုိက္ပါခဲ့သည့္ ဦးထြန္းရွိန္ ကြယ္လြန္သည့္ အခါ ထင္ရွားသည့္ ပုဂိၢဳလ္ေက်ာ္ တစ္ဦး၏ စ်ာပနအခမ္းအနားကုိ ရုိက္ျပလွ်င္ေကာင္းမည္ဟု စိတ္ကူးကာ ရုိက္ခဲ့ၿပီး ၁၉၂၀ ခုႏွစ္တြင္ စီနီမာပဲရစ္တြင္ စတင္ျပသခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုံေၾကာင့္ ဦးအုန္းေမာင္ကုိ ပထမ ျမန္မာ့ရွပ္ရွင္ဖခင္ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့ရွပ္ရွင္ကား ၁၉၂၀ တြင္ ရုံတင္ ျပသခဲ့သည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ အသံတိတ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမွာ “ဘားမားဖလင္” ကုမၸဏီက ရုိက္ကူးသည့္ “ေမတၱာႏွင့္ သူရာ” ဇာတ္လမ္းေရးသူမွာ စာေရးဆရာပီမုိးနင္း၊ ဒါရုိက္တာ ဦးတုတ္ႀကီး၊ သရုပ္ေဆာင္မ်ားမွာ ေမာင္ညီပု၊ မရီ(မေအးၾကည္)၊ ေမာင္ေမာင္ခ်စ္၊ ေမာင္ေမာင္ကေလး၊ ကုိညိမ္းႏွင့္ ဦးပါႀကီး တုိ႔ ျဖစ္သည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့စတန္႔မင္းသားမ်ား ေက်ာ္စုိး (စာေရးဆရာ ပီမုိးႏွင္း၏သား ဆယ္နာရီ ဇတ္ကားရုိက္ကူးစဥ္ ဓါးထုိးခံရ၍ ကြယ္လြန္ခဲ့သူ) ေက်ာဟုိး၊ ေက်ာ္မုိး၊ တင္ေငြ၊တင္ေဖ၊ တင္ေဆြ၊   ေက်ာ္ေအး၊   ေက်ာ္ညြန္႔၊ ခ်စ္ရႊ(မီးပုံးပ်ံ ဦးေက်ာ္ရင္)တုိ႔ျဖစ္သည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ အကယ္ဒမီ ေရႊစင္ဆု ရရွိသူမ်ားမွာ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္ အေကာင္းဆုံးအမ်ဳိးသားဆု ေက်ာ္၀င္း (မာလာရီ) မင္းသမီးတင္တင္မူ၏ ခင္ပြန္း မင္းသမီးေဒစီေက်ာ္၀င္း၏ ဖခင္) အေကာင္းဆုံး အမ်ဳိးသမီးဆု ၾကည္ၾကည္ေဌး (ခ်စ္သက္ေ၀)တု႔ိျဖစ္ၾကသည္။

 ပထမဦးဆုုံး အေကာင္းဆုံး ဇတ္ကားဆု ခ်စ္သက္ေ၀ (ေအ၀မ္းဖလင္)၊ ဒုတိယ မယားနဲ႔လူပ်ဳိ (ေအာင္ေဇယ်ဖလင္) တတိယ ခ်စ္၍ေခၚရာ (ၿဗိတိသွ်ဘားမား) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ဒါရုိက္တာဆု ကုိ၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ေၾသာ္မိန္းမ ဇတ္ကားျဖင့္ ဦးသုခက ရရွိခဲ့သလုိ ထုိဇတ္ကားမွာ ေဒၚပု (ေမေမ) က အေကာင္းဆုံး ရွပ္ရွင္ အႏုပညာသည္ဆု ရရွိခဲ့ပါသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ အမ်ဳိးသမီး ဇတ္ပုိ႔၊ ဇတ္ရံ ဆု ၁၉၆၂ -ခုႏွစ္ ေမႏြဲ႔ (ေဒၚေမႏြဲ႔) (ေရႊရင္သိမ္းသစ္)၊ဦးေက်ာက္လုံး (အေတြ႔) ႏွင့္ ဦးေက်ာက္လုံးသည္ ၁၉၆၄ တြင္ (ရင္၀ယ္တသိမ့္သိမ့္) ၁၉၆၅ တြင္ခ်စ္သမီး ဇတ္ကားျဖင့္ သုံးႀကိမ္ ဆက္တုိက္ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၆၃ တြင္ ဆုေပးျခင္း မရွိေၾကာင္းသိရသည္။

ပထမဦးဆုံးေသာ ကေလးတရုပ္ေဆာင္ အထူးဆု ၁၉၅၅ -ခုႏွစ္တြင္ ရုပ္ရွင္မင္းသားႀကီး ဖုိးပါႀကီး အေကာင္းဆုံး အမ်ဳိးသား သရုပ္ေဆာင္ဆုရရွိခဲ့သည့္ (ဖုိးၿပဳံးခ်ဳိ) ဇတ္ကားတြင္ ကေလးသရုပ္ေဆာင္ ၀င္းမာ သရုပ္ေဆာင္ အထူးဆုရရွိခဲ့သည္။
 ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ ေခတ္ဦး၏ ပထမ ဦးဆုံးေသာ အႏုသုခုမ သုတစာစုကုိ စာဖတ္သူမ်ား ေခတ္တစ္ေခတ္၏ သမုိင္းေၾကာင္း ဗဟုုသုတရရွိႏုိင္ရန္ ေ၀ငွ လုိက္ပါသည္။
ေမာင္စုစည္း သမုိင္းအစ ပထမ၏ ပထမမ်ား မွ
ထုတ္ႏုတ္ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။
(ရုပ္ရွင္အျမဳေတ) ၂၀၀၈ -ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာ

ရုပ္ရွင္သမို္င္းေၾကာင္း၏ အစတြင္ အသံတိတ္ရုပ္ရွင္ျဖင့္ စတင္ခဲ့ၾကသည္။ ကမၻာ႔ရုပ္ရွင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ၿပီး ၂၅ ႏွစ္ခန္႔ အၾကာ ၁၉၂၀ တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ရုပ္ရွင္လုပ္ငန္း ေပၚေပါက္လာသည္။
ႏုိင္ငံတကာတြင္ ၁၉၂၈ ၀န္းက်င္ခန္႔က အသံထြက္ ရုပ္ရွင္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ ၄ ႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း အသံထြက္ ႐ုပ္ရွင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ေငြရတုေခတ္ကာလတြင္ ေဟာလိ၀ုဒ္ ရုပ္ရွင္ေလာကႏွင့္ တုိက္ရိုက္ဆက္သြယ္၍ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ “ေဟာလိ၀ုဒ္မွာ ရွိတဲ့ ယူနီဗာဆယ္ စတူဒီယိုမွာ ဆုိရင္ ျမန္မာျပည္က ပုိ႔ထားတဲ့ ဇာတ္ညႊန္းေတြကိုိ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ ဒီမွာ ရွိတဲ့ “ငဘ” ဆုိတဲ့ ကားရဲ႕ ဇာတ္ညႊန္းတအုပ္လုံးကို ဆုိရင္ အဂၤလိပ္လုိေရးထားတာ” ေၾကာင္းသိရွိရသည္။

ျမန္မာျပည္ ရႈခင္း ရုိက္ခ်က္မ်ားကုိ ေဟာလိ၀ုဒ္က ၀ယ္ယူခ့ဲျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မွီျငမ္း၍ ဖန္တီးခဲ့ၾကျခင္း မဟုတ္ဘဲ ကုိယ္ပုိင္အစြမ္းအစျဖင့္ ဖန္တီးခဲ့သည္မ်ားကုိသာ ျပသၾကျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိေခတ္က အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ဇာတ္ညႊန္းမ်ားကုိ ၾကည့္လွ်င္ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္   ေလာက သားမ်ား၏ အဆင့္အတန္း ျမင့္မားခဲ့သည္ကုိ သိႏုိ္င္ေၾကာင္း ၎က ဆက္ေျပာသည္။

“ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္အႏုပညာက တခ်ိန္တုန္းက အရမ္း ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။ အဲ့ဒီလုိ အေနအထားမ်ိဳး   ျပန္ေရာက္ေအာင္ ေနာင္လာ ေနာက္သားေတြ အေနနဲ႔ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္” ဟု ၾကည္ျဖဴသွ်င္က ဆုိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ပထမဆုံးေသာ အသံထြက္ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားကုိ ဒါရုိ္က္တာ ဦးတုတ္ႀကီးက အိႏၵိယသုိ႔ သြားေရာက္ ရုိက္ကူးခဲ့သည္။ “ေငြေပးလုိ႔မရ” ဟု အမည္ရေသာ ထုိဇာတ္ကားတြင္ ေမာင္ေအးကုိ၊ ခင္ေမႀကီး၊ ခင္ေမေလး တုိ႔ သရုပ္ေဆာင္ထားၾကသည္။

ယခင္က ျမန္မာသရုပ္ေဆာင္မ်ားသည္ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္မ်ားႏွင့္ တြဲဖက္ ရုိက္ကူးျခင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ သြားေရာက္ ရုိက္ကူးျခင္း၊ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ ရုပ္ရွင္ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာျပည္သုိ႔ လာေရာက္ ရုိက္ကူးျခင္းမ်ား ရွိခဲ့သည္။

၁၉၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ရိုက္ကူး ထုတ္လုပ္ခဲ့သည့္ “Purple Plain” (ခရမ္းေရာင္လြင္ျပင္) ဟု အမည္ရေသာ ရုပ္ရွင္ ဇာတ္ကားတြင္ ႏုိင္ငံျခားသား သရုပ္ေဆာင္ျဖစ္သည့္ ဂေရဂုိရီဘတ္ ႏွင့္ ျမန္မာျပည္မွ သရုပ္ေဆာင္ ၀င္းမင္းသန္းတုိ႔က အဓိက ပါ၀င္ခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္သည္ ၁၉၅၀ ေက်ာ္မွ စတင္၍ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္ကာလမ်ားအထိ တႏွစ္လွ်င္ ရုံတင္သည့္ အေရအတြက္မွာ ကားေပါင္း ၈၀ - ၁၀၀ နီးပါးခန္႔ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းကာလမ်ားတြင္ တႏွစ္လွ်င္ ကားေပါင္း ၁၅-၂၀ ခန္႔သာ ရုံတင္ႏုိင္ခဲ့သည့္ အေနအထားသုိ႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

“တျခားႏုိင္ငံေတြက တုိးတက္သြားသေလာက္ က်ေနာ္တုိ႔က ရပ္ေနတာပါပဲ။ အရုပ္ေကာင္းဖုိ႔၊ အသံေကာင္းဖုိ႔ကို မနည္း လုပ္ေနရတယ္”ဟု ဒါရုိက္တာအကယ္ဒမီ ၾကည္စုိးထြန္းက ဧရာ၀တီကို ေျပာသည္။

၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွ စတင္၍ ရုပ္ရွင္ေလာကမွ ထူးခြ်န္သူမ်ားကုိ အကယ္ဒမီဆု ဟု ထင္ရွားသည့္ ရုပ္ရွင္ထူးခြ်န္ဆုမ်ား ႏွစ္စဥ္ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ရုုပ္ရွင္ေလာက ဖြ႔ံၿဖိဳးတုုိးတက္ႏုုိင္ၾကပါေစ...

1029 ခုုႏွစ္က ရုုိက္ကူးထားတဲ့ ရုုပ္ရွင္ကားပါ

ျမန္မာႏုုိင္ငံ၌ သာမက အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုုိင္ငံမ်ားတြင္ပါ ပထမဆုုံးေရခဲႏွင့္ ဆီးႏွင္း အသုုံးျပဳေပါင္းစပ္ ဖန္တီးထားေသာ အပန္းေျဖေနရာျဖစ္တဲ့ Snow Wonderland ကုုိ ရန္ကုုန္ၿမိဳ႕တြင္ ၁၀၁၂ ခုုႏွစ္ ေအာက္တုုိဘာ ၂၀ ရက္ေန႔ကဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ ယင္း Snow Wonderland ကုုိ ယခင္က  Ice Wonderland ဟုုေခၚတြင္ခဲ့ၿပီး ျပခန္းတြင္း ေရခဲပန္းပုုမ်ားသာ ျပသႏုုိင္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုုအသစ္ျပန္လည္ ဖြင့္လွစ္လုုိက္သည့္ Snow Wonderland တြင္မႈ ေရခဲပန္းပုုမ်ားသာမက ဆီးႏွင္းမ်ားျဖင့္ ဖုုံးလႊမ္းေနေသာ ႏွင္းေလွ်ာစီးကြင္း၊ ႏွင္းေလွ်ာစီးကြင္းတစ္ေလွ်ာက္ အရွိန္ျပင္းစြာျဖင့္ စီးနင္းႏုုိင္မည့္ အေပ်ာ္စီးကား၊ ကေလးကစားကြင္းမ်ားကုုိပါ ထည့္သြင္းဖန္တီးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းကဲသုုိ႔ ေရခဲပန္းပုုႏွင့္ ဆီးႏွင္းေပါင္းစပ္ ဖန္တီးမႈသည္ ျမန္မာႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုုိင္ငံမ်ားတြင္ ပထမဦးဆုုံးျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။

Snow Wonderland ကုုိေရခဲ ပန္းပုုေတြ စတင္ခဲ့တဲ့ တရုုတ္ႏုုိင္ငံက ပညာရွင္ေတြကုုိေခၚၿပီး ဖန္တီးထားတာပါ။ ထူးျခားတာာ တစ္ခုုက ေရခဲနဲ႔ ဆီးႏွင္းေပါင္းစပ္ ဖန္တီးထားတာပါ၊ ဘန္႔ေကာက္က နာမည္ႀကီး Dream World ဆုုိရင္ ဆီးႏွင္းပဲရွိပါတယ္။ တရုုတ္မွာဆုုိရင္လည္း ေရခဲပန္းပုုပဲရွိပါတယ္ ဒါကုုိ ႏုုိင္ငံျခား ဧည့္သည္ေတြအတြက္ လည္ပတ္စရာ ေနရာ အဆန္းတခုုျဖစ္လာဖုုိ႔ ေမ်ွာ္လင့္ထားေၾကာင္း Asia Myanmar Consortium Development - ကုုမၺဏီမွ မန္ေနဂ်င္း ဒါရုုိက္တာ ဦးေက်ာ္ခုုိင္က ေျပာပါသည္။

 ထုုတ္ႏုတ္ - ျပည္ျမန္မာ YTTA

BC- 500 ခန္႔က  ဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္အခါ  သွ်မ္းတုိ႔သည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသမ်ားသုိ႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ၿမိဳ႕ရြာ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ျဗဟၼၼပုတၱရ  ျမစ္ဖ်ားပုိင္းသုိ႔     ေရာက္လာၾကေသာအခါ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားအနက္မွ   ေျမာက္ဖက္သုိ႔  ခဲြထြက္သြား ေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုအခ်ဳိ႕ရွိခဲ့၏။ ယင္းတုိ႔ကုိ ပူတာအုိ (ခႏီၲးလံု)သွ်မ္းတုိ႔က တုိင္းေအာက္ေဟာင္ (တဲးကြဂ့္၈ွ ြင္;) (တဲးကြဂ္,၈ွ ြင္,) “ ေျမာက္ဘက္ေဒသသုိ႔ ခဲြထြက္သြားေသာ သွ်မ္းမ်ား” ဟုေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။

  ေနာင္တြင္ အာဟုမ္ သွ်မ္းမ်ားဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္။ အျခားခဲြထြက္မ်ဳိးႏြယ္စုကုိ တုိင္းဖတ္ (တဲးဎေ၊တ္) (တဲးဎေ၊တ္,) ”ခဲြထြက္ သြားေသာသွ်မ္းမ်ား”ဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္။ ယေန႔တုိင္ “တိဘက္”ဟု အမည္တြင္က်န္ရစ္ခဲ့ေလသည္။

ျဗဟၼပုတၱရျမစ္၀ွမ္း အတုိင္း စုန္ဆင္းလာေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ာသည္ ကၽြန္းပင္ထူထပ္ရာေနရာသုိ႔ ေရာက္ရွိ လာၾကၿပီး ထုိကၽြန္းေတာမ်ားကုိ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္း၍ အေျခခ်ေနထုိင္ၾကသည္။ (သ၊ဂ့္) = ကၽြန္း၊ (တီ)= ခုတ္ ထြင္သည္၊ (ယဳ.)= ဖ်က္သည္ ဟူေသာစကားလံုးသံုးလံုးကုိ ေပါင္းစပ္ထားသည့္ (သ၊ဂ့္တီယဳ.) (သဂ္းတီ,ယဳ.)  ဟူေသာစကားသည္ “ကၽြန္းေတာကုိ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းသည့္ေနရာ” ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။

ဤေ၀ါဟာရမွ ေနာင္ တြင္ ဆာဒိယ ဟု တြင္က်န္ရစ္ခဲ့ၿပီး ထုိမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားကုိလည္း သာကီယ မ်ားဟု   ေခၚေ၀ ၚခဲ့ၾကဟန္ရွိသည္။
ညင္သာစြာ စီးဆင္းေနေသာေခ်ာင္းႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ သဘာ၀အေနအထား သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ ရွိ သည့္ ေဒသတစ္ခုသုိ႔ ေရာက္ရွိသြားၾကေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားမွ ေဟြ (၈ွဴရ၁္,) (၈ွဴရ၁္;) = ေခ်ာင္း၊ သာလီ (သဳ, လီ) = သာယာၾကည္ႏူးဖြယ္ေကာင္းသည္” ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ျဖင့္ ေ၀သာလီ (၈ွဴရ၁္,သဳ,လီ) ဟု အမည္ျပဳကာ အေျခခ်ေနထုိင္ခ့ဲၾကျပန္သည္။

ဟူးေကာင္းလြင္ျပင္သုိ႔ ၀င္ေရာက္အေျခခ်ခဲ့ေသာ သွ်မ္းတုိ႔ထဲမွ အခ်ဳိ႕သည္လည္း ျဗဟၼၼပုတၱရျမစ္ကုိ   ေက်ာ္ျဖတ္ကာ ဆာဒိယနယ္အတြင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိလာၾကသည္။ အာသံေဒသ တစ္ေလွ်ာက္      (အရွာရွ္နာ ပရာတက္ရွ္) ႏွင့္ တိဘက္ေဒသအထိ အေျခခ်ခဲ့ၾကေသာ မ်ဳိး ႏြယ္စုမ်ားတြင္ ခႏီၲး၊ ခမ္းယန္း၊ တူရုမ္း) ဒူးအုိင္း၊ ဖာက်ယ္ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ပါ၀င္သည္။ သူတုိ႔သည္ လူမ်ားစုျဖစ္၍  ေဒသခံလူနည္းစုတုိ႔အေပၚ လႊမ္းမုိးကာ ေဒသခံတုိ႔၏ အရွင္သခင္မ်ား ျဖစ္လာၿပီး၊ ေဒသခံတုိ႔မွာ သူတုိ႔၏ အေစ အပါးမ်ား အျဖစ္သုိ႔   ေရာက္ရွိသြားရသည္။

AD- 754 လန္႔ေက်ာက္ေခတ္ (နန္ေခ်ာင္) လန္႔ေက်ာက္ဘုုရင္ ခြန္လူဖုုန္ လက္ထက္ သွ်မ္းတုုိ႔ရွိရာေဒသ မ်ားကုုိ လုုိက္လန္စည္းရုံးကာ ျမန္မာေျမာက္ပုုိင္း တခုုလုုံးအပါ၀င္  လယ္ပုုိင္း မႈံရြာ၊ မေကြးႏွင့္ အာဟုုမ္ေခၚ အာသံေဒသ တုုိ႔ထိေအာင္ စည္းရုုံးသိမ္းတြင္းႏုိင္ခဲပါသည္။

AD- 1228 တြင္  ေမာ၀္ႏွိင္ငံေတာ္မွ ဆူကာဖုုန္ဟာ (Sukaphaa ) ဆုုိေသာ သွ်မ္းမင္းတပါးသည္ အာသံရွိ   မုုိရာနက္ အမ်ဳိးႏြယ္မ်ား (Moranis) ႏွင့္ ဘုုိရာဟစ္ (Borahis) အမ်ဳိးအႏြယ္တုုိ႔ကုုိ ေပါင္းစပ္က အာဟုုန္ဆုုိေသာ(Ahoms) သီးျခားလြတ္လပ္ေသာ ႏုုိင္ငံေတာ္အျဖစ္ တည္ေထာင္ကာ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ၎၊ ေဆကာဖုုန္ဟာ သွ်မ္း မ်ဳိးဆက္မ်ားသည္ ေနာက္ပုုိင္း၌  ဆူဟန္ေမာင္း (Suhungmung) အမည္သုုိ႔   ေျပာင္းဆုုိခဲ့ရာမွ ေနာက္ပုုိင္း ဟိႏ ၵဴ အမည္ျဖစ္ေသာ ဆြာဂါနာရာယန္ (Swarga NaraYan) ဆုုိသည့္ မင္းဆက္ အမည္သုုိ႔ေျပာင္းကာ 1826 ထိ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။

AD-1311 -1364 မုိင္းေမာ၀္ ဧကရာဇ္ ခြန္ေဆခန္ဖွ (သူိ၀္ႏ၊ခေ္,ငေဳ.)လက္ထက္ AD- 1320 တြင္ မုိးေကာင္း၌ ၄င္းညီေတာ္ ခြန္ဆမ္လံု (ႏုခေ္သ၊မ္လူင္း/ႏုခေ္သ၊မ္လူင္) အုပ္ခ်ဳပ္၏။ ခြန္ဆမ္လံုသည္ စစ္သူႀကီး မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေတာ၀္ဖေလာ၊ ေတာ၀္သုိ၀္ယင္း၊ ေတာ၀္ဟန္ကုိင္တုိ႔ႏွင့္ အတူ မာဂဓနယ္သုိ႔ စစ္ခ်ီခဲ့ဖူးခဲ့၏။ မဏိပူရ အာသံတုိ႔ကုိ စည္းရုုံးသိမ္းသြင္းၿပီး သည္။ သလႅာ၀တီ အထက္ပုိင္းႏွင့္ ဥရု၀န္းက်င္ေဒသ သွ်မ္ၿမိဳ႕ ရြာမ်ားတြင္ တပ္ခ်ၿပီး ကင္းၿမိဳ႕ ကင္းရြာ (၁၅)ရြာကုိ တည္ထားခဲ့သည္။

AD- 1786 - ေနာက္ပုုိင္း ခႏၱီးလုုံေဒသ (ပူတာအုုိ) နယ္တြင္ရွိေသာ လုုံးက်ိန္းႏွင့္ လုုပ္ခြန္တုုိ႔ မသင့္ျမတ္ျဖစ္ရာမွ လုုံးက်ိန္းမ်ဳိးႏြယ္စုုမ်ားသည္ အာသံသွ်မ္းမ်ားရွိရာသုုိ႔ ေျပာင္းေရြ႕သြားခဲ့ၾကသည္။
အာဟုုန္ေခၚ အာသံသွ်မ္္းႏုုိင္ငံသည္ ျမန္မာမင္းမ်ား လက္ေအာင္ခံထက္ သွ်မ္းမင္းမ်ား လက္ေအာက္ခံ  အုုပ္စုုိးသည္ ကမ်ားသည္။

 AD-1816 ဘုိးေတာ္ဘုရား လက္ထက္မွာ မဏိပူရ၌ သားေတာ္အႀကီး ေခ်ာဂ်စ္ဆင္း (မဟာရာဇာ) နဲ႔ သားငယ္ မာဂ်စ္ဆင္း (ဇူပရာဇာ) တုိ႔ ထီးနန္းဆက္ခံေရး အ႐ႈပ္အေထြး ျဖစ္လာၿပီး နန္းလုၾကရာတြင္ မာဂ်စ္ဆင္းက ျမန္မာမင္းထံ ခိုလႈံ အကူအညီ ေတာင္းရာမွ မဏိပူရႏွင့္ တိုက္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ရသည္။ စစ္သူႀကီး မဟာဗႏၶဳလသည္ အာသံတုုိ႔ ၀င္ေရာက္ သိမ္းပုုိက္သည္။

 AD-1835  ခန္႔တြင္ အဂၤလိပ္အစုိးရက အာသံရွိ သွ်မ္းအႀကီးအကဲတုိ႔ ကုိ ရာထူးရုတ္သိမ္း၍ အာသံမွ   ေမာင္းထုတ္ခဲ့သည္။ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စုႏွင့္ အဂၤလိပ္ အစုိးတပ္မ်ားသည္ အာသံ၊ ဆာဒိယနယ္ တစ္၀ုိက္တြင္ အႀကိမ္ႀကိမ္ တုိက္ ပဲြျဖစ္ပြား ခဲ့ၾကသည္။ သွ်မ္းတုိ႔သည္ ေတာေတာင္ထဲတြင္ ခုိလႈံပုန္းေအာင္းရင္း အစြမ္းကုန္ ခုခံခဲ့ၾကသည္။

AD-1839 တြင္ အဂၤလိပ္တပ္မွ ကာနယ္၀ႈိက္ဆုိသူ က်ဆံုးေၾကာင္း မွတ္တမ္းရွိသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ လက္နက္အင္အား မမွ်သျဖင့္ သွ်မ္းတုိ႔တိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ၿဗိတိသွ်အစုိးရက သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားကုိ အာသံႏွင့္ ေ၀းရာသုိ႔ ေမာင္း ထုတ္ခဲ့ၿပီး ေျပာင္းေရႊ႕ေနထုိင္ေစခဲ့သည္။

ထုိမ်ုိးႏြယ္စုမ်ား ေနထုိင္သည့္ေနရာတြင္ ဒုတိယကမ ၻာစစ္ကာလအတြင္း ေဖာက္လုပ္ေသာ လီဒိုလမ္းမႀကီး (Steelwell Road) ကျဖတ္သန္းခဲ့သည္။ ထုိလမ္းေဖာက္လုပ္စဥ္က ကာနီ (ဘိန္း)ျဖင့္ ယဥ္ပါးေအာင္ ျပဳၿပီး ခုိင္းေစခဲ့သျဖင့္ ထုိမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ားမွာ ဘိန္း၏ ေက်းကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ဘိန္းစားသံုးမႈကုိ မိရုိးဖလာယဥ္ေက်းမႈ တစ္ရပ္အျဖစ္ စဲြစဲြၿမဲၿမဲ လက္ခံက်င့္သံုးလာေတာ့သည္။


ထုိ႔ျပင္ အျခားေသာ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား၏ ၀ါးၿမိဳမႈကုိပါ ခံလာရသျဖင့္ (Civilization) မ်ဳိးႏြယ္စုႀကီးတစ္ခု အ ေနမွ (Sub Clan) လူမ်ဳိးငယ္ တစ္စုအသြင္သုိ႔ ေရာက္ရွိၾကရေတာ့သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ဘာသာစကား၊ ဆင္ ယင္ထံုးဖဲြ႕မႈ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားပါ ပ်က္စီးခဲ့ရၿပီး မ်ဳိးသုဥ္းေတာ့မည့္ မ်ဳိးႏြယ္စုဟု ကင္ပြန္းတပ္ရ   ေလာက္ေအာင္ ၀မ္းနဲဖြယ္ ေတြ႕ ျမင္ရေၾကာင္း “ The vanishing tribes ” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးျဖင့္ “ခရစ္ခ်နာဒက္” က အိႏိၵယ အေရွ႕ေျမာက္စာေစာင္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးေလသည္။

 သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စု မ်ားဟူးေကာင္းလြင္ျပင္မွ နယ္ေျမသစ္ရွာေဖြရင္း ျဗဟၼပုတၲရျမစ္၀ွမ္း၊ အာသံ၊ ဆာဒိယ၊ ေ၀သာလီ၊ တိဘက္ တုိင္ေအာင္ ေရာက္ရွိသြားေသာ သွ်မ္းမ်ားသည္လည္း ရွိသည္။
အာသံေဒသ (အရပ္ရွ္နာပရာတက္ရွ္)ႏွင့္ မဏိပူရ၊ တိဘက္ေဒသမ်ားတြင္
ဖာက်ယ္သွ်မ္း
အုိက္တြမ္သွ်မ္း
ခမ္းယန္းသွ်မ္း
ေကာသလသွ်မ္း စသည့္ မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ယေန႔တုိင္ ေနထုိင္လ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္ - စုိင္းေဆးႏြမ္ (ဟုမၼလင္း)
               - ေစာႏြဲ႔ဆားေသာ (ပူတာအုုိ)
               - Dwipanjit's Blog
တုုိင္းအာဟုုမ္ သီခ်င္းေလးျမည္းၾကည့္ၾကပါဦး

သီေပါၿမိဳ႕လုုိ႔လူသိမ်ားတဲ့ ေျမာက္ပုုိင္းသွ်မ္းျပည္နယ္ရဲ႕  ေမာသွ်မ္းေတာင္တန္းမ်ား ပတ္လည္၀န္းရံ အလွဆင္ထား သဖြယ္ နံေဘးက တစိမ့္စိမ့္ တလိမ့္လိမ့္နဲ႔ ဒုုတၻ၀တီျမစ္ ကေလးတစ္စင္းက ပတ္ခ်ာ လည့္ကာ စီးဆင္းေနၿပီး သာယာလြမ္းေမာ ဘယ္ေကာင္းတဲ့ ေမာသွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔ရဲ သမုုိင္းအထင္ကရၿမိဳ႔   ေလးတၿမိဳ႕ပါ ဒီသီေပါၿမိဳ႕  ေလးဟာ     ျမန္မာ့သမုုိင္း တေလွ်ာက္မွာ ေနရယူလွ်က္ ရွိေနပါတယ္ သီေပါၿမိဳ႕ေလးဟာ   ေမာကုုိး   ျပည္ေထာင္    မွာ ပါ၀င္ခဲ့သလုုိ႔ ေရွးယခင္ ၿမိဳ႕တည္ၿပီးခ်ိန္မွ စ၍ သွ်မ္းေစာ္ဘြား အဆက္ဆက္ ကေန  အဆင့္ဆင့္ အုုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့တဲ့ၿမိဳ႕ေလးလည္းျဖစ္ပါတယ္။

သီေပါ ၿမိဳ႕ေလးေပၚေပါက္ လာရတဲ့အေၾကာင္းကလည္း သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ လန္႔ေက်ာက္ႏုုိင္ငံေတာ္ (ယခုုတရုုတ္ျပည္) ကုုိ သွ်မ္းဘုုရင္ခြန္လူဖုုန္း အုုပ္ခ်ဳပ္စုုိးေနခ်ိန္မွာ ယခုုသီေပါနယ္မွာ မိန္းတိမ္းေခၚ ဆုုိတဲ့မင္းဆက္ကုုိ သွ်မ္းေတ ြက  စတင္တည္ ေထာင္တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္ တိမ္းေခၚမင္းဟာ ခြန္းလူး၊ ခြန္လႈိင္းဆုုိတဲ့ သားေတာ္ ႏွစ္ပါးကုုိသာဖြားျမင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုုိင္းမွာ မင္းဆက္ျပတ္သြားခဲ့ပါသည္။

ထုုိအခ်ိန္ တိမ္းေခၚတုုိင္းျပည္ႀကီးသည္  မၿငိမ္မသက္ျဖစ္ရာက အမွတ္ႀကီးေလးဦးက  ေလးနယ္စီခြဲၿပီး အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရာကုုိ  သွ်မ္းတုုိ႔က  စီေကာ့လုုိ႕ေခၚပါတယ္ သီဆုုိတာက သွ်မ္းလုုိ  ေလး ေကာ့ဆုုိတာ လူအေရအတြက္  လူေလးေယာက္ အုုပ္ခ်ဳပ္လုုိ႔ ဆီေကာ့ လုုိ႔ေခၚဆုုိတာ  ျဖစ္ပါတယ္ .. ဒါေၾကာင့္ စီေကာ့ စီေကာ့လုုိ႔ ေခၚဆုုိရာက ေနာက္ပုုိင္း ဆီေပါက္ သုုိ႔ေျပာင္းလည္းလာပါတယ္ ဆီဆုုိတာက ေလး   ေပါက္ဆုုိတာက ရပ္ကြက္  ဒီလုုိနဲ႔ ရပ္ကြက္ေလးခုု  ဆီေပါက္လုုိ႔ ေခၚပါတယ္  အဲ့ဒီဆီေပါက္ ကေနၿပီးေတာ့ ဆီေပါ့ ဆုုိၿပီးေတာ့ အသြင္ကူးေျပာင္း လာရာမွ   ေနာက္ဆုုံးမွာ  သီေပါ ရယ္လုုိ႔ေခၚဆုုိခဲ့ၾကပါသည္။ (မယ္ခူးေခးရွဲန္)

တဖန္ ကုုန္းေဘာင္ေခတ္ ျမန္မာ့ရာဇာ၀င္မွာေတာ ့ သီေပါၿမိဳ႕ကုုိ အုုန္းေဘာင္လုုိ႔ေခၚ ဆုုိေရးမွတ္ခဲ့ၾကၿပီး အုုန္းေဘာင္သီေပါလုုိ႔ ေခၚဆုုိၾကျပန္ပါတယ္AD - 1534  အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ကုုိ မုုိးညွင္းဘုရင္ စ၀္လုုံႏွင့္သား  ၀င္ေရာက္သိမ္းပုုိက္ကာ သားျဖစ္သူ သုုိဟန္ဘြားကုုိ မင္းအျဖစ္ထားရာက ျပည္ၿမိဳ႔  စား  မင္းႀကီးရန္ေနာင္ႏွင္ ့အတူ အုုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ပါတယ္။ AD- 1555 အေရာက္ မွာေတာ့ သုုိုုဟန္ဘြားကုုိ မင္းႀကီးရန္ေႏွာင္ လုုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ၿပီး သီေပါၿမိဳ႕ကုုိအပုုိင္စားတဲ့ သီေပါေစာ္ဘြား အုုန္းေဘာင္ခြန္မင္း ကုုိ နန္းတင္ၾကတယ္လုုိ႔ ျမန္မာ့မွန္နန္းက ဆုုိပါတယ္  အုုန္းေဘာင္သီေပါ လုုိ႔ေရးတခါ မွတ္ၾကျပန္ပါတယ္။

အုုန္းေဘာင္ဆုုိတာကေတာ့ သွ်မ္းလုုိ အြန္ပြန္းလုုိ႔ေခၚပါတယ္ အြန္ပြန္းဆုုိတာက လယ္ေတြကုုိ ေရသြင္းဖုုိ႔ နမၼတူျမစ္ကေန ေရသြယ္ယူကာ ျပန္လည္ျဖန္႔ေ၀တဲ့ ေရလြဲေျမာင္းအေသးေလးေတြကုုိ ဆုုိလုုိပါသည္။ သီေပါၿမိဳ႕သည္ တခ်ိန္က ဆန္ေရစပါး ေပါၾကြယ္၀ေသာ ေနရာျဖစ္သလုုိ ေရလြဲဆည္ေတြ အမ်ားအျပားႏွင့္ လယ္ယာစုုိက္ပ်ဳိး  အုုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ေစာ္ဘြားျဖစ္တာေၾကာင့္ သွ်မ္းတုုိ႔က အြန္ပြန္း စ၀္ဖွ လုုိ႔ေခၚပါတယ္ ဒါကုုိ ဗမာလူမ်ဳိးမ်ားက အုုန္းေဘာင္ ေစာ္ဘြား ေခၚဆုုိေရးမွတ္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဒီလုုိနဲ႔ေခတ္အဆက္ဆက္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား အုုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ရာ ...

AD- 1866 - Dec 13  သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ခြန္ၾကာထြန္း၏ သားေတာ္ ကေမၻာဇရ႒ မဟာ၀ံသ သိရီပ၀ရ သုဓမၼရာဇာ ဘြဲ႔ရ (၈၅) ဆက္ေျမာက္ ေစာ္ဘြားႀကီး အျဖစ္ကုုိ  စ၀္ၾကာခိုင္ (ခ) စ၀္ခြန္ဆိုင္ သီေပါ ေစာ္ဘြား အျဖစ္ကုုိခံယူေလသည္။ 1889 ခုုႏွစ္မွာ ( C. I.E = Companion of the Order of tha Indian Empire ) ဆုုိကုုိရရွိခဲ့သည္။

AD- 1895 ခုုႏွစ္မွာ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာခုုိင္သည္ ေၾကးခ်ိန္ - ၄၇၇၉ ပိႆာ-၁၅ က်ပ္သား ၊ ေငြခ်ိန္ - ၂၆ ပိႆာ ၊ ေရႊခ်ိန္ - ၂ ပိႆာ-၂၅ က်ပ္- ၂ ပဲ ၊ စရိတ္ေတာ္ (ေငြဒဂၤါး) ၉၅၅၈ - က်ပ္- ၆ ပဲ ၊တို႔ျဖင့္ သြန္းေလာင္းပူေဇာ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၂၆၄ - ခုႏွစ္တြင္  မဟာျမတ္မုနိ မကိုဋ္ေတာ္ကို တင္လွဴခဲ့ပါသည္။
မႏ ၱေလးၿမိဳ႕ မဟာျမတ္မုနိဘုရားႀကီးႏွင့္ ေနာင္ေတာ္ ညီေတာ္အျဖစ္ အနီးစပ္ဆုံး ပုံစံတူကူးယူ၍   ေျမတိုင္းအမတ္ႀကီး ဦးႀကိဳင္ကို ပန္းတဥ္း၀န္ခန္႔ကာ ဂႏၶကုဋိတိုက္ေတာ္၊ ျပာသာဒ္ စုလစ္မြန္းခၽြန္၊ အာရုံခံတန္ေဆာင္း တို႔ျဖင့္ ၁၂၅၇-ခု ၀ါဆိုလျပည့္ေက်ာ္ (၅) ရက္ေန႔တြင္ ေဆာက္လုပ္ၿပီးစီးခဲ့ပါသည္။
AD- 1924  ခုုႏွစ္  ၁၂၈၆ - ခု ကဆုန္လဆန္း (၆) ရက္ေန႔တြင္ တန္ေဆာင္းေတာ္ မီးေလာင္ကၽြမ္း၍ ရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္မွာ အနည္းငယ္မီးခခဲ့ပါသည္။ သီေပါ အုန္းေဘာင္ ေလးၿမိဳ႕ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ ဦးက၀ိ မေထရ္ျမတ္ႏွင့္ အရီးေတာ္ထိပ္ေခါင္တင္ ႀကီးမွဴးလ်က္ ျပည္သူျပည္သားမ်ား ေကာင္းမႈျဖင့္ ၁၂၈၉ - ခု ျပာသိုလျပည့္ေန႔တြင္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ ၿပီးစီးခဲ့ပါသည္။

 စ၀္ခ်ယ္ (1906 - 1928)  စ၀္ခ်ယ္ကုုိ 1872 ခုုႏွစ္တြင္ဖြားျမင္ၿပီး သီေပါမင္း၏ ေခၚသီေပါမင္း၏ ေခၚ  ဆုုိခ်က္အရ   မန္းေလး ေရႊနန္းေတာ္တြင္ သြားေရာက္ေနထုုိင္ခဲ့သည္။ 1913  Apri  (၈၆)ဆက္ေျမာက္ ကေမၻာဇရ႒ မဟာ၀ံသ မဟာရာဇာ ဘြဲ႕ခံ ေစာ္ဘြားႀကီး ဆာေစာခ်ယ္ အျဖစ္သုုိ႔ေရာက္ရွိသည္။
AD- 1923 ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ခ်ယ္ ၏ေမြးေန႔ပြဲတြင္ ( C. I.E = Companion of the Order of tha Indian Empire ) ဆုုိကုုိရရွိခဲ့သည္။



စ၀္အုုံၾကာ(1928-1938) စ၀္ခ်ယ္ ႏွင့္ မဟာေဒ၀ီ စ၀္သီရိမာလာတုုိ႔၏ တဦးတည္းေသာ သား  ( Rugby School ) (Brasennoso College Oxford ) 1917 BA 1922 (Ma) 1917 - 1919 (South Eastrn Agricultural )
1919 Dec မွာ ( Honorary Extea Assistant Commission for administrativ training မေကြးၿမဳိ႕မွာ တက္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ 1922 ခုုႏွစ္ စ၀္သုုႏၵ ၏သမီးေတာ္ မဟာေဒ၀ီ စ၀္လိ ႏွင့္ထိမ္းျမားသည္။

သီးေပါ ေစာ္ဘြား စ၀္ၾကာဆုိင္သည္သီေပါ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္အုံၾကာႏွင္ ့  မဟာ ေဒ၀ီ တုိ႔မွ 1924 ဖြားျမင္ေတာ္မႈၿပီး   ေမြးခ်င္းမ်ား   ျဖစ္ၾကေသာ စ၀္ၾကာဆုန္၊ စ၀္မမ၊ စ၀္ၾကည္စု၊ စ၀္ယဥ္ႏုတုိ႔၏ ေမာင္အငယ္ဆုံး   ျဖစ္သည္။1932 – 1935ေမၿမိဳ႕ ဂ်ဳိးဇက္ေက်ာင္းတြင္္ (St.Joseph) ပညာ သင္ၾကား၍1935 – 1941သွ်မ္း ခ်ိ႕စ္ေက်ာင္းတြင္၎( Shan Chief` School)။ 1941 ခႏွစ္တြင္ အေျခခံပညာ အထက္တန္းေမာင္ျမင္၍ အိႏိၵယႏုိင္ငံ တာဂ်ီလိန္ (St. Paul)၎ ဆက္လက္၍( Senior Cambridge)။ 1947 (January) သီေပါေစာ္ဘြားျဖစ္ကုိ ခံယူေလသည္။  1949 (October) ထုိေနာက္ အေမရိကန္(Colorado) ပညာသင္ၾကား။ 1953 (Mining Engineer)။ 1953 (March) (Austria) (Inge)အင္ဂ်ီးႏွင့္ေတြ႕ဆုံ 1954 (January) စ၀္ၾကာဆုိင္သည္ အင္ဂ်ီး(Inge)ႏွင့္အတူ သီေပါ သုိ႔ျပန္လည္ ရာက္ရွိလာသည္။ အနာဂတ္ သွ်မ္းျပည္တြက္   ဆားရရွိရန္ ေဘာႀကိဳေဒသမွ ဆားထြက္ရွိသည့္ ေဒသတုိ႔ ကုိယ္တုိင္ ကြင္းဆင္း ေလ့လါ သုေတသန မ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

 ေဘာ္ႀကဳိဘုရားပြဲတြင္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ားသည္ အေလါင္းအစား ခုံမင္းႏွစ္သက္သည္ကုိ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ျခင္းမရွိ၍ ေနာင္အႏွစ္ပြဲေတာ္ က်င္းပခ်ိန္တြင္ ေဘာ္ႀကဳိ ဘုရားပြဲေတာ္တြင္း အေလါင္းစားမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား ပိတ္ပင္သည္ဟု သိရွိပါသည္။ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုိင္သည္ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားမ်ား ခ်စ္ခင္ေလးျခင္း ယုံၾကည္ကုိးစားခံရေသာ ေစာ္ဘြားတဦးျဖစ္သည္

1948 ခုႏွစ္ မုိင္းရႈးေစာ္ဘြား စ၀္မန္ဖ၏ ေနအိမ္တြင္ ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ား တံခါးပိတ္အစည္းေ၀း၌ ပထမ အခ်က္ျဖစ္သည့္ သွ်မ္းျပည္ျပည္သူ႕ အစုိးရသုိ႔ အာဏာစြန္႕လႊတ္ေရးဆုိသည္ကုိ အားလုံးလုိလုိ လက္ခံခဲ့ၾကသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ အိႏိၵယႏုိင္ငံ မဟာရာဂ်ာ ( ) ေစာ္ဘြားမ်ားသည္ ပင္၎တုိ႔၏ အာဏာကုိ အစုိးရထံသုိ႔ ေပးအပ္စြန္႔လႊတ္လုိက္ၿပီျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ပင္။ ကမၻာႏွင့္ အ၀ွမ္းထူးျခားစြာ   ျဖစ္ပ်က္ ေျပာင္းလဲေနေသာ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနကုိ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေတာ့ဟုလည္းေ ၾကာင္းျပဳၾကသည္။

 ဒုတိယ- အခ်က္ျဖစ္သည့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြယူရန္ မယူရန္ကုိ မႈ အျငင္းအခုံျဖစ္ခဲ့ၾက၏ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး စ၀္မန္ဖက ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြကို မယူရန္တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ေနာင္ေသာအခါတြင္ သွ်မ္းျပည္၏   ျပည္သူလူထု သားစဥ္ေျမးဆက္တုိ႔ အေနျဖင့္ သွ်မ္းျပည္ႀကီးကုိ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ားက ေငြေၾကးျဖင့္ လဲလွယ္၍ ေရာင္းစားသြားခဲ့ၾကသည္ဟူေသာ သမုိင္းအမည္း စက္ႀကီးစြန္းထင္းက်န္ရစ္   ေနခဲ့မည္   ျဖစ္ေၾကာင္း   ရွင္းလင္း တင္ျပခဲ့ေပသည္။ ထုိအဆုိတင္သြင္းခ်က္ကုိ သီေပါ ေစာ္ဘြား စ၀္ၾကာဆုိင္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေစာ္ဘြားငယ္ (နယ္ငယ္ေသာေစာ္ဘြားမ်ားကုိဆုိလုိသည္) မ်ားတဦး ႏွစ္ဦးခန္႔ကသာ   ေထာက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။

သီးေပါ ေစာ္ဘြား စ၀္ၾကာဆုိင္ႏွင့္ အင္ဂီ် တျဖစ္လည္း မဟာေဒဝီ စဝ္သုစႏီၵ သွ်မ္းမင္းသမီးေလး သူတို႕ ၂ေယာက္ရဲ႕ ဇတ္လမ္းေလးက.. တကယ့္ကို ပံုျပင္ဆန္ ၿပီး ၾကည္နူးဖြယ္..ေၾကကြဲဖြယ္ေတြ အတိနဲ႕ပါ။ အခ်ိန္က..၁၉၅၁ ခုႏွစ္။ ေကာ္လိုရာဒို ျပည္နယ္ရဲ႕ ဒန္ဗာ ဆိုတဲ့ၿမိဳ႕ေလးက Colorado School of Mines မွာ.. ေက်ာင္းလာတက္ၾကတဲ့..အာရွတိုက္သား မိုင္းအင္ဂ်င္နီယာ ေက်ာင္းသားေလး နဲ႕ exchange student အေနနဲ႕ ခဏ ေရာက္ေနတဲ့ ၾသစႀကီးယား နိုင္ငံသူေလး တို႕ ခ်စ္ခင္စံုမက္သြားၾကတဲ့.. သာမာန္ အခ်စ္ဇတ္လမ္းေလး တခုပါပဲ။

အင္ဂ်ီ ကုိ ၁၉၃၂ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚဝါရီလ ၂၃ရက္ေန႔တြင္ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံ၊ Kärntenေဒသတြင္ ေမြးဖြါးခဲ့သည္။ ၆ႏွစ္သမီး အရြယ္တြင္ နာဇီက်ဴးေက်ာ္မႈကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရျပီး၊ သူမ၏ အေမကိုယ္တိုင္ နာဇီမ်ား၏ ဖမ္းဆီးမႈကို သံုးႀကိမ္ခံခဲ့ ရဖူးသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီး ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံမွာ မ်ားစြာ ခက္ခဲဆင္းရဲ လာေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္တြင္ ပညာဆက္လက္ သင္ယူရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျပီး ၁၉၅၁ခုႏွစ္တြင္ Fulbright ပညာသင္ဆုရရွိသူ ပထမဆံုးေသာ ၾသစႀတီးယားလူမ်ိဳး ျဖစ္လာခဲ့သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေကာ္လိုရာဒို၊ အမ်ိဳးသမီး ေကာလိပ္တြင္ ပညာဆည္းပူးခဲ့သည္။ အဲဒီတုန္းက..ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးကလြဲလို႕.. ဒီ အင္ဂ်င္နီယာ ေက်ာင္းသားေလးဟာ အာရွတိုက္က.. ဘုရင္ငယ္ေလး တပါး ဆိုတာ ဘယ္သူမွ မသိေစေအာင္..သူကိုယ္တိုင္က..သို၀ွက္ထားခဲ့တယ္တဲ့။ ေကာ္လိုရာဒိုတြင္ ပညာဆည္းပူးေနစဥ္ Colorado school of Mining မွ မိုင္းတူးအင္ဂ်င္နီယာ ေက်ာင္းသား သီေပါေစာ္ဘြား စဝ္ၾကာဆိုင္ႏွင့္ ဖူးစာဆံုခဲ့ၾကသည္။

၁၉၅၃-ခုႏွစ္တြင္ ေကာ္လိုရာဒိုရွိ သူငယ္ခ်င္းတစ္ဦးအိမ္တြင္ပင္ လက္ထပ္ခဲ့ၾကသည္။ သူတို႕ ၂ေယာက္ လက္ထပ္ၿပီးေတာ့.. အင္ဂ်ီက..ေယာင္ေနာက္ဆံထံုးပါ.. လိုက္လာခဲ့တယ္။ သူတို႕ သေဘာၤႀကီး ရန္ကုန္ ဆိပ္ကမ္းကို ကပ္ကာနီးလို႕ .. အလံေတြ ပု၀ါေတြ တရမ္းရမ္း..ဗံုေမာင္းသံ တညံညံ နဲ႕ ဆိပ္ကမ္းျပည့္ ႀကိဳေနၾကတဲ့ ရွမ္းလူမ်ိဳးေတြကို ျမင္ေတာ့မွ…. “There is something I have to tell you, my dear.” လို႕ ေျပာလိုက္တဲ့..ခင္ပြန္းသည္ရဲ႕ စကားအဆံုးမွာ… သူမဘ၀ဟာ အရွင္လတ္လတ္ကေနၿပီး.. မင္းသမီးတပါး ျဖစ္သြားခဲ့ၿပီး…ၿပိဳင္တည္းမွာပဲ..ရွဳပ္ေထြးလာနိုင္မဲ့ သူ႕ အနာဂါတ္ကိုလည္း အာရံုရမိလိုက္တယ္..လို႕.. အင္ဂီ်က လြမ္းဆြတ္ ထားပါတယ္။ သီေပါသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး လအတန္ၾကာတြင္ တရားဝင္ရိုးရာ လက္ထပ္အခမ္းအနားကို က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ ေဗဒင္နကၡတ္အရ မဟာေဒဝီ စဝ္သုစႏီၵ ဟူေသာ ရွမ္းအမည္ကို ရရွိခဲ့သည္။ သူတို႕ ေမာင္ႏွံ သီေပါ ေဟာ္နန္းကို ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး..အဲဒီ နယ္တခြင္မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ   ေရးေတြ   ျဖစ္လာ ေတာ့တယ္။   စပ္ၾကာဆိုင္က..သူကိုယ္တိုင္ လူျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ စနစ္ႀကီး ကို ေျပာင္းလဲဖို႕ ႀကိဳးစားရင္း..

သူ႕ရဲ႕ ရွမ္းအမ်ိဳးသားေတြကို ဒီမုိကေရစီ စနစ္ဆီ လမ္းခင္းေပးခဲ့တယ္။ ေျမယာေတြ ကို ျပည္သူ႕ဆီ   ျပန္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့တယ္။ သူသင္ခဲ့တဲ့ ပညာေတြနဲ႕..ဒီေဒသ ရဲ႕ အသက္ေသြးေၾကာ..တြင္းထြက္ သယံဇာတေတြ ကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ထုတ္ေဖာ္နိုင္ခဲ့တယ္။

 ၾသစေၾတလ် နိုင္ငံက..ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္ေတြ ငွားၿပီး တိုင္းတာ ရွာေဖြေရး ေတြကို အေကာင္းဆံုးအဆင့္ နဲ႕လုပ္တယ္..။ နိုင္ငံျခားက..မ်ိဳးစိတ္အသစ္ေတြ ၀ယ္ယူၿပီး.. စိုက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရးေတြကို..စက္မူ နည္းပညာေတြနဲ႕ ျမွင့္တင္ေပးခဲ့တယ္။ စဝ္သုစႏၵီသည္ အခ်ိန္အနည္းငယ္အတြင္း ဗမာ၊ ရွမ္း ဘာသာစကားမ်ားကို သင္ယူ တတ္ေျမာက္လာခဲ့ျပီး မိမိကိုယ္ကို ရွမ္းလူမ်ိဳး တစ္ဦးအျဖစ္ စတင္ခံယူလာခဲ့သည္သာကမ၊ သီေပါေဒသခံမ်ားကလည္း သူမအား ရွမ္းလူမ်ိဳး မဟာေဒဝီ တစ္ဦးအျဖစ္ လက္ခံလာၾကသည္။

ထို႔အျပင္ စဝ္သုေဒဝီသည္ ခင္ပြန္းျဖစ္သူႏွင့္ တြဲဖက္ကာ သီေပါေဒသ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပါဝင္ကူညီခဲ့ၿပီး သားဖြားေဆးခန္းႏွင့္ ဗမာ၊ အဂၤလိပ္၊ ရွမ္း ဘာသာသံုးမ်ိဳးျဖင့္ သင္ၾကားေသာ စာသင္ေက်ာင္း ကိုတည္ေထာင္ရင္း ကိုယ္တိုင္ လုပ္အားေပးခဲ့သည္။ မာယာရီ ႏွင့္ ကိႏၷရီ အမည္ရွိ သမီးႏွစ္ဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။ အင္ဂ်ီ ကိုယ္တိုင္လည္း စာသင္ေက်ာင္းေတြနဲ႕ အမ်ိဳးသမီးက႑ ေတြကို ကိုယ္ဖိ ရင္ဖိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ ဗမာလံုျခည္နဲ႕ ဆံထံုးနဲ႕ ေနထုိင္ ဆင္ယင္ခဲ့တဲ့ အင္ဂ်ီ တျဖစ္လဲ သုစႏၵီမင္းသမီးကို အားလံုးက.. အေလးထား ေလးစားခင္မင္ၾကတယ္။ အဲဒီ ရပ္ရြာေတြမွာဆို.. သူတို႕ ေမာင္ႏွံပံုကို ဘုရားစင္မွာတင္ၿပီး ကိုးကြယ္တာမ်ိဳးေတာင္ ရွိခဲ့တယ္တဲ့။

 ဒါေပမဲ့.. လူေကာင္းလူေတာ္ ေတြကို ၀မ္းပမ္းတသာ ႀကိဳဆို လက္ခံေလ့ မရိွတဲ့..ဒီေျမ..ဒီေရ..ဒီထံုး.. ဒီအမုန္းေတြနဲ႕ အတူ ၁၉၆၂ ခု ႏွစ္ မတ္လ ရဲ႕ နိုင္ငံေရး မုန္တိုင္း ထဲမွာပဲ..ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လႊတ္ေတာ္ညီလာခံ က အျပန္ ဘယ္မွာ ေပ်ာက္ဆံုး သြားမွန္း မသိတဲ့ သီေပါ ေစာ္ဘြား စပ္ၾကာဆိုင္ ကို ယေန႕ထက္ထိ ဘယ္သူမွ ျပန္မေတြ႕ၾကရေတာ့ပါဘူး။

အဲဒီ အခ်ိန္မွာ လူမမယ္ သမီး ၂ေယာက္နဲ႕ က်န္ခဲ့တဲ့ အင္ဂ်ီ ကို သီေပါ ေဟာ္မွာပဲ.. အေစာင့္အၾကပ္ ထူထပ္စြာ နဲ႕ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ထားခဲ့တယ္။ ဘာကိုမွ မေၾကာက္တတ္ခဲ့တဲ့ အင္ဂ်ီ ကလည္း.. သူ႕ဆက္သြယ္နိုင္သမွ် အရာရွိ စစ္အာဏာပိုင္ မွန္သမွ် ထံ လိုက္လံ စံုစမ္းခဲ့ေပမဲ့.. “I am writing this secretly. I am being locked up in the army lockup at Ba Htoo Myo at Lawksawk… Miss you all. Conditions here are not clean. Hope to see you soon. Cheer up yourself! I am still OK. Love, Sao Kya Seng.” ဆိုတဲ႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္စြာ ေရာက္လာတဲ့. စာေလးတေစာင္က လြဲလို႕.. ဘာသဲလြန္စ မွ မရခဲ့ေတာ့ဘူး။
၂ ႏွစ္ေလာက္.. အားမေလွ်ာ့တမ္း စံုစမ္း ေနခဲ့ရင္း.. ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့. .သူ႕အတြက္ အႏၱရယ္ေတြ ၀ိုင္းေနတဲ့..တစိမ္းျပင္ျပင္ ျဖစ္လာတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္.. ၾသစႀကီးယားသံရံုးရဲ႕ အကူအညီနဲ႕ သမီးေလး ၂ ေယာက္အတြက္ နိုင္ငံကူးလတ္မွတ္ အတု လုပ္ၿပီး ျမန္မာနိင္ငံထဲက..ခိုးထြက္ လာခဲ့ေတာ့တာ..ကေန႕အထိ..အခု စာအုပ္ကို ေရးသားျဖစ္တဲ့ အထိေပါ့။

သီေပါေစာ္ဘြားေစာ၀္ၾကာဆိုင္ဟာ.. ၁၉၆၂ခုႏွစ္ စစ္အာဏာ အသိမ္းမွာ တျခားေသာ.. တိုးတက္ ထက္ျမတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ မ်ားနည္းတူ.. လက္စေဖ်ာက္ ခံခဲ့ရၿပီးေနာက္ အင္ဂ်ီ တျဖစ္လဲ သုစႏၵီမင္းသမီးေလး ဟာသမီးငယ္ ႏွစ္ေယာက္ႏွစ္အတူ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြါလာခဲ့ရပါသည္။ ၾသစၾကီးယားနိုင္ငံ ဗီယင္နာျမိဳ႕Schloss Laudon ဆိုတဲ့ ဇိမ္ခံ ေဟာ္တယ္ႀကီး တခုရဲ႕ ဧည့္ခန္းထဲကို ေနာက္ဆံုးေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ.. နာက်ည္းမူေတြ နဲ႕ အတူ သမီးေလး ၂ေယာက္ကို လက္ဆြဲျပီး ေဟာ္တည္ေရွ႕ မ်က္ခင္းစိမ္းစိမ္းကုိ ျဖတ္၍ အထဲသုိ႔ ၀င္လာတဲ့.. အမ်ိဳးသမီးငယ္ တေယာက္ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီးကေတာ့..တခ်ိန္တုန္းက.. ရပ္ရြာလူထု က..ခ်စ္ခင္ေလးစားခဲ့ၾကတဲ့.. ရွမ္းမင္းသမီးတပါး ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ..ၾသစႀကီးယားနိုင္ငံသူ အင္ဂ်ီ ျဖစ္ျပီး.. သူလက္ဆြဲလာတဲ့ ကေလး ၂ေယာက္ကေတာ့.. ကိႏၵရာ နဲ႕ အမရာ (ကိႏၵရီ နဲ႕ မာယာရီ) ဆိုတဲ့ ရွမ္း-ၾသစႀကီးယန္း ကျပား သမီးေလး ၂ေယာက္ပါ။ သူတို႕ ေတြ႕ဖို႕ ႀကိဳးစားခဲ့တဲ့ သူကေတာ့.. လန္ဒန္ျမိဳ႕မွာ ဇိမ္ခံ ရင္း ..ေဆးကုဖို႕ ေရာက္ေနတဲ့..ျမန္မာျပည္က..ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးေန၀င္း (ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီ ဥကၠဌ) ျဖစ္ပါသည္။ အျဖစ္အပ်က္ေတြက..ဆယ္စုႏွစ္ ၾကာေနၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့.. အင္ဂ်ီ မွာ..သူ႕ခင္ပြန္းသည္ရဲ႕ ကံၾကမၼာ ဘယ္လို အဆံုးသပ္ခဲ့ရတယ္ ဆိုတာ..သိဖို႕အတြက္..ဇြဲမေလ်ာ့ပဲ ေတာက္ေလွ်ာက္ ႀကိဳးစားေနခဲ့တယ္။ အခုလည္း.. သတၱိေတြ အျပည့္နဲ႕ လူကိုယ္တိုင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေမးဖို႕..သူ ေရာက္လာခဲ့ျပန္တယ္။
 
ဒါေပမဲ့..အခန္းထဲက..ထြက္မလာတဲ့..တာ၀န္ရွိသူၾကီးက.. သူ႕ဇနီး ေဒၚခင္ေမသန္းကို လႊတ္ၿပီး..စပ္ၾကာဆိုင္ မေသေသးပါဘူး..က်န္းက်န္းမာမာ ရွိေနပါတယ္ လို႕.. အေျဖေပးလိုက္ပါတယ္။ ဒီအေျဖ စကားက..အေျခအျမစ္မရွိ သလို ဘယ္ကိုမွ ဆက္သြားစရာလည္း မရွိေတာ့တဲ့.. ငရဲကလာတဲ့ အလိမ္အညာ လမ္းဆံုးစကားတခုသာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ..သူသိေပမဲ့.. အခု ထက္ထိလည္း..သူ႕ခင္ပြန္း အေလာင္း ကို မေတြ႕ခဲ့ရ။ တကယ္ေတာ့.. ငယ္ရြယ္ ထက္ျမတ္တဲ့ သီေပါ ေစာ္ဘြား စပ္ၾကာဆိုင္ ဟာ.. ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ စစ္အာဏာ အသိမ္းမွာ တျခားေသာ.. တိုးတက္ ထက္ျမတ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ မ်ားနည္းတူ.. လက္စေဖ်ာက္ ခံခဲ့ရတာပါ။ ဒီစာအုပ္ကုိ ဒုတိယ အိမ္ေထာင္ျဖစ္တဲ့ ခင္ပြန္းသည္ရဲ႕ အားေပးတိုက္တြန္းမူ နဲ႕ ေရးသားထုတ္ေ၀ ခဲ့တာျဖစ္ျပီး..အလင္းေရာင္ ေပ်ာက္ကြယ္ရင္း..ေမွာင္စျပဳေနတဲ့ ဗမာျပည္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္ကန္႕သတ္မူေတြကို ကမၻာက သိေအာင္..ေနာက္..သူ႕ခင္ပြန္းစပ္ၾကာဆိုင္ ရဲ႕ သူ႕ေျမသူ႕ေရ အေပၚ တာ၀န္ေက်ခဲ့ပံု.. နိုင္ငံေရး အျမင္က်ယ္ခဲ့ပံုေတြ..လူသားဆန္ခဲ့ပံုေတြကို မွတ္တင္းတင္ ရစ္ဖို႕ပါလို႕ ဆိုထားပါတယ္။

ဒီစာအုပ္ကို ၁၉၉၄ မွာ ဟာ၀ိုင္ယီတကၠသိုလ္ စာအုပ္တိုက္က..ပုံႏွိပ္ခဲ့ပါတယ္။ စာအုပ္ရဲ႕ အတြင္းအဖံုးမွာ အေမရိကန္မွာ အေျခခ် ေနထိုင္ေနတဲ့.. စာေရးသူ -အျငိမ္းစားေက်ာင္းဆရာမ ႀကီး အင္ဂ်ီရဲ႕ မဟာနဖူး ဆံထံုး ျမင့္ျမင့္ႀကီးနဲ႕ ဓါတ္ပံု ကို ၾကက္သေရ ရွိစြာ ျမင္ရနိုင္ပါတယ္။ Burma lifeline ဆိုတဲ့ ေဖာင္ေဒးရွင္းတခုကိုလည္း အင္ဂ်ီနဲ႕ သူ႕ဒုတိယခင္ပြန္းက မတည္ဖြဲ႕စည္းထားတယ္လို႕ သိရပါတယ္။

ထုုတ္ႏုုတ္ - မိန္းေနမိန္းတုုိက္ အေျခခံေက်ာင္းသုုံးသွ်မ္းစာ
                 - မယ္ေခးရွဲန္ေျပာ သီေပါၿမိဳ႕
ေရႊဖီဦး      -  သီေပါၿမိဳ႕ မဟာျမတ္နိ ဘုုရားႀကီး သမုုိင္းအက်ဥ္း



သီေပါၿမိဳ႕နဲ႔ ေနာက္ဆုုံးေစာ္ဘြား



မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားသုိ႔
စကားခြန္းဆင္၊ ပါးလုိက္ခ်င္၏
သင္ဖြားေသာေျမ၊ ငါတုိ႔ေျမကား
ပေ၀ေရွးက၊ ဇာတိလွခဲ့။

ဘ၀ရွည္လမ္း၊ ဒုကၡျပြမ္းလည္း
ထံုးတမ္းဓေလ့၊ သင္မေမ့ႏွင့္
ဂုဏ္ဓနယွဥ္၊ မာန၀င္၍
သင္ႏွင့္တူဖြား၊ သင့္ေသြးသားကုိ
ခဲြျခားႏွိမ့္ခ်၊ မရုိင္းျပႏွင့္။

ငါတုိ႔ေျမမွာ၊ သာသနာႏွင့္
စဥ္လာဓေလ့၊ ေပ်ာ္ၾကည္ေမြ႕၍
ခ်မ္းေျမ႕သာေတာင္း၊ က်န္ခဲ့ေကာင္းသည္
မ်ဳိးေကာင္းရင္ႏွစ္ ပီသေစ။
စုိင္းေဆးႏြမ္ (ဟုမၼလင္း)

တုန္းစန္႔ သုုိ႔မဟုုတ္ မီလာရွီကာ

ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပုုိင္း သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ  ခႏၱီးသွ်မ္းႏွင့္ သွ်မ္းနီလူမ်ဳိးတုုိ႔သည္ ျမန္မာျပည္တြင္ သွ်မ္းလုုိ တုုန္းစန္႔ ဟုုေခၚေသာ မီလါရွီကာနည္းျဖင့္  (ႀကိဳးကြင္းပစ္) ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းမ်ားကုိ ပထမဦး ဆုံးစတင္ ေဆာက္ရြက္ခဲ့သူမ်ား အျဖစ္ၾကသည္။ ကၽြန္ပ္တုုိ႔၏ သွ်မ္းဘုုိးေဘးမ်ားသည္ ကုုိယ္ပုုိင္စာေပျဖင့္ အဂၤလိပ္ကုုိလုုိနီ လက္ေအာက္ မေရာက္ရွိခင္ထဲက တုုန္းစန္႔လုုိေခၚတဲ့ မီလာရွီကာ ႀကိဳးကြင္းပစ္ ဆင္ဖမ္းနည္း သမုုိင္းမွတ္တုုိင္မ်ားအျဖစ္ ေရးမွတ္ ခဲ့ၾကေသာ သမုုိင္း ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ား ရွိပါလွ်က္ျဖင့္ ၂၀၀၀ ခုုႏွစ္၀င္းက်င္ အမည္မေဖာ္လုုိေသာ ျပည္တြင္း မဂၢဇင္းတအုုပ္မွ ေျဖၾကားထားသူသည္ ပထမဦးဆုုံး မိလာရွီကာနည္းကုုိ အသုုံးျပဳခဲ့ၾကေသာ ခႏၱီးသွ်မ္း သွ်မ္းနီ စသည့္လူမ်ဳိးမ်ား အမည္နာမမ်ား ကုုိေတာင္ မေဖာ္ျပသည့္အျပင္ မိမိလူမ်ဳိးကဘဲ စတင္လုုပ္ခဲ့ တေရာင္ေရာင္  ႏွင့္ ရုုိက္စားလုုပ္ၾကၿပီး အေခၚအေ၀ၚမ်ားကုုိ မိမိဘာသာျဖင့္ အသစ္ထြင္ကာ ေဖာ္ျပ ခဲျ့ခင္းေၾကာင့္ သွ်မ္းလူငယ္္မ်ား သိရွိရန္ အစပထမ သမုုိင္းျဖစ္ရပ္မွန္ကုုိ တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။

ဤဆင္ဖမ္းသည့္အေၾကာင္း မတင္ျပမီ စာဖတ္ ပရိသတ္မ်ား ဆင္အေၾကာင္းကုိ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ သိရိွသေဘာေပါက္ေစရန္ ကမၻာေပၚရွိ ဆင္မ်ား အေၾကာင္းကုိ အက်ဥ္းမွ်တင္ျပလုိပါသည္၊

ဆင္အမ်ဳိးႏြယ္မ်ားကို ကမၻာေပၚတြင္ အာဖရိကတုိက္၊ အာရွတုိက္ေတာင္ပုိင္းႏွင့္ အင္ဒုုိခ်ဳိင္းနား ကၽြန္းဆြယ္ တုုိ႔တြင္သာ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ အာဖရိကဆင္ႏွင့္ အာရွဆင္ ဟူ၍ အသြင္မတူေသာ ဆင္ကြဲမ်ား   ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေရွးအခါ ကမၻာ႔ေျမာက္ဘက္ျခမ္းတြင္ “ဆင္”ႀကီးမ်ား က်က္စားခဲ့သည္၊ ယခုအခါ ထုိဆင္ႀကီးမ်ားမွဆင္း သက္လာေသာ အာဖရိကဆင္ႏွင့္ အာရွဆင္ ႏွစ္မ်ဳိးကုိ သာလွ်င္ ေတြ႔ရွိႏုိင္ေတာ့သည္၊ ကုန္ဆုံးေလ ၿပီးေသာ   ႏွစ္ေပါင္း (၃၈) သန္းေလာက္ကတည္းကပင္ ဒုိင္ႏုိေဆာသတၱ၀ါ ( Dinosaw ) ႀကီးမ်ားႏွင့္ အတူႀကီးျပင္း လာခဲ့ေသာ အမ်ဳိးႏြယ္ျဖစ္လွ်င္ ယေန႔တုိင္ အသက္ရွင္ တည္ရွိေနေသာ ေက်ာက္ေခတ္ မွ အၾကြင္းအက်န္ သတၱ၀ါမ်ဳိးဆက္ဟု ထင္ထင္ရွားရွား လက္ညိဳးထုိးျပစရာမွာ ဆင္မ်ားသည္သာ မားမား မတ္မတ္ ရွိေလေတာ့သည္၊ အာဖရိကဆင္တြင္ အမ်ဳိးႏြယ္ ငါးမ်ဳိးရွိသည္၊ ယင္းတုိ႔မွာ အာဖရိကအလယ္ပုိင္းဆင္၊ ဆူဒန္နယ္ဆင္၊ အာဖရိကအေရွ႕ပုိင္းဆင္၊ အာဖရိကေတာင္ပုိင္းဆင္ႏွင့္ ပစ္ဂမီဆင္ ဟုေခၚေသာ ဆင္ပု တစ္မ်ဳိးျဖစ္ အီေကြတာေဒသႏွင့္ ကြန္ဂုိျမစ္၀ွမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေတြ႔ရွိရပါသည္၊အာဖရိကဆင္ႀကီးမ်ားသည္။ ေရွးေက်ာက္ေခတ္ ႏွစ္သန္းေလာက္က   မာမြတ္( Mammoth )ဆင္ႀကီးမ်ား ႏွင့္တူညီသည္ကုိ ေတြ႔ရွိရပါသည္။

အာဖရိကတိုက္ဆင္မ်ားကုိ အာရွတုိက္ ဆင္မ်ားကဲ့သုိ႔ ဖမ္းဆီးၿပီး အလုပ္ေစခုိင္းမရေပ၊ ယဥ္ေက်းေအာင္ သြန္သင္၍ မရႏုိင္ဟုဆုိသည္၊ သုိ႔ေၾကာင့္ အာဖရိကတုိက္ တုိင္းရင္းသားမ်ားက ဆင္ကုိဖမ္း၍ ယဥ္ေက်းေအာင္ သြန္သင္ျခင္းေမြးျမဴျခင္း မျပဳျခင္းသာျဖစ္ေပမည္၊ သစ္ဆြဲရန္အေနအထား ခြန္အားလည္းမျပည့္စုံသျဖင့္ မခုိင္းေစျခင္းျဖစ္ေပမည္၊ ေပၚတူဂီအေရွ႕ အာဖရိကတြင္ ဆင္တစ္မ်ဳိးကုိ သစ္ဆြဲတန္ဆာမ်ား တပ္ဆင္အသုံးျပဳခဲ့သည္၊ သုိ႔ေသာ အႀကီးမားဆုံး၀န္ကုိ မဆြဲႏုိင္ဘဲ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားသုံး ကိရိယာမ်ားကုိသာ ဆြဲႏိုင္ေသာၾကာင့္ ေမြးျမဴေစာင့္ေရွာက္ ရေသာစရိတ္ႏွင့္ လုပ္အားမကာမိ ယင္းအေလ့အထ ေပ်ာက္ကြယ္ရသည္ဟု ဆုိရမည္ျဖစ္သည္။

အာဖရိကတုိက္ဆင္သည္ အရပ္လြန္စြာျမင့္ အခ်ဳိးအစား မက်နေပ၊ နားရြက္မွာ လြန္စြာႀကီးမားၿပီး ႏွာေမာင္းတြင္ ၾကမ္းတမ္းေသာ အရစ္မ်ားရွိသည္၊ အစြယ္သည္ လြန္စြာ ရွည္လ်ားၿပီး အခ်ဳိ႕ အစြယ္မ်ားသည္ အျပင္သုိ႔မဟုတ္ အတြင္းနွာေမာင္းအေပၚဘက္သုိ႔ လိမ္ေကာက္လွ်က္ ရွိသည္။ ေျခလက္မ်ားမွာ ေသးသြယ္ တညီတညာတည္းရွိသည္၊ အာရွတုိက္ ဆင္မ်ားကဲ့သုိ႔ ျခေသၤ့ထုိင္ ပုံ႑န္မ်ဳိးမရွိေပ၊ အာရွတုိက္ဆင္မ်ဳိးကုိ အိႏၵိယ မ်ဳိးဟုေခၚေ၀ၚ ၾကေသာ္လည္း မ်ဳိးႏြယ္အားျဖင့္ ေလးမ်ဳိးခြဲျခားသိရွိရပါသည္၊

အိႏၵိယဆင္ သုိ႔မဟုတ္ ျမန္မာဆင္၊ သိဟု္ိဠ္ဆင္၊ မေလးဆင္ႏွင့္ ဆုမၾတာဆင္ တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ အာရွတုိက္ႏွင့္ အာဖရိကတုိက္ ဆင္တုိ႔သည္ ပုံ႑ာန္အားျဖင့္။ အျမင္အားျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားမူ ရွိသည္၊ အာရွတုိက္ဆင္မ်ားးသည္ ကုိယ္လုံးကုိယ္ထည္ က်စ္လ်စ္နားရြက္ေသးသည္ ႏွာေမာင္းမွာ အရင္းတုတ္ အဖ်ားသုိ႔ ေျပျပစ္စြာရွဴးသြားသည္၊ စြယ္စုံဆင္ေပါက္ မ်ားတြင္ အစြယ္မွာလြန္စြာ မရွည္လွဘဲ မ်ားေသာအားျဖင့္ တုတ္ခုိင္သည္၊ ေရွ႕ပုိင္း (ဦးေခါင္းပုိင္း) ျမင့္ ေနာက္ပုိင္း (အၿမီးပုိင္း)ႏွိမ့္ေလွ်ာၿပီး ျခင္ေသၤ့ထုိင္ပုံ႑ာန္ရွိကာ ေျခလက္မ်ား တုတ္ခုိင္သည္။ အသားျပည့္၀သည္၊

သီဟုိဠ္ဆင္မ်ားတြင္ အထီးႏွင့္အမ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံး အစြယ္မေပါက္ေပ၊ သစ္ဆြဲရာ တြင္းလည္း ႀကိဳးတန္ ဆာပလာ မ်ား တပ္ဆင္၍ ဆြဲႏုိင္ျခင္းမရွိေပ၊ သစ္လုံးကုိခ်ည္ထားေသာႀကိဳးကုိ ပါးစပ္ျဖင့္ကုိက္၍ သာ ဆြဲႏုိင္သည္၊ မေလးဆင္ ဆုမၾတာဆင္တုိ႔မွာ ျမန္မာဆင္ထက္ အရပ္အလုံး အဖန္ျမင့္မားႀကီးမွား ႀကီးထြားေသာလည္း ေလးလံေသာ၀န္ထုပ္ကုိ ဆြဲယူမယူသည့္ ခြန္အားသည္ အိႏၵိယဆင္ ျမန္မာဆင္တုိ႔ကုိ မမိေပ။ ေရေျမေတာေတာင္ခ်င္းဆက္စပ္ေနသည့္ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ၊ ေလာ၊ ထုိင္းႏုိင္ငံတုိ႔တြင္ ဆင္မ်ားကူးလူး ဆက္ဆံသြားလာျခင္း ရွိေသာေၾကာင့္ ဆင္မ်ဳိးႏြယ္မ်ား တူညီၾကသည္၊ အာရွတိုက္တြင္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ဆင္ေကာင္ေရ ႏွစ္သိန္းေက်ာ္ရွိမည္ဟုခန္႔မွန္းရရွိသည္။

ဆင္အမ်ဳိးအစားမ်ား

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ဆင္ထီးမ်ားကုိ ၄င္းတုိ႔အစြယ္ ကုိယ္အဂၤါ လကၡဏာမ်ား ခြဲျခားမႈကုိလုိက္၍ စြယ္စုံဆင္၊ ဟုိင္းဆင္၊ တည္ဆင္ ဟူေလးမ်ဳိး ေလးစား ခြဲျခားသတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚ ၾကပါသည္။

ဆင္အမ အပါ၀င္ဆုိလွ်င္ ဆင္အမ်ဳိးစား ငါးမ်ဳိးရွိသည္ ဟုဆုိရေပမည္၊ အစြယ္ အရွည္ ႀကီးမထြက္ေသာ ဆင္ထီးကုိ ဟုိင္းဆင္၊ ဟံဆင္ ဟုခြဲျခားေခၚေ၀ၚေသာ္လည္း ခႏၱီးသွွ်မ္းတုိ႔မူ စန္႔ေဒြး ဟု တစ္မ်ဳိးတည္းသာ သတ္မွတ္ေခၚေ၀ၚပါသည္၊


- စန္႔ပုိင္း (စြယ္စုံဆင္)
အစြယ္ႏွစ္ေခ်ာင္းျဖဴေဖြး၍ ေရွ႕သုိ႔ ရွည္လ်ားစြာေကာ့တက္ေနသည့္ ဆင္ေျပာင္ႀကီးျဖစ္သည္၊ ခံ့ညားလွပသည္၊ စိတ္ေနစိတ္ထား ခက္ထန္ၾကမ္းၾကဳတ္သည္၊ ေတာထဲရွိ ဆင္သင္းဆင္ အုပ္ကုိအုပ္်ခ်ဳပ္သည္၊ ဆင္သင္းအုပ္မ်ားကုိ စြယ္စုံဆင္ (ထီးခုိး) စန္႔ခုိတုိ႔က ကြပ္ကဲအုပ္ခ်ဳပ္သည္၊ ဟုိင္းဆင္ႏွင့္လုံး၀မတည့္ေပ၊



- စန္႔ေဒြး (ဟုိင္းဆင္)

ဆင္မကဲ့သုိ႔ အစြယ္တုိတုိႏွစ္ေခ်ာင္းသာရွိသည္၊ အစြယ္မွာ တုိေသာ္လည္း တုတ္ခုိင္သည္၊ အခ်ဳိ႕မွာအစြယ္ဖုံးျဖစ္ သြားဖုံးကုိျပဴျပင္ မထြက္လာေပ၊ ႏွာေမာင္း အလြန္တုတ္ခုိင္ သန္မာသည္၊ ျခားဆင္မ်ားႏွင္မတူဘဲ နားရြက္ေျခစုံလက္စုံ ေျခသည္းလက္သည္း ေျခခြာ လက္ခြာမ်ား ႀကီးမ်ား၀ိုင္၀န္းသည္၊ ဦးခင္းနားရြက္၊ နားထင္၊ နွာအု္ိး၊ နွာေမာင္းမ်ား ထူးထူးျခားျခား ႀကီးမားသည္၊ စိတ္ေနစိတ္ထား ခက္ထန္ၾကမ္းတမ္းသည္၊ ေတာတြင္းရွိ ဆင္သင္းအုပ္ကုိ အုပ္ခ်ဳပ္သည္၊ စြယ္စုံဆင္ေပါက္ထက္အင္အားပိုမုိ ႀကီးမားၿပီး ဆင္ေပါက္ႏွင့္ လုံး၀မတည့္ေပ၊ စြယ္စုံဆင္ႏွင့္ ဟုိင္းဆင္သည္ အရြယ္တူျဖစ္ပါက ဟုိင္းဆင္က ပုိမုိအင္အား ႀကီးၿပီး စြယ္စုံဆင္ကုိႏုိင္သည္။


- စန္႔ေဒြး (ဟံဆင္)

ဟုိင္းဆင္အမ်ဳိးႏြယ္ပင္ျဖစ္သည္၊ အစြယ္တုိႏွစ္ေခ်ာင္းရွိသည္၊ အစြယ္မွာ ေသးသြယ္ရွည္လ်ား ထြားႀကိဳင္းသန္မာျခင္းမရွိေပ၊ ဟုိင္းဆင္ႏွင့္ စြယ္စုံဆင္ေလာက္ အင္အားႀကီးမားျခင္းမရွိေပ၊

-စန္႔ငါးလွ်ဳိ (တည္ဆင္)

ေမြးကတည္းကပင္ အစြယ္တစ္ေခ်ာင္းတည္း ပါလာသည္၊ အစြယ္ညာဘက္ရွိလွ်င္ညာတည္။
ဘယ္ဘက္ရွိလ်င္ ဘယ္တည္ဟုေခၚသည္၊ အရွားပါးဆုံးျဖစ္သည္၊ ဆင္အုပ္ႏွင့္ တစ္သီးတျခား ေနတတ္သည္။ သူ.အစြယ္ကုိအထူးအားကုိသည္၊ တခ်ဳိ႕ အစြယ္တစ္ေခ်ာင္းက်ဳိးသြား တည္ျဖစ္ လာသည္လည္းရွိသည္။

- စန္႔ထေမ (ဆင္မ)
အခ်ဳိ႕အစြယ္ေပါက္၍ အခ်ဳိ႕လုံး၀မေပါက္ေပ၊ အစြယ္ေပါက္ေသာလည္း ဆင္ထီးမ်ား.အစြယ္
ကဲ့သုိ႔ ႀကီးမားထြားႀကိဳင္းျခင္းမရွိေပ၊ ဆင္ထီးမ်ားထက္ ကုိယ္အဂၤါထြားႀကိဳင္းမႈ ေလ်ာ့နည္းသည္၊ စိတ္ေနစိတ္ထားႏူးည့ံသိမ္ေမြ႔ၿပီး ထိန္းသိမ္းရာတြင္လည္းေကာင္း၊ သင္ၾကားေရးတြင္လည္းေကာင္း၊ အလုပ္ခုိင္းေစရာတြင္လည္းေကာင္း အလြယ္ကူဆုံး ျဖစ္သည္၊ ဆင္၏အစြယ္မ်ားသည္ ေငြေရာင္ႏွင့္ ေရႊေရာင္မ်ားျဖစ္ၿပီး "ေရႊေရာင္က တန္ဖုိး”ႀကီးသည္။

က်ေနာ့္အဖြားေျပာတဲ့ သွ်မ္းႏွင့္ဆင္
ခႏၱီးသွ်မ္း ႏွင့္ သွ်မ္းနီ တုုိင္းရင္းသားတုုိ႔တြင္ ဆင္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ယုုံၾကည္ယူဆခ်က္ တရပ္ရွိေလသည္။   ေရွးကမၻာဦးအစ ကာလတြင္ ဟိမႏၱာေတာနက္ႀကီးတြင္ ျခေသၤ့၊ က်ားႏွင့္ ဆင္တုုိ႔သည္ မိတ္ေဆြဖြဲ႔၍ အတူတကြ ေနထုုိင္လ်က္ရွိသည္။ တေန႔ေသာအခါ ထုုိျခေသၤ့ က်ားႏွင့္ဆင္တုုိ႔သည္ ေတာထဲတြင္ လွည့္လည္   ေနရင္းျမစ္ေခ်ာင္းႀကီး တခုုုုကုုိ၏အနီးသုုိ႔ ေရာက္ရွိသြားၾကသည္။

 ျခေသၤ့ က်ားႏွင့္ဆင္တုုိ႔သည္ ေခ်ာင္းကမ္းပါးမွ ျမစ္ေခ်ာင္းဘက္သုုိ႔ ေငးေမာၾကည့္ရႈေနၾက၏ ထုုိအခါ လူေယာက်ၤားႏွစ္ဦးသည္ သစ္လုုံးျဖင့္ထြင္းလုုပ္ထားေသာ ေလွလုုံးေလွပဲ့မ်ားတြင္ ကိုုယ္စီမတ္တပ္ရပ္လ်က္ ၀ါးမ်ားျဖင့္ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာစြာ ေလွာ္ခတ္လ်က္ ေရစီးသန္လ်က္ရွိေသာ ေခ်ာင္းထက္သုုိ႔ လြယ္ကူစြာျဖင့္ ဆန္တက္သြားေနသည္ကုုိ ျမင္ေတြ႔ၾက၍ ျခေသၤ့ ဤသုုိ႔ဆုုိေလသည္ လူသတၱ၀ါတုုိ႔သည္ ဂါထာမႏၱရားႏွင္  ဥာဏ္ပညာ ထက္ျမက္ၾကသျဖင့္ သစ္လုုံးကုုိပင္ေရအထက္သုုိ႔ ဆန္တက္ေစႏုုိင္သည္။

ငါတုုိ႔လည္း ဤေတာနက္ႀကီးထဲတြင္ အခ်ိန္ ၾကာျမင့္စြာ ေနထုုိင္လ်က္ေနပါက ဂါထာမႏၱရား တတ္ေျမာက္၍ ဥာဏ္နီဥာဏ္နက္ ရွိေသာ ေခါင္းမည္းလူသားတုုိ႔က ငါတုုိ႔ကုုိလည္း သူတုုိ႔၏ လုုိရာသုုိ႔ ခုုိင္းစားၾကလိမ့္မည္ ထုုိ႔ေၾကာင့္ ငါတုုိ႔ဤေတာနက္ႀကီးထဲတြင္မေနဘဲ ေ၀းေ၀းသုုိ႔ ေရွာင္သြားၾကပါစုုိ႔ ဟုုဆုုိ၏။

ထုုိအခါ ဆင္က လူတုုိ႔၏ ဦးေခါင္သည္ ငါ၏ေခ်းတုုံးမွ်သာရွိသည္။ ၎တုုိ႔ကုုိေၾကာက္စရာမလုုိပါဘူး ဟုုျပန္ေျပာေလသည္။ ထုုိ႔ေနာက္ ျခေသၤ့သည္ လူတုုိ႔၏ရန္ကုုိေၾကာက္ရြံ႕၍ အျခားေနရာသုုိ႔   ေျပာင္းေရြ႕သြားရာ ယေန႔တုုိင္ ဟိမႏၱာေတာ၌ မေတြ႔ရေတာ့ေပ က်ားႏွင့္ဆင္သာ က်န္ရွိခဲ့ေလသည္။

ထုုိအခ်ိန္မွစ၍ လူသားတုုိ႔သည္လည္း ေတာထဲတြင္ရွိေသာ ဆင္ရုုိင္းမ်ားကုုိ ဖမ္းဆီးၿပီး လူတုုိ႔၏ ဆႏၵအတုုိင္း မိမိလုုိရာ လုုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ခုုိင္းေစေလေတာ့သည္။ ဤသုုိ႔ လူသားတုုိ႔ ဆင္ကုုိဖမ္းဆီး၍ ခုုိင္းစားႏုုိင္ခဲ့သည္မွာလည္း ကမၻာဦး အစကပင္ ျဗဟၼာ မင္းႀကီးထေနာပုိက ဖန္ဆင္းၿပီး အမိန္႔ခ်မွတ္ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ယုုံၾကည္ၾကေလသည္။

ခႏၱီးသွ်မ္းတုုိ႔၏ ဆင္ဖမ္းျခင္းအစ

AD- 1600 ခန္႔ ခႏၱီးလုုန္နယ္ေျမကုုိ စုုိးမုုိးအုုပ္ခ်ဳပ္ေသာ လုုန္းက်ိန္းေစာ္ဘြားမ်ား လက္ထက္၌ စ၀္အုုိက္မိန္းခမ္းတြင္ သားေတာ္ ေတာင့္က်ိန္းမိန္း၊ ေတာင့္ႏုုိမိန္း၊ ေတာင့္အိန္မိန္း ဟူ၍ သားေတာ္သုုံးပါး ထြန္းကားလာခဲ့ရာ သားေတာ္ ေတာင့္က်ိန္းမိန္းကုုိ ခန္က်ဳိနယ္၌ လည္းေကာင္း၊ ေတာင့္ႏုုိမိန္းကုုိ ဖုုိင္လုုိင္(ဟုုိက်ဳိ) ၌လည္းေကာင္း၊ ေတာင့္အိန္မိန္းကုုိ မကတ္မိန္း၌ လည္းေကာင္း အုုပ္ခ်ဳပ္ေစေလသည္။

ေတာင့္က်ိန္းမိန္းသည္ သားေတာ္ စ၀္အုုိက္ဆိန္လုုပ္က်ိန္းမိန္း အရြယ္ေရာက္လာ ေသာအခါ သားေတာ္အား မိမိအုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ခန္က်ဳိကုုိအုုပ္ခ်ဳပ္ေစ၍ မိမိမိမိမွာ ပူေတာင္းၿမိဳ႕သုုိ႔ သြားေရာက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ေစသည္။ ဒုုတိယသား စ၀္ညီက်ိန္းဆုုိင္ကုုိမႈ မႈဒုုန္ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ ခန္႔အပ္သည္။ ေတာင့္ႏုုိမိန္းသည္လည္း သားေတာ္ ေတာင့္ႏုုိကုုိ မိမိအုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဖုုိင္လုုိင္ (ဟုုိက်ဳိ) ကုုိအပ္ႏွင္း၍ မိမိသည္ ပန္က်ိန္းခန္ၿမိိဳ႕ကုုိ အုုပ္ခ်ဳပ္သည္။ ဤကဲ့သုုိ႔ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕ အနယ္နယ္ကုုိ ပုုိင္စုုိးအုုပ္ခ်ဳပ္ႏုုိင္သျဖင့္ လုုန္းက်ိန္းတုုိ႔ အင္အားသည္ ပုုိမုုိေတာင့္တင္းလာေလသည္။

ပူတာင္းၿမိဳ႕စား ေတာင့္က်ိန္းမိန္းႏွင့္ မႈဒုုန္စား စ၀္ညီက်ိန္းဆုုိင္တုုိ႔သည္ စိတ္ခက္ထန္၊ မာန္မာနႀကီးၿပီး တုုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား မခန္႔ေလးစားျပဳျခင္း၊ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဆက္ဆံျခင္းတုုိ႔ေၾကာင့္ လူထုုသည္ စိတ္ရွည္သည္းခံျခင္း မရႏုုိင္ေလာက္ေအာင္ အေျခအေန ဆုုိး၀ါးလ်က္ရွိသည္။

မန္ေစဟုုိခမ္း (နန္းေတာ္အရပ္) တြင္ စ၀္အုုိက္မိန္းခမ္းက နန္းေတာ္ ေဆာက္လုုပ္ရာ၌ အခြန္ဘ႑ာ ႀကီးေလးစြာ ေကာက္ခံျခင္း ကၽြဲႏြားတိရစၦာန္ကုုိ တအိမ္ေထာင္က်စီ ေကာက္ခံျခင္း သာမကဘဲ ထိန္းေက်ာင္း မႈ မရွိေသာ တိရစၦာန္ မ်ားကုုိ ဖမ္းဆီးသိမ္းပုုိက္ျခင္း ေစ်းဆုုိင္ လယ္ယာ ၿခံမ်ားကုုိ အခြန္ႀကီးေလးစြာ ေကာက္ခံျခင္း အသက္ႏွစ္ဆယ္ ႏွင့္အထက္ ေက်ာင္းထြက္စေယာက်ၤား ကေလးသူငယ္မ်ားမွအစ လူႀကီးလူလတ္မ်ားကုုိ တေယာက္လွ်င္ ၀ါးတလုုံးႏွီးတစည္း ႀကိမ္တေခ်ာင္း သက္ကယ္တစည္း ပုုိ႔ေဆာင္ေပးရျခင္း ေလာင္းကစားမ်ား ဖြင့္လွစ္ေပးသျဖင့္ သူခုုိးဓါးျပ အက်င့္ပ်က္သူမ်ား ေပါမ်ားလာျခင္း လူထုုမ်ား တေယာက္မက်န္ တာရုုိးထူ နန္းေတာ္ေဆာက္လုုပ္ရန္ လုုပ္အားေပးရျခင္း ပ်က္ကြက္သူမ်ားကုုိ ထိေရာက္စြာအေရးယူျခင္း စေသာမတရားအႏုုိင္က်င့္ ဒဏ္မ်ားကုုိ ျပည္သားတုုိ႔ မေက်နပ္ျဖစ္လာ၍ မႈဒုုန္လူထုုတုုိ႔က စတင္ကာ ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။
မႈဒုုန္၊ လုုန္ေဖာင္း၊ မန္ဖုုိင္း၊ မန္ဆုုိင္၊ မန္ေတာင္၊ ခမ္းဟုုိစေသာ လူထုုေခါင္းေဆာင္တုုိ႔သည္ လူထုုကုုိစည္းရုုံး၍ မႈဒုုန္ၿမိဳ႕စား စ၀္ညီ က်ိန္းဆုုိင္ကုုိ ပန္ဆိန္ကတ္ေစ်းတြင္ ၀ိုု္င္း၀န္းသတ္ျဖတ္ ကြပ္မ်က္ လုုိက္ၾကသည္။

ထုုိအခ်ိန္မွစ၍ လုုန္းက်ိန္းေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူလူထုုတုုိ႔သည္ ပဠိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။ အခ်ဳိ႕လူထုုေခါင္းေဆာင္ လူႀကီးမ်ားသည္ ေစာ္ဘြားႀကီးအမ်က္ေဒါသ ေျပၿငိမ္းေစျခင္းအလုုိ႔ငွာ လက္ေဆာင္ ပ႑ာပစၥည္း မ်ားျဖင့္ သြားေရာက္ ဆက္သေတာင္းပန္ခဲ့ရာ ေစာ္ဘြားႀကီးက ခါးမလုုမ္းေတာက္ (ကၽြန္က သခင္ကုုိ  လက္ေဆာင္ျဖင့္ ဆက္သခယျခင္းမေမ့အပ္) စ၀္မလုုမ္းကင္ ( သခင္က လက္ေဆာင္ ပ႑ာမ်ား လက္ခံစားသုုံးရမည္) ဟူ၍ မေခ်မငံ ခ်ဳိးႏွိမ္စြာ ေျပာဆုုိဆက္ဆံခဲ့သျဖင့္ လူထုုေခါင္းေဆာင္တုုိ႔မွာ စိတ္ပ်က္အားငယ္ရေလသည္။

ထုုိအခါ လူထုုေခါင္းေဆာင္းမ်ားျဖစ္သည္။ ခန္အုုိက္တိန္ကိန္႔၊ ပုုိမိန္းနာႏုုန္ဆိန္တီ၊ ခ်ိန္လိန္ေတာင္၊ ခ်န္ခမ့္ရွန္၊ ခ်န္ကပ္ေထာ၊ ခ်န္ေဖာင္လြန္း စသည္တုုိ႔သည္ မုုိးေကာင္း စ၀္ဖွလုုံ (မုုိးေကာင္ဘုုရင္) ထံသြားေရာက္၍ အုုပ္ခ်ဳပ္သူ အႀကီးအကဲ ေခါင္းေဆာင္ ေစာ္ဘြား အသစ္ေတာင္းခံတင္ျပရန္ ညိွႏုုိင္းတုုိင္ပင္ၾကေလသည္။

ထုုိ႔ေၾကာင့္ မုုိးေကာင္း စ၀္ဖွလုုံ ေဆဟုုမ္ခန္ဖွ ထံ ေစာ္ဘြားသစ္ေတာင္းခံရန္ လက္ေဆာင္ပ႑ာအျဖစ္ ဆင္ဖမ္းရန္ စီစဥ္ၾကေလသည္။

AD- 1683 ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၀၄၅) ခုုႏွစ္ တန္ေဆာင္မုုန္းလဆန္း ၁၄ ရက္ ေန႔ကုုိေရြးခ်ယ္၍ ခႏၱီးလုုန္ေဒသ၏ ေတာင္ဘက္ မုုန္းယတ္နယ္၊ မုုန္းယတ္ေခ်ာင္းဖ်ားသုုိ႔ လူထုုေခါင္းေဆာင္ (၆) ဦးေခါင္းေဆာင္ကာ ဆင္က်ဳံးျပဳလုုပ္ရန္ သြားေရာက္စီစဥ္ၾကေလသည္။ က်ဳံးတည္ေဆာက္မည့္ သူတုုိ႔သည္ ခႏၱီးသွ်မ္းလုုိ တြန္တီဟုုေခၚေသာ ေတာဆင္အုုပ္မ်ား အၿမဲတေစ ျဖတ္သန္းသြားလာေနေသာ လမ္းေၾကာင္းကုုိ ရွာေဖြေရြးခ်ယ္၍ ၎လမ္းကုုိ တခါး၀ထားၿပီး က်ဳံးအ၀ုုိင္းကုုိတည္ေဆာက္ၾကေလသည္။

ထုုိေနရာသည္ ေတာ္ဆင္အလြန္ေပါမ်ားေသာ ေဒသျဖစ္သည့္ အတြက္ ရက္သတၱပတ္ၾကာေသာအခါ က်ဳံးထဲတြင္ ဆင္ေကာင္ေရ (၁၀၀) ခန္႔မိေလသည္။ မိထားေသာ ဆင္မ်ားကုုိ ဖမ္းဆီးရန္အတြက္ ခ်န္အုုိက္မိန္းတိန္ကိန္႔က ၾကက္ရုုိးေဗဒင္ ကုုိတြက္ခ်က္ၾကည့္ရာ ခန္ခမ္းရွန္မိန္းယတ္က ဆင္က်ဳံးထဲ၀င္ၿပီး ဖမ္းဆီးပါက အႏၱရယ္မရွိဘဲ အလြယ္တကူ ဖမ္းဆီးႏုုိင္မည္ဟုု ေဗဒင္ကိန္းခန္း အရ ျပဆုုိသျဖင့္ ၎က၀င္ေရာက္ဖမ္းဆီးရန္ သတ္မွတ္တာ၀န္ ေပးသည္ကုုိ သေဘာတူလက္ခံၿပီး ဆင္ဖမ္းရန္အတြက္ အသြားအခရီးလမ္းတြင္ နမ့္ယတ္ေခ်ာင္းထဲဆင္း၍ မ်က္နာသစ္ရာ ဆင္ကုုိယဥ္ပါးေစႏုုိင္သည့္ ဆင္ယဥ္ပတၱျမား တစ္လုုံးကုုိ ေကာက္ယူရရွိသည္ဟုုဆုုိသည္။ အခ်ဳိ႕အဆုုိအရ ဆင္ကုုိႏုုိင္ေသာ ေရဆင္တစ္ေကာင္ကုုိ ဖမ္းဆီးရမိသည္ဟုုဆုုိသည္။

ခ်န္ခမ္းရွန္မိန္းယိတ္သည္ ဆင္ယဥ္ပတၱျမား တန္ခိုုးေၾကာင့္ ဆင္ေလွာင္ထားေသာ က်ဳံးထဲသုုိ႔၀င္၍ ဆင္ရုုိင္းမ်ားအထဲမွ ဆင္ အဂၤါအျပည့္အစုုံဆုုံး အေခ်ာအလွဆုုံး ဆင္ (၆) ေကာင္ကုုိ အႏၱရယ္မရွိ လြယ္ကူစြာျဖင့္ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ ဖမ္းဆီးယူၿပီး က်န္ေသာ ဆင္ရုုိင္းမ်ားကုုိ ျပန္လႊတ္လုုိက္ေလသည္။

ခႏၱီးသွ်မ္းအေခၚအရ  ဖန္ဒီ (ဆင္ဖမ္းကၽြမ္းက်င္သူ) က ကြမ္ကီ (ဆင္ဖမ္းရာ လုုိက္တဲ့ဆင္ယဥ္) ကုုိစီး၍ က်ဳံးထဲ၀င္ၿပီး က်ဳံးထဲရွိ ဖမ္းမိေနေသာ ေတာဆင္မ်ားကုုိ ဆုုိင္ဖန္ေေခၚ ဆင္ဖမ္းႀကိဳးျဖင့္ ေတာဆင္ရုုိင္း၏ လည္ပင္းကုုိ ႀကိဳးကြင္းပစ္စြပ္ကာ တစ္ေကာင္ၿပီး တစ္ေကာင္ဖမ္းယူရသည္။

လူထုုေခါင္းေဆာင္ (၆) ဦးတုုိ႔သည္ ဖမ္းဆီးရမိေသာ ဆင္ (၆) ေကာင္ကုုိ တစ္ေကာင္စီစီး၍ AD- 1683 ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၀၄၅) ခုုႏွစ္ ျပာသုုိလဆန္း (၁၄) ရက္ေန႔တြင္ ခႏၱီးလုုန္စတင္ထြက္ခြာရာ မုုိးေကာင္းၿမိဳ႕ေတာ္ (မိန္းေကာင္း ) သုုိ႔ေရာက္ရွိေသာအခါ မုုိးေကာင္း စ၀္ဖွလုုံႀကီး၏ မွဴးမတ္မ်ားျဖစ္သည့္ ဆိန္လုုန္မုုိနမ့္ေကာင္းေဟး၊ ဆိန္လုုန္မုုိနမ့္ေကာင္းခမ္း၊ ဆိန္လုုန္မုုိနမ့္ေပမုုိင္း၊ ဆိန္လုုန္မုုိနမ့္ႏြယ္ တုုိ႔ ေလးဦးႏွင့္ ေတြ႕ဆုုံညိွႏုုိင္းၿပီး အက်ဳိးအေၾကာင္း တင္ျပေလသည္။

ထုုိ႔ေနာက္မိမိတုုိ႔ ယူေဆာင္လာေသာ လက္ေဆာင္ ပ႑ာ ပစၥည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ဆနပ္လိက္လုုိင္းႏွင့္ ဆင္ေျခာက္ေကာင္ႏွင့္အတူ တေပါင္းလဆန္း (၁၄) ရက္ေန႔တြင္ မုုိးေကာင္း စ၀္ဖွလုုံ ႀကီး၏ ေဟာ္နန္းသုုိ႔၀င္ေရာက္ၿပီး  စ၀္ဖွလုုံ ေဆဟုုမ္ခန္ဖွ ထံပါးသုုိ႔ အက်ဳိးအေၾကာင္းအစုုံလင္ကုုိ သံေတာ္ဦးတင္ ေလွ်ာက္ထားတင္ျပၾကေလသည္။ အထက္ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ခႏၱီးသွ်မ္း သွ်မ္းနီ လူမ်ဳိးတုုိ႔၏ သမုုိင္းအေထာက္ထားခုုိင္လုုံသည့္ ဆင္ဖမ္းသမုုိင္းလည္းျဖစ္ေတာ့သည္။


ေတာဆင္ရုိင္းဖမ္းနည္းမ်ား

- က်ဳံးသြင္းဖမ္းျခင္း၊ -
- တုန္းစန္႔ သုုိ႔မဟုုတ္ မီလာရွီကာ (ႀကိဳးကြင္းပစ္ဖမ္းျခင္း)၊
- ေမ့ေဆးေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ဖမ္းျခင္း၊
- တည္ဆင္ျဖင့္ဖမ္းျခင္း  သုိ႔မဟုတ္ ျမဴဆြယ္ဖမ္းဆီးျခင္း တုိ႔ျဖစ္ၾကပါသည္။-

တုန္းစန္႔ သုုိ႔မဟုုတ္ မီလာရွီကာ (ႀကိဳးကြင္းပစ္ဖမ္းျခင္း)၊ ဤဆင္ဖမ္နည္းကုုိ ျမန္မာႏုုိင္ငံတြင္ ခႏၱီးသွ်မ္း လူမ်ဳိးတုုိ႔ ပထမဦးဆုုံး လုုပ္ေဆာင္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး  ခႏၱီးသွ်မ္းႏွင့္ သွ်မ္းနီ  လူမ်ဳိးတုိ႔၏ ရုိးရာဓေလ့လည္းျဖစ္ပါသည္။ ၎သွ်မ္းတုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ အိိႏိၵယႏွိင္ငံ၊ အာသံျပည္နယ္ သုိ႔သြားေရာက္ ေလ့လာသင္ၾကား၍ စတင္လုပ္ကုိင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္၊

AD- 1890 တြင္ ခႏၱီးသွ်မ္းလူမ်ဳိး စ၀္ဖမန္းေအာင္(မန္ေန) သည္ အသက္၁၈-၁၉ ႏွစ္အရြယ္ခန္႔ (၁၈၉၀ ျပည့္ႏွစ္)တြင္ ၎၏ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္း ခႏၱီးသွ်မ္မ်ားရွိရာ အိႏိိၵယႏွိင္ငံ အာသံျပည္နယ္သို႔သြာေရာက္၍ မီလာရွီကာဆင္ဖင္းနည္းကို ေလးနွစ္တိုင္တိုင္ ေလ့လာ သင္ၾကားခဲ့သည္။

စ၀္ဖမန္းေအာင္သည္ ခႏၱီးလုန္သို႔ျပန္ရာက္ၿပီး ထုိဆင္ဖမ္းနည္းျဖင့္ ၎ကုိယ္တုိင္ စ၀္ထုိနီ (လုပ္ငန္းရွင္)ႏွင့္ ဖန္ဒီ (ဆင္ဖမ္းကၽြမ္းက်င္သူ) အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ၿပီး ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ျခင္း၊ အျခားသူမ်ားကုိလည္း သင္ၾကားျပသေပးျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ရာမွ ခႏၱီသွ်မ္း မ်ားဤဆင္ဖမ္းနည္းကုိ တတ္ေျမာက္ကၽြမ္းက်င္လာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဆင္္ဖမ္းနည္းကုိ ေစာေစာပုိင္းတြင္ သွ်မ္းဘာသာျဖင့္ တုန္းစန္႔ ႀကိဳးကြင္းပစ္ျခင္းဟုသာ ေခၚေ၀ၚခဲ့သည္၊ လြတ္လပ္ေရးရရွ္ိၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္း ႏုိင္ငံေတာ္၏ လမ္းညြန္မႈျဖင့္ ဆင္ဖမ္း သမ၀ါယမ အသင္းကုိထူေထာင္၍ ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းမ်ားကုိ က်ယ္ျပန္႕စြာတုိးခ်ဲ႕ လုိပ္ကုိင္လာသည္။ ေနာက္ပုိင္းတြင္ မီလာရွီကာ ေ၀ါဟာရအေခၚအေ၀ၚ ကုိသုံးစြဲလာပါသည္ ။ ေ၀ါဟာရမႈရင္းမွာ အိႏိၵယႏုိင္ငံ အာသံျပည္နယ္ ကုလားလူမ်ဳိးမ်ား၏ ဘာသာစကားျဖစ္သည္၊ ေတာလုိက္မုဆုိးမ်ား ေတာေတာင္ထဲတြင္ ေတာေကာင္မ်ားကုိ ေနာက္မွလုိက္၍ ပစ္ခတ္ဖမ္းဆီးယူသကဲ့သုိ႔ ေတာထဲတြင္ရွိေနေသာ ေတာဆင္ရုိင္းမ်ားကုိ ေနာက္မွလုိက္၍ လုိက္လံဖမ္းဆီး ယူျခင္းဟု အဓိပာယ္ရွိသည္။

 ဤဆင္ ဖမ္းနည္းသည္ က်ဳံးစနစ္ဖမ္းနည္းထက္ အသက္အႏၱရာယ္ ပုိမုိမ်ားျပားၿပီး ရဲရင့္စြန္႔စားလုပ္ ကုိင္ေဆာင္ရြက္ရေသာလည္း လူအင္းအားႏွင့္ ေငြေၾကးအကုန္အက်မွာမူ က်ဳံးဖမ္းနည္းထက္ ပုိမုိသက္သာပါသည္။

မီလာရွိီကာႀကိဳးကြင္းပစ္ ဆင္ဖမ္းနည္းမွာ ကြမ္ကီေခၚ အထူးသင္ၾကား တတ္ကၽြမ္းေသာ ဆင္ယဥ္ကုိ ဆိုင္ဖလာ ေခၚ ၀မ္းပတ္ႀကိဳး၊ ဆုိင္ကတ္ေခၚ သုိင္းႀကိဳး ႏွင့္ ဆင္ဖမ္းႀကိဳးမ်ား အျပည့္ အစုံတပ္ဆင္၍ ဖန္ဒီေခၚ ဆင္ဖမ္းကၽြမ္းက်င္သူက ဦးစီးလုပ္ၿပီး။ မာအြတ္ ေခၚ ဆင္ပဲ့ထိန္းသူက ဆင္အၿမီးပုိင္းတြင္ထုိင္ကာ ေတာဆင္ရုိင္းမ်ား ေနာက္သုိ႔ အေျပးလုိက္ၿပီး မိမိလုိခ်င္ေသာ ေတာဆင္ရုိင္း၏ ဦးေခါင္းကုိ ဆုိင္ဖန္ေခၚ ဆင္ဖမ္းႀကိဳးကြင္းျဖင့္ ပစ္ကာ ေတာဆင္ရုိင္း၏ လည္ပင္းကုိ စြပ္ဖမ္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဆင္ဖမ္း ႀကိဳးကုိလည္း မိမိတုိ႔ကုိယ္တိုင္ ၁၀လြန္း၁၂လြန္းတင္ က်စ္ထါးေသာႀကိဳး အေတာင္၂၀(သုိ႕)၃၀ ကုိယူေဆာင္သြားရသည္။ ထုိႀကိဳးကုိ မုိးမစုိေရမထိမိေစရန္ သတိထား ထိမ္းသိမ္းထားရသည္။ ဖမ္းမိေသာဆင္ကုိ အျခားဆင္မ်ားျဖင့္ ညွပ္၍(သုိ႔)တြဲ၍ ေခၚေဆာင္လါၿပီးေနာက္  ေဇာ္ပုိင္ေခၚ ဆင္ေခ်ာ့ေတးျဖင့္ ရက္၂၀ (သုိ႔)၃၀ရက္ခန္႔ ေခ်ာ့ရသည္။ ထုိ႔အခါဆင္သည္ ယဥ္ပါးလါ၍ လုိအပ္သလုိ ခုိင္းေစလုိ႔ရသည္။ ထုိင္းႏုင္ငံတြင္မႈ ဆင္၏ အေနာက္ေျခေထာက္ကုိ ႀကိဳးကြင္းပစ္၍ ဖမ္းနည္းကုိုသုံးၾကပါသည္။

ခႏီၱ-သွ်မ္းနီတုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ မီလာရွီကာဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းကုိ စတင္လုပ္ကုိင္ခဲ့ေသာ ခုႏွစ္မွာ ၁၈၉၆-ခုႏွစ္ စ၀္ဖမန္းေအာင္ (မန္ေန) ျဖစ္ပါသည္။ ၎သည္ ျမန္မာျပည္သုိ႔ျပန္ေရာက္ေသာအခါ အင္းေတာ္ႀကီး ဆင္ဖမ္းနယ္ လီဒုိလမ္း ေနာင္မီး ဆင္စခန္းေဆာင္ရြက္ ခဲ့ပါသည္၊ ၁၈၉၆ ခုႏွစ္ မတ္လ (၁)ရက္ေန႔သည္ အဂၤလိပ္အစုိးရက မႏၱေလးမွ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ထိ မီးရထားလမ္း   ေဖာက္လုပ္ ေရာက္ ရွိေသာႏွစ္ျဖစ္ပါသည္၊ ထုိႏွစ္တြင္ စ၀္မန္းေအာင္သည္ သူ၏ဆင္ျဖင့္ မီးရထားတြဲကုိ ဆြဲေပးခဲ့ရသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရပါသည္၊
မီလာရွီကာဆင္ ဖမ္းလုပ္ငန္းတစ္ခ ုလုပ္ကုိင္ရန္မွာ စ၀္ထုိနီေခၚ လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးသန္႔သန္႔(သုိမဟုတ္) စုေပါင္း၍ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္သည္၊ လုပ္ငန္းပုိင္ရွင္က မိ္မိ္ကုိယ္တုိင္ ဆင္ဖမ္းခြင့္လုိင္စင္ ေလွ်ာက္ထားရၿပိီး မိမိကုိယ္ပုိင္လုိင္စင္ ဆင္ဖမ္းနယ္တြင္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္သည္၊ ကုိယ္ပုိင္လုိင္စင္ မရွိေသာလည္း သူတစ္ပါး၏ လုိင္စင္နယ္တြင္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္ပါသည္၊ ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ဦးသည္ အနည္းဆုံးအားျဖင့္ ကြမ္ကီဆင္တစ္ေကာင္၊ စခန္းေစာင့္ ဆင္တစ္ေကာင္၊ ဖန္ဒီတစ္ဦး ဆင္လုပ္သား ႏွစ္ဦးသုံးဦးႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္အပါ၀င္ လူငါးဦးေျခာက္ဦးႏွင့္ ဆင္ႏွစ္ေကာင္လုိအပ္ပါသည္။

 မိမိတတ္ႏုိင္လွ်င္ တတ္ႏုိင္သမွွ် ကြမ္ကီဆင္မ်ားမ်ား စခန္းေစာင္မ်ားမ်ား ထား၍လည္း လုပ္ကုိ္င္ႏုိင္ပါသည္၊ အေကာင္းဆုံးမွာ အနည္းဆုံး ကြမ္ကီဆင္ႏွစ္ေကာင္ႏွင့္ စခန္းေစာင့္ဆင္တစ္ေကာင္ျဖင့္ လုပ္သင့္ပါသည္၊ ကြမ္ကီဆင္္တစ္ေကာင္ တည္းဆုိလွ်င္ ေတာထဲ့သုိ႕ဆင္ဖမ္းထြက္သည့္အခါ အခက္အခဲမ်ားႀကံဳေတြ႔ႏုိင္ပါသည္၊ ကြမ္ကီဆင္ ႏွစ္ေကာင္ဆုိလွ်င္ တစ္ေကာင္ႏွင့္တစ္ေကာင္ ၀ိုင္း၀န္းကူညီလုပ္ေဆာင္ႏုိင္သျဖင့္ ပုိအဆင္ေျပပါသည္။

ဆင္ဖမ္းရာသီအခ်ိန္သည္ ပြင့္လင္းေျခာက္ေသြ႔ ရာသီျဖစ္သည့္ တန္ေဆာင္မုန္းလမွ တန္းခူလ သုိ႔မဟုတ္ ေအာက္တုိဘာလ ေမလအထိျဖစ္သည္၊ ဖန္ဒီ၊ မာအြက္၊ ဆင္လုပ္သားမ်ားႏွင့္ ကြမ္ကီဆင္အကူမ်ားငွားလွ်င္ ဆင္ဖမ္းရာသီအတြက္ အခေၾကးေငြမ်ား တြက္ခ်က္ၿပီးငွားရမ္းရပါသည္၊ အဂၤလိပ္အစုိးရလက္ထက္ ဖန္ဒီငွားခသည္ ေတာဆင္ ေလးေကာင္ သုိ႔မဟုတ္ ငါးေကာင္ဖမ္းဆီးရမိလွ်င္ ဖန္ဒီကုိတစ္ကာင္ႏႈန္းက် ေပးရပါသည္၊ အကယ္၍ ဆင္ဖမ္းရာသီကုန္ဆုံးေသာလည္း။ သတ္မွတ္သည့္ ဆင္ေလးေကာင္ ငါးေကာင္ မရလွ်င္လုပ္ငန္းရွင္က တစ္ရာသီလုံး၏ ရသမွ်တန္ဖုိးေလးပုံတစ္ပုံကုိ ဖန္ဒီကုိေပးရသည္၊ မာအြတ္ႏွင့္ က်န္ဆင္လုပ္သားမ်ားကုိ မႈတစ္ရာသီလုံးတြင္ရရွိသည့္ အျမတ္ေပၚမႈတည္ၿပီး ေငြျဖင့္သတ္မွတ္ေပးေခ်ရသည္၊ ဆင္စခန္းသိမ္းၿပီးေနာက္ လုပ္ငန္းရွင္ႏွင့္အတူ အမာခံအျဖစ္ ဆင္မ်ားကုိ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေပးသူမ်ားကုိမႈ ဆင္ဖမ္းရာသီ  သုံးႏွစ္လွ်င္တစ္ႀကိမ္ ဆင္တစ္ေကာင္က် အဖုိးအခအျဖစ္ေပးရသည္၊ ဖန္ဒီ၊ မာအြတ္ႏွင့္ ဆင္လုပ္သားမ်ား အားလုံး. စားစရိတ္ အ၀တ္အထည္ႏွင့္ ေဆး၀ါးကုုန္က်စရိတ္အားလုံးကုိ လုပ္ငန္းရွင္က တာ၀န္ယူက်ခံရပါသည္၊

ကြမ္ကီဆင္ငါးခမွာ လြတ္လတ္ေရးရခါစ အခ်ိန္တြင္ ေငြေၾကးျဖင့္ေပးလွ်င္ ဆင္ဖမ္းတစ္ရာသီအတြက္ က်ပ္-၅၀၀ မွ ၁၀၀၀ အထိေပးရၿပီး ဆင္ျဖင့္ေပးရလွ်င္ ဆင္ဖမ္းရာသီ ႏွစ္ႏွစ္ သုိ႔မဟုတ္ သုံးႏွစ္လွွ်င္ ဆင္တစ္ေကာင္က်ေပးရသည္၊ ႏႈန္းေပးရသည္ အခ်ဳိ႕လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ေတာဆင္ရုိင္း တစ္ေကာင္ဖမ္းမိတုိင္း ဖန္ဒီကုိ ၂၅ က်ပ္၊ မာအြတ္ ၅ က်ပ္စသည္ျဖင့္ အပုိဆုေၾကးအျဖစ္ ခ်ီးျမင့္ေငြမ်ားေပးသည္။

ကြမ္ကီဆင္သည္ ဟုိင္းဆင္၊ ဟံဆင္ႏွင့္ ဆင္မမ်ား အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။ စြယ္စုံႏွင့္ တည္မ်ားကုိလည္း သုံး၍ရေသာ္လည္း အစြယ္ရွည္ႀကီးမ်ားပါေနသျဖင့္ ေတာဆင္မ်ား ေၾကာက္လန္႔တတ္၍ အနားကတ္မခံၾကေပ၊ ဟုိင္းဆင္ႏွင့္ ဟန္ဆင္တုုိ႔မွာ ျပင္ပအျမင္အားျဖင့္ ဆင္မႏွင့္တူၿပီး အင္အားမွာ စြယ္စုံဆင္ႏွင့္ ဆင္မထက္ပုိမုိ အားေကာင္းသျဖင့္ ပုိမုိေကာင္းမြန္အားထားရသည္၊ ကြမ္ကီဆင္ျဖစ္ရန္မွာ ႏွစ္ဂုိမႈလကပင္ အက်င့္စိတ္ေန စိတ္ထားေကာင္း၍ အားကုိးအားထားရေသာ ဆင္မ်ားကုိေရြးခ်ယ္ၿပီး ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းတြင္အသုံးျပဳခုိင္းေစရင္း အထူးသင္ၾကား၍ တတ္ကကၽြမ္းလာျခင္းျဖစ္သည္ သို႔ေသာ ကၽြမ္းက်င္ျခင္းႏွင့္ ပုိ၍အားကုိးအားထားရျခင္းမ်ားကား တစ္ေကာင္ႏွင့္ တစ္ေကာင္တူညီျခင္းမရွိေပ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ငွားခေပးရသည္မွာလည္း ကၽြမ္းက်င္ျခင္းႏွင့္ အားထားရျခင္းမ်ားကုိလုိက္ၿပီး ေငြေၾကးပုိ၍ေပးရပါသည္။

အဂၤလိပ္လက္ထက္တြင္ ေတာဆင္တစ္ေကာင္ဖမ္းမိလွ်င္ ၎ဆင္ကုုိ အနည္းဆုုံးႏွစ္ႀကိမ္ သုုိ႔မဟုုတ္သုုံးႀကိမ္ ဆင္၏ အရပ္အျမင့္ကုုိ တုုိင္းတာၿပီး အခြန္ေငြေကာက္ယူ၍ ခ်လန္ေငြရေျပစာကုုိ ထုုတ္ေပးသည္။ အရပ္ ၅ ေပရွိေသာဆင္ကုုိ ပထမအခြန္ ဒဂၤါး ေငြ၂၅ က်ပ္၊ ဒုုတိယအခြန္ ၅၀ က်ပ္ေပါင္း ၇၅ က်ပ္ အရပ္ျမင့္ ၆ေပရွိေသာဆင္ကုုိ ပထမ ၅၀ က်ပ္ ဒုုတိယ ၇၅ က်ပ္ေပါင္း ၁၂၅ က်ပ္၊ စသည္ စတုုိးစတုုိး ေကာက္ခံသည္။

ပထမဦးဆုံး စ၀္ဖမန္းေအာင္( မန္ေန)၊ ဒုတိယ စ၀္ဖေရႊနာ (မန္ေစ)၊ တတိယ စ၀္ဖေဆာင့္မိန္း၊ စ၀္ဖအန္စု (မုန္းလန္း) ႏွင့္ညီအစ္ကုိမ်ား စတုတၳ စ၀္ထိန္႔ (မန္ပန္)၊ ပဥၥမ စ၀္ႏြဲ႔ဟြမ္ (မန္ေစ) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ေနာက္ပုိင္းတြင္ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။ စ၀္ဖမန္းေအာင္သည္ ဆင္ဖမ္းလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ရင္း ဆင္စားက်က္ေကာင္းမြန္ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ရြာမ်ားတည္ခဲ့သည္။ ၎တည္ခဲ့ေသာရြာမ်ားမွာ မန္ေစတုန္၊ ကာမုိင္းၿမိဳ႕နယ္၊ နမ့္ဟုိင္ရြာအနီးႏွင့္ ဂ်ပန္ေခတ္ေနာက္ ပုိင္းတြင္ မုိင္းေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေညာင္ကုန္းရြာကုိ တည္ခဲ့သည္။ ခႏၱီးၿမိဳ႕နယ္ လုိင္စုိင္ရြာတြင္ လယ္တစ္စား ေဖာ္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရသည္။ ၎သည္ သတၱိေကာင္းသူ ျဖစ္သည့္အျပင္ အရပ္အေမာင္းေကာင္းၿပီး ခြန္အားဗလလည္းေကာင္းသူျဖစ္သည္။ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ အသက္ ၈၁ ႏွစ္တြင္ ၎တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ ေညာင္ကုန္းၿမိဳ႕တြင္ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

 AD- 1910 တြင္ အဂၤလိပ္မ်ား ခႏၱီးလုုန္သုုိ႔ ပထမဦးဆုုံးေရာက္ခဲ့ေသာအခါ ခႏၱီးလုုန္မွ အိႏၱိယႏုုိင္ငံ အာသံနယ္သုုိ႔ သြားေရာက္ရန္ ထုုိစဥ္က အသက္ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ခန္႔ရွိ စ၀္ဖေရႊနာကုုိ ေစာ္ကန္ေတာင္ၾကားလမ္း အတုုိင္း လမ္းျပအျဖစ္ေခၚေဆာင္သြားခဲ့သည္။ ၎သည္ အာသံေ၀သာလီသုုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ မီလာရွီကာဆင္ဖမ္းနည္းကုုိ ေ၀သာလီရွိ ေဆြမ်ဳိးမ်ားထံမွ ေလ့လာသင္ၾကားခဲ့ျပန္သည္။ ၎ခႏၱီးလုုန္သုုိ႔ ျပန္ေရာက္ေသာအခါ ျမစ္ႀကီးနားခရုုိင္၊ ကားမုုိင္းၿမိဳ႕နယ္သုုိ႔ ေျပာင္းေရြ႕၍ ဆင္ဖမ္းလုုပ္ငန္းမ်ားကုုိ လုုပ္ကုုိင္ေဆာင္ရြက္ရင္း ပထမဦးဆုုံး နမ့္ေစပူရြာ (ယခုု ကထန္ယန္ရြာအနီး) ကုုိတည္ခဲ့သည္။ ဒုုတိယ အႀကိမ္အျဖစ္ မန္ခုုိင္ခန္ရြာ (နမ့္ေစအင္ရြာေတာင္ဘက္) ႏွင့္ တတိယ အႀကိမ္အျဖစ္ ကားမုုိင္းၿမိဳ႕နယ္၊ နမ့္ေစအင္းရြာကုုိတည္ခဲ့သည္။ စ၀္ဖွၿဖိဳးခမ္း (လုုပ္ခြန္)သည္ မုုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေဆာင္းခါးရြာ ကုုိတည္ခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္အစုုိးကသည္ စ၀္ဖွေရႊနာက ခႏၱီးလုုန္မွ အာသံျပည္သုုိ႔ လမ္းျပ ကူညီေပးခဲ့သည့္အတြက္ ဆုုလာဘ္အျဖစ္ နာမည္ေကာင္း လက္မွတ္တစ္ေစာင္၊ ႏွစ္လုုံးခါးခ်ဳိးေသနတ္တစ္လက္၊ ဓါတ္ျပားစက္တခုုႏွင့္ ေလယာဥ္၊ ရထား၊ သေဘာၤခရီးျဖင့္ ျပန္ေစခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ၎သည္ ဟုုမၼလင္း အင္းေတာ္ႀကီး၊ ဟူးေကာင္း၊ အလိမ္တမာ၊ နမ့္ေကာင္းေခ်ာင္းေပါက္၀၊ ကာဒူ၊ နမ့္ဒဘတ္ေခ်ာင္းဖ်ား စေသာ ဆင္ဖမ္းနယ္ (သွ်မ္းေခၚ ခက္စန္႔) မ်ားကုုိ အဂၤလိပ္ အစုုိးရ ထံမွ လုုိင္စင္မ်ားယူကာ တုုန္းစန္႔ ေခၚ မီလာရွီကာ ဆင္ဖမ္းလုုပ္ငန္းကုုိ လုုပ္ကုုိင္ခဲ့သည္။

စ၀္ဖွေရႊနာ ကုုိယ္တုုိင္ကလည္း အာသံေ၀သာလီမွ ယူေဆာင္လာခဲ့သည္ ကြမ္ကီဆင္မ်ားျဖစ္ေသာ အုုိက္စပ္တက္ (ဟန္ဆင္)၊ နင္ညာလာတင္တုုပ္ (စြယ္စုုံ) ႏွင့္ အုုိကလီမႈ (ဟုုိင္းဆင္) သုုံးေကာင္ျဖင့္ ကသာအေရွ႕ဘက္သေျပပင္၊ ယင္းခဲ၊ မုုိးမိတ္၊ ေရႊလီနမ့္ပန္း၊ ထီးခ်ဳိင့္အေရွ႕ ဟသၤာ၊ နမ့္ေပါင္းစခန္းမ်ားတြင္လည္းေကာင္း ဆင္ဖမ္းလုုပ္ငန္းမ်ားလုုပ္ ကုုိင္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။ ၎သည္ စ၀္ဖွမန္ေအာင္ (မန္ေန) ထက္ အသက္ သုုံးႏွစ္ခန္႔ႀကီးၿပီး ဂ်ပန္ေခတ္ တြင္းနမ့္ေစအင္ ရြာတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။

1952  ခုုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၁၀) ေန႔တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ မေနာကြင္းႀကီး၌ ကခ်င္ျပည္နယ္ေန႔ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ထုုိစဥ္က ႏုုိင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီး ေဒါက္တာဘဦး ႏွင့္ ရန္ကုုန္မွ ၾကြေရာက္လာၾကေသာ အထူး ဧည့္သည္ေတာ္မ်ား ႏွင့္ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ဖိတ္ၾကားထားေသာ ဧည့္သည္ေတာ္မ်ားအား အထူးအဆန္းျပပြဲ ျပကြက္ျဖစ္္တဲ့ မီလာရွီကာ ဆင္ဖမ္းနည္း လက္ေတြ႔ သရုုပ္ျပပြဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ အစုုိးရက ႀကီးမွဴးက်င္းပခဲ့ပါသည္။
ထုုိဆင္ဖမ္းနည္း လက္ေတြ႔သရုုပ္ျပ သျခင္းကုုိ မုုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ နမၼတီးၿမိဳ႕တြင္ ရုုံးစုုိက္ထားေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္ သမ၀ါယမ အသင္းႀကီးလူမ်ားက လက္ေတြ႔သရုုပ္ေဖာ္ျပသခဲ့ပါသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္- ေစာႏြဲ႔ဆားေတာ္ ေရး -ခမ္းတီးရွမ္းတုုိ႔၏ မီလာရွီကာ ဆင္ဖမ္းနည္း
သွ်မ္းတုုိ႔ ဆင္အယူစ လက္ဆင့္ကမ္းစကား

၁၉၈၀ ေက်ာ္ခန္႔က က်ားေပါက္တုုိ႔ ကေလးဘ၀က မီလာရွီကာ စုုိင္းေဗဒါ ဆုုိေသာရုုပ္ရွင္ဇာတ္ကား အမည္ျဖင့္ သွ်မ္းတုုိ႔၏ တုုန္းစန္႔ေခၚ မီလာရွီကာ ဆင္ဖမ္းနည္းကုုိ ေျခခံထားေသာ ရုုပ္ရွင္ကားသည္ ရုုံျပည့္ရုုံလွ်ံအျဖစ္ျပသခဲ့ရသလုုိ မင္းသားျဖစ္ေသာ ေနေအာင္သည္ အကယ္ဒမီ ဆုုပါရရွိခဲ့ေလသည္။

က်န္ပ္တုုိ႔ ဘုုိးေဘးမ်ား သမုုိင္းစဥ္ဆက္ ကုုိယ္ပုုိင္စာေပျဖင့္ ေရးမွတ္သားခဲ့ေသာ တုုန္းစန္႔လုုိ႔ေခၚတဲ့ မီလာရွီကာ ႀကိဳးကြင္းပစ္ ဆင္ဖမ္းနည္း  သွ်မ္းလူငယ္္မ်ား သိရွိရန္ အစပထမ သမုုိင္းျဖစ္ရပ္မွန္ကုုိ တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။

ေၾကာက္ရြံ႕ဖြယ္၊ အံ့ၾသဖြယ္သတင္း တစ္ပုဒ္ျဖစ္သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္ သစ္တို႔စုေ၀းရာ တကၠသိုလ္ နယ္ေျမတြင္ အက်ည္းတန္ အ႐ုပ္ဆိုးေသာ လူသတ္ကုန္း တစ္ခုရွိေနသည္မွာ ျဖစ္သင့္ပါ သလား။…
 UNITY WEEKLY NEWS ဂ်ာနယ္တြင္ တကၠသိုလ္ ၀န္းက်င္ ယဥ္ေက်းမႈ ေပ်ာက္ကြယ္ျခင္း မ်ားေခါင္းစဥ္ျဖင့္ သတင္းေဆာင္း ပါးတစ္ပုဒ္ ဖတ္လိုက္ရသည္။ စာေရးသူ၏ မ်က္လုံးမ်ား ျပာေ၀သြား ခဲ့ရသည္။

သတင္းေဆာင္းပါးတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ျမစ္တစ္စင္း ျခားေသာၿမိဳ႕နယ္ရွိ အထင္ကရ တကၠသိုလ္ တစ္ခု၏ အနီး အနားတြင္ ရွိေသာ ေျမနီလမ္းက ေလးကို ရည္ညႊန္း ေၾကာင္း သိရသည္။ အဆုိပါတကၠသိုလ္ နယ္ေျမ၀န္းက်င္တြင္ အခ်ိန္ပိုင္း အခေပးတည္း ခိုခန္းမ်ား ရွိေနသည္ ဟုဆိုထားရာ စာေရးသူေဆာင္း ပါးတစ္ပုဒ္ ေရးဖူးပါသည္။
တည္းခိုခန္း တို႔မည္သည္ ေရဆိပ္၊ ေလဆိပ္၊ မီးရထား ဘူတာ႐ုံႀကီး မ်ားအနီးတြင္သာ အမ်ားအားျဖင့္   ေဆာက္လုပ္ ၾကျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ အဆိုပါေန ရာမ်ားမရွိေသာ အရပ္ေဒသ ၿမိဳ႕နယ္မ်ား တြင္ ဘယ္ခရီးသည္ မ်ားက လာတည္းခို ၾကမွာလဲဟု ေမး ထားသည္။ ဒီလိုဆိုရင္ ဒီတည္းခိုခန္း ေတြဟာ အခေပးၿပီး ေပ်ာ္ပါးလို သူေတြအတြက္ သက္သက္သာ ဖြင့္ထားျခင္းျဖစ္ လို႔ တကၠသိုလ္၀န္း က်င္ႏွင့္ သင့္ေတာ္ပါမည္ လား။ ဘယ္ သူေတြ အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီးဖြင့္ ထားတဲ့ တည္းခိုခန္းေတြ လဲဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္ စရာျဖစ္ေနသည္။
 
အထက္ပါ သတင္းေဆာင္း ပါးတြင္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူမ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ မကိုက္ညီေသာ ၀တ္စားဆင္ ယင္မႈ၊ အေနအထိုင္ အျပဳအမူမ်ား ေၾကာင့္ ျပင္ပမွ မေကာင္း ေသာ လုပ္ငန္းျဖင့္ အသက္   ေမြး၀မ္း ေက်ာင္း ျပဳသူ အမ်ဳိးသမီးမ်ားပင္ လာေရာက္ က်က္စားေနၾက သည္ဟု ဆိုထားသည္။

တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသူအဖူး အငုံ ကေလးမ်ားအတြက္ ရင္ေလး မိသည္။ ေဆာင္းပါးကို ျပန္ေကာက္ ပါမည္။ အဆိုပါ လူသတ္ ကုန္းဟု အမည္တပ္ရ ျခင္းမွာ မိန္းမပ်ဳိငယ္ ငယ္ရြယ္ရြယ္ေလး မ်ားကို ကိုယ္၀န္ ဖ်က္ခ်သည့္ ေနရာတစ္ခု ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေနရာတြင္ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ ခ်သည့္ အရပ္လက္ သည္တစ္ဦးရွိၿပီး တကၠသိုလ္ဖြင့္ လွစ္ျခင္းမျပဳမီ ကပင္ စတင္တည္ ရွိေနသည္။ ကိုယ္၀န္သက္ တမ္းႏုေသး သည့္သူမ်ား အတြက္ က်ပ္ေသာင္း ဂဏန္းသာ ကုန္က်ၿပီး၊ ငါးလေက်ာ္ ကိုယ္၀န္ရွိသူ မ်ားအတြက္ က်ပ္ႏွစ္ေသာင္း အထက္ ကုန္က်ခံရ သည္ဟုလည္း သိရသည္။ ေန႔စဥ္ ဆိုသလို သူ႔ထံ အမ်ဳိးသမီးငယ္ ေပါင္းမ်ားစြာ ကိုယ္၀န္ ဖ်က္ခ်ရန္ လာေရာက္ ေနၾကေၾကာင္း ပတ္၀န္း က်င္လူ မ်ားက ေျပာၾကသည္။ ဦး၀င္းေရႊ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)

ကုုိယ္၀န္ဖ်က္ခ်မႈ ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ

ျပစ္မႈဆိုင္ ရာ ဥပေဒပုဒ္မ - ၃၁၆ တြင္ ““မည္သူမ ဆိုဥပေဒ ႏွင့္ညီေသာ အျပစ္လြတ္ ခြင့္မရွိဘဲ ကိုယ္၀န္   ေဆာင္မိန္းမ အား ေသေစတန္ ရာသည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ ျပဳလုပ္မႈ တစ္ခုခုကို ျပဳ၍၊ ထိုသို႔ျပဳျခင္းျဖင့္ လႈပ္ရွား ေသာ ကိုယ္၀န္ရွိ အမိ၀မ္းတြင္း ကေလးကို ေသေစ လွ်င္၊ ထိုသူ ကို ၁၀ ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိးခ်မွတ္ ရမည့္အျပင္ ေငြဒဏ္ လည္း ခ်မွတ္ႏိုင္သည္”” ဟု ျပဌာန္း ထားပါ သည္။

သုုိ႔ပါ၍ ကမၻႀကီးကုုိ ေခတ္နဲ႔အမွီလုုိက္ေနၾကေသာ ေရႊျမန္မာ ညီေနာင္ဖြားမ်ား ၃၁၆  ကုုိမ်ား စိတ္တုုန္း   ေနေရာ့သလား… ဒါမွမဟုုတ္ လူမျဖစ္ေသး၍ လူ႕အခြင့္ေရးမလုုိေသးဟုုမ်ား ထင္မွတ္ထားသည္လား က်ေနာ္လည္းမသိပါ..

ရခဲလွတဲ့လူ႔ဘ၀တခုုဟာ အမိ၀မ္းထဲမွလူျဖစ္လာရန္အတြက္ ရေတာင့္ရခဲအခ်ိန္ေလးေတြနဲ႔ ပတ္လုုိ႔

Michael Clancy သည္ USA Today Newspaper အတြက္ "- "ေမြးရာပါေက်ာရိုုးအေျမွးကြ်ံျခင္း" ကိုုခြဲစိတ္ျပဳျပင္ပံု အဆင့္ဆင့္ကိုု မွတ္တမ္းတင္ရန္ ခြဲစိတ္ခန္းထဲသိုု႔ ေရာက္ရိွေနသည္။ ခြဲစိတ္မႈကိုု သားအိမ္အတြင္း မွာသာျပဳလုုပ္မည္ျဖစ္၏။ ကိုုယ္ဝန္မွာ 21 ပတ္သာရိွေသးသည္။

အခန္႔မသင့္လ်ွင္ကေလး အသက္ပါဆုုံးရႈံး သြားနိုုင္သည္။ သိုု႔သာ္ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား၏ ျဖဴဆင္ေသာ ႀကိဳးစား အားထုုတ္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္စြာ ျပဳၿပင္လိုုက္ႏိုုင္သည္။ ခြဲစိတ္ထားေသာ အေပါက္မွာမူ မပိတ္ရ   ေသးေပ။ Doctor က ကြ်န္ေတာ့္ကိုု camera ဘယ္ေလာက္ႏႈန္းႏွင့္ ရိုုက္သလဲဟုုေမးလိုုက္စဥ္မွာ ပင္ သားအိမ္အတြင္းမွ လက္ကေလး တစ္ဖက္ အတင္းတိုုးထြက္လာသည္ကိုု ေတြ႔လိုုက္ရသည္။
 Doctor ကထိုုလက္ကေလး ကိုု "မ" လိုုက္စဥ္မွာပင္ လက္ေခ်ာင္းကေလး ကိုုသူ၏ လက္ေလးျဖင့္ ဆုုပ္ကိုုင္ထား   ေလေတာ့သည္။  Doctor ကအထဲျပန္သြင္းရန္ ေရြ႕လ်ားေသာအခါ ပိုုမိုုၿမဲၿမံစြာ ဆုုပ္ကိုုင္ထား   ေလေတာ့ သည္။

ထိုု ့ေနာက္ အေပါက္ကိုု ပိတ္၊ သားအိမ္ကိုု ျပန္ထည့္၊ ဗိုုက္ကိုုျပန္ခ်ဳပ္ ၿပီးေနာက္ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ျမင္ စြဲၿပီး ဆံုုးသြားသည္။ ထိုုဓာတ္ပံုုေလး ကိုု USA Today Newspaper မွေဖာ္ျပလိုုက္ေသာအခါလုူထုု တစ္ရပ္လံုုး အံ့ၾသ ခဲ့ရသည္။ အၾကာင္းမုူကား 21 ပတ္သာရိွေသးေသာ္လည္း ေကာင္းစြာဖြံၿဖိဳးကာ ရုုပ္လံုုးေပၚေနၿပီ   ျဖစ္ေၾကာင္းကိုု သိရိွလိုုက္ရေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုုပံုုေလးေၾကာင့္ပင္ လမရင့္ခင္ ကိုုယ္ဝန္ ဖ်က္ခ်ေသာ အယူအဆမ်ား ေျပာင္းလဲလာခဲ့သည္။

1999 ခုုနွစ္ ဒီဇဘၤာလ ၂ ရက္ေန႔ တြင္ေမြးဖြားၿပီး ယခုုဆိုုလ်ွင္ ၁၃ နွစ္ရိွၿပီျဖစ္ေသာ Samuel ေလးကေတာ့ ထိုုဓာတ္ပံုုေလးေၾကာင့္ ကိုုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်မႈႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းလာသည္ကိုု ဂုုဏ္ယူမဆံုုး ျဖစ္ေနရေတာ့သည္။ ထိုုဓာတ္ပံုုေလးကိုု "Hand of Hope " ဟုုလူသိမ်ားသည္။ ။ ( I found this photo last night, then I became interested about the story behind it, so I surfed the internet and translated . Sorry if my translation has errors. )-- (Credit to Akiko Yori)


ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ ပညာရွာ စီပြားရွာေနၾကေသာ ေရႊျမန္မာမ်ားအတြက္ ရည္စူး၍ က်ေနာ္တုုိ႔တေတြရဲ႕  လူဘ၀ဟာ သိပ္တုုိေတာင္း လြန္းလွပါတယ္ တုုိေတာင္း လွတဲ့လူဘ၀ဟာ လည္း ရခဲလွပါတယ္ ဒီလုုိရခဲလွတဲ့ လူ႔ဘ၀တခုုကုုိ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းဟာလည္း သူတပါးအသက္ကုုိ သတ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထုုိ႔ေၾကာင့္ ယေန႔ေခတ္လူငယ္မ်ား   ပါဏာတိပါတကံအား ကာယကံ (ကိုယ္ျဖင့္ ျပဳလုပ္မူ)၊ ၀စီကံ (ႏူတ္ျဖင့္ ေျပာဆိုမူ)၊ မေနာကံ (စိတ္ျဖင့္ ႀကံစည္မူ) ျပဳမႈျခင္း ပါဏာတိပါတကံ ေျမာက္ျခင္းမွ ကင္းေ၀းႏုုိင္ၾကပါေစ..

မဂၤလာဟူေသာ စကားသည္း ယဥ္ေက်းမႈရွိေသာ လူအသုုိင္းအ၀န္း၌ လူ႔သေဘာ လူ႔ဆႏၵသည္ မဂၤလာရွိမႈကုုိ ေတာင့္တၾကသည္။ လူႏွင့္ လူ႔ ပတ္၀န္းက်င္းတြင္ လူေပၚတြင္ မႈတည္၍ မဂၤလာရွိမႈ မဂၤလာမဲ့မႈသည္ တည္ေနပါသည္။

မဂၤလာဟူသည္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေစေၾကာင္း ေကာင္းေသာ အျပဳမႈ အျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ေလာကီေရးရာ မဂၤလာသည္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တြင္ အာ၀ါဟ ၀ိ၀ါဟ မဂၤလာ ဟူ၍ ထမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း သည္ မဂၤလာ ျဖစ္သည္ဟုု အဂၤုုတၳိဳရ္  အဌကထာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဧဇာတိသတၱ က်မ္းတြင္ လည္းေကာင္    ေဖၚျပထားပါသည္။

သွ်မ္းနီ တုုိင္းရင္းသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲမွာ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး ရွိသည္။ ထုုိသုုိ႔ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ကုုိ သွ်မ္းနီ အႏြယ္ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ တုုိင္းလုုိင္၊ တုုိင္းခမ္းတီး တုုိင္းကတူး၊ တုုိင္းကနန္းႏွင့္ တုုိင္းဆာခၚ (မုုိင္းသာသွ်မ္း) တုုိ႔လည္းျပဳလုုပ္ က်င္းပေလ့ရွိသည္။

သွ်မ္းနီ အမ်ဳိးသား မ်ားတုုိ႔၏ မဂၤလာပြဲ အႏွစ္သာရမွာ ေငြအသျပာမဟုုတ္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ သည္သာ အဓိကျဖစ္သည္။ လူႏွင့္လူခ်င္း အဆင့္အတန္းခြဲျခားမႈမရွိ၊ ခြဲျခားလည္းမခြဲ၊ လူကုုိ လူလုုိသေဘာထား ဆက္ဆံၾကၿပီး အပ်ဳိႏွင့္လူပ်ဳိ တကယ္ခ်စ္ခင္၍ မိဘကုုိ အသိေပးလွ်င္ မိဘမ်ားက သေဘာတူၾကသည္။ အဓိကမွာ လူငယ္ခ်င္း၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာရွိၾကလွ်င္ သမီးရွင္က လက္ခံသည္သာျဖစ္ပါသည္။

လူပ်ဳိအပ်ဳိတုုိ႔ တဦးကုုိတဦး ခ်စ္ခင္စုုံမက္၍ လက္ထပ္ၾကလုုိေသာအခါ ေယာက်ၤား ကေလးဘက္မွ   ေအာင္သြယ္ေရွ႕ေဆာင္မ်ားက လာေရာက္၍ သမီးပ်ဳိ၏ မိဘမ်ားထံအက်ဳိး အေၾကာင္း လာေျပာၾကသည္။ အေၾကာင္းညီညြတ္၍ လက္ခံလွ်င္ လက္ဖက္ထုုပ္ တင္ထားခဲ့ရေလသည္။ ထုုိလက္ဖက္ထုုပ္ကုုိကုုိ မိန္းကေလးဘက္မွ ေအာင္သြယ္ေရွ႕ေဆာင္ လူႀကီးမ်ားက လက္ခံေၾကာင္း ေျပာၿပီးလွ်င္ စားၾကရ   ေလသည္။

ထုုိသုုိ႔ ပထမဆုုံးလာေရာက္ေျပာဆုုိသည္ကုုိ နားေဖာက္သည္ ဟုုဆုုိေလသည္။ နားေဖက္ၿပီး ေနာက္    ေဆာင္ခမ္း   ရြက္ခမ္း၊ ကြမ္းဖုုိး၊ ေကၽြးခမ္း ေမြးခမ္းတုုိ႔ကုုိ မိန္းကေလးဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ားက ညိွႏုုိင္းၾကရသည္။ ထုုိသုုိ႔ ညိွႏုုိင္းၿပီးမွ သတုုိ႔သားဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ားထံ စကားေျပာရသည္။ ဤတြင္ သတုုိ႔သားႏွင့္ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ား အေပးအယူ အတုုိးအေလွ်ာ့ ေဆြးေႏြးညိွႏုုိင္းၾကရသည္။ ညိွႏုုိင္းခ်က္မ်ားသေဘာတူညီမႈရရွိမွသာ လက္ထပ္ပြဲ က်င္းပဖုုိ႔စီစဥ္ေလရွိၾကသည္။

မဂၤလာေဆာင္ ရက္ေရြးရန္ မိန္းကေလးႏွင့္ ေယာက္က်ၤားကေလး ဇာတာ ႏွစ္ေစာင္ကုုိ ရြာဦးဘုုန္းေတာ္ႀကီးထံတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေဗဒင္ ဆရာထံျဖစ္ေစ တင္ျပရသည္။ ၎တုုိ႔သတ္မွတ္ေပးေသာ အခ်ိန္တြင္ မဂၤလာဆင္ရသည္။ ေဗဒင္ဆရာကုုိ မည္ေရြ႕မည္မွ် ပူေဇာ္ရမည္ဟုု သတ္မွတ္ထားခ်က္မရွိေပ၊
သွ်မ္းနီ တုုိင္းရင္းသားတုုိ႔ လက္ထပ္ပြဲတြင္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။

ပထမ တစ္မ်ဳိးကုုိ မဂၤလာငယ္ဟုုေခၚေလသည္။ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ ခန္႔ခြဲေသာ ကြမ္းဖုုိး၊ မိရာဘရာ   ေငြကုုိ ေပးေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကြမ္းဖုုိး မိရာဘရာေငြကုုိ ေပးၿပီးက သတုုိ႔သားသည္ သတုုိ႔သမီး ကုုိ ေခၚသြားၿပီး အၾကင္လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းႏုုိင္ေလသည္။

ဒုုတိယ တစ္မ်ဳိးမွာ မဂၤလာႀကီးျဖစ္သည္ မဂၤလာႀကီးမွာ မိရာဘရာကုုိေပးၿပီးေနာက္ ဧည့္ပရိသတ္ တုုိ႔ကုုိ ဖိတ္မႏၱကျပဳ၍ ေကၽြးေမြးျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။ မဂၤလာႀကီးကုုိ ေငြေၾကးေခ်ာင္လည္ သည့္အခါ သုုိ႔မဟုုတ္ သားသမီးရသည့္ အခ်ိန္တြင္လည္း ျပဳလုုပ္ႏုုိင္သည္။မဂၤလာေဆာင္ရာတြင္ မိရာဘရာ ကြမ္းဖုုိးမွာ   ထုုံးတမ္းအစဥ္လာအရ ခုုႏွစ္က်ပ္တစ္မတ္ စတိသေဘာေပးရသည္။  ကြမ္းဖုုိးေပးၿပီးက သတုုိ႔သမီး၏ မိဘမ်ားထံမွ သတုုိ႔သမီးအတြက္ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂ မ်ားကုုိ ေတာင္းရေလသည္။

မိဘမ်ားက သမီးႏွင့္ ထုုိက္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ဘူးေစ့၊ ဖရုုံေစ့၊ ဓား၊ ျခင္းေတာင္း၊ ဆားပလုုပ္တုုိ႔မွစ၍ လယ္ယာ ကၽြဲႏြားစသည္ အထိခြဲေပးရေလသည္။ အကယ္၍ လက္ထပ္ၿပီးေနာက္ လင္မယားကြဲလွ်င္ မိဘတုုိ႔ေပးေသာ ပစၥည္းအားလုုံးကုုိ မိန္းကေလးက ျပန္ယူရေလသည္။ မိန္းမကုုိ ေယာက်ၤားက ကြာလုုိက မိန္းမကိုုယ္ဖုုိး အတြက္ ေပးေလ်ာ္ရသည္။ မိန္းမကြာလုုိကလည္း ေယာက္က်ားကုုိ ေလ်ာ္ရသည္။

သွ်မ္းနီ ခမ္းတီး ကတူး၊ ကနန္း သွ်မ္းတုုိ႔၏ အထူး သတ္မွတ္ခ်က္မွာ မဂၤလာမေဆာင္ဘဲ ရေသာသားကုုိ ရွင္မျပဳေပးရ၊ သမီးကုုိ မဂၤလာကိစၥမျပဳရ၊ ၎တုုိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာကုုိ ယုုံၾကည္ကုုိးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ အတြက္ လူ႔ဘ၀တြင္ မိမိသားကုုိ ရွင္သာမေဏအျဖစ္ သြတ္သြင္း ခ်ီးျမင့္ျခင္းျပဳမွ လူျဖစ္က်ဳိးနပ္သည္ဟုု စြဲလမ္းယုုံၾကည္ၾကသည္။

သွ်မ္းနီေခၚ တုုိင္းလုုိင္၊ တုုိင္းႏုုိင္း၊ တုုိင္းေခ်ာင္း လက္ထပ္မဂၤလာ


သွ်မ္းနီမဂၤလာေဆာင္ က်င္းပပုုံမွာ သွ်မ္းနီတုုိ႔သည္ မိရုုိးဖလာ နတ္ကုုိးကြယ္မ်ားရွိသျဖင့္ ထုုံစံမ်ားလည္း မ်ားလွသည္။ ကတူး၊ကနန္းတုုိ႔ထက္ လြန္၍ နတ္မ်ားစြာကုုိ ကန္ေတာ့ရသည္။ မဂၤလာပြဲ အခမ္းအနားစလွ်င္သတုုိးသားသည္။

၁- ေစာက္ေစာက္ …ဖီနမ့္ … ဖီဟိန္း ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ နတ္မ်ားကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ရသည္။ (အဓိပၺါယ္မွာ ဖီနမ့္ ေခၚေရနတ္၊ဖီဟိန္း ေခၚ အိမ္နတ္တုုိ႔ကုုိ ရွိခုုိးပါ၏ )

၂- ေစာက္ေစာက္ …ပူေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ အဘုုိးမ်ားကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ရသည္။ (ပူ ေခၚ အဘုုိး)

၃- ေစာက္ေစာက္ …ေပၚ ေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡေယာက်ၤားကုုိ မိမိနဖူးအား မိမိလက္ျဖင့္ ကုုိင္၍ အရုုိအေသေပးရသည္။ (ေပၚ ေခၚ ေယာကၡထီး)

၄- ေစာက္ေစာက္ …မယ္ ေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡမိန္းမကုုိ အထက္ပါအတုုိင္း ဦးသုုံးႀကိမ္ ညြတ္၍ အရုုိအေသေပးရသည္။ ( မယ္ ေခၚ ေယာကၡမမိန္းမ)

၅- ေစာက္ေစာက္ …ေပၚ ေစာက္ .. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡေယာက်ၤားႏွင့္တကြ ၾကြေရာက္လာၾကေသာ လူႀကီး အားလုုံးကုုိ အရုုိအေသ သုုံးႀကိမ္ျပဳရသည္။ ( ေတာင္းလုုံ ေခၚ အားလုုံး )

၆- ေစာက္ေစာက္ …မယ္ ေစာက္.. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡမႏွင့္တကြ ၾကြလာေသာ မိန္းမႀကီး အားလုုံးကုုိ အရုုိအေသသုုံးႀကိမ္ျပဳရသည္။

၇- ေစာက္ေစာက္ …ပီေစာက္ ..ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ သတုုိ႔သမီး အစ္ကုုိဘက္ကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ကာ အရုုိ အေသျပဳရသည္။ (ပီ ေခၚ အစ္ကုုိ)

၈- ေစာက္ေစာက္ ပီေစာက္.. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာက္ဖႀကီးႏွင့္တကြ ၾကြလာေသာ အစ္ကုုိႀကီးမ်ားအားလုုံးကုုိ ဦးသုုံးညြတ္၍ အရုုိအေသျပဳသည္။

ဤကဲ့သုုိ႔ ေမာက္ေၾကး၊ ေမာက္ဆုုိင္၊ ေမာက္ဖြဲ႔၊ ေမာက္လြန္၊ ေမာက္ဆုုိင္၊ ေမာက္ဆြန္ နတ္မ်ဳိး ေျခာက္ဘုုိး၊   ေျခာက္ဘြား ႏွင့္တကြ ပရိသတ္မ်ားကုုိ ထုုံးစံအရ အရုုိအသျပဳၿပီးမွ သတုုိ႔သမီး မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္   ေျခာက္ဘုုိး   ေျခာက္ဘြားတုုိ႔ကုုိ လက္ဖက္က်ည္၊ ငါးခ်ဥ္ထုုပ္စသည္တုုိ႔ကုုိ လက္ေဆာင္ေပးရေလသည္။

သတုုိ႔သမီးဘက္မွ မိဘမ်ားႏွင့္ပရိသတ္မ်ားကလည္း လက္ဖြဲ႔ၾကသည္။ တဖန္ေခါင္တုုိင္ နတ္ကုုိ ၀င္၍    အရုုိအေသျပဳရသည္။ ရုုိးရာအလုုိက္ နတ္မ်ားကုုိ သမက္ကုုိျပ၍ ဆုုေတာင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ နတ္ကုုိျပ ရာတြင္ ၾကက္သား၊ ၾကက္သည္း၊ ထမင္း၊ ၾကက္ဥ၊ ငါးခ်ဥ္၊ လက္ဖက္ စသည္တုုိ႔ျဖင့္ ပူေဇာ္ပသၿပီး ဆုုေတာင္းရၾကသည္။

ရုုိးရာအႀကီးအကဲက နတ္အား သမီးသည္ ေခၽြးမအျဖစ္ျဖင့္ ဘယ္ရြာဘယ္ဌာနသုုိ႔ လုုိက္ပါရေတာ့မည္   ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤလင္မယားကုုိ ကူညီမ စပါေစ လုုိေၾကာင္း တုုိင္တည္ေျပာဆုုိရေလသည္။ ခဲဖုုိးေခၚ    ေငြေၾကးကုုိ လူပ်ဳိမ်ားအား သတုုိ႔သားေရွ႕ေဆာင္က ေပးရသည္။ အပ်ဳိရံ အတြက္လည္း ေငြေၾကးေပး ရေလသည္။

မဂၤလာပြဲကုုိ ဦးေဆာင္တာ၀န္ယူ ခ်က္ျပဳပ္ရာတြင္  ေပၚခင္ ေခၚ လူပ်ဳိေကာင္းႏွင့္ မယ္ခင္ေခၚ အပ်ဳိေခါင္း တုုိ႔မွာ တာ၀န္ယူခြဲေ၀ ခ်က္ျပဳပ္ေလ့ရွိသည္။ မဂၤလာပြဲၿပီးလ်င္ ေပၚခင္ မယ္ခင္တုုိ႔အား သီးသန္႔ကန္ေတာ့ပြဲ တစ္ပြဲေပးရသည္။ ထုုိေပၚခင္ မယ္ခင္တုုိ႔သည္ ရပ္ေရးရြာေရး သာေရးနားေရးတြင္ အဓိက ဦးေဆာင္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

သွ်မ္းနီလူမ်ဳိးမ်ား၏ ေပၚခင္ မယ္ခင္မ်ားသည္ ေပၚမိန္း၊ ထမုုံ သုုိမဟုုတ္ ရြာသူႀကီးမ်ားၿပီးလွ်င္ ၾသဇာအရွိဆုုံးသူမ်ားျဖစ္သည္။

အထက္ပါသွ်မ္းမ်ားသည္ ရုုိးရာမဂၤလာ အစီစဥ္ က်င္းပပုုံမွာ တူညီၾကၿပီး အဓိက ျခားနားသည္မွာ ရုုိးရာနတ္ အရုုိအေသျပဳပုုံသာ ျခားနားကြာျခားေလ့ရွိသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္ -တကၠသုုိလ္သွ်င္သီရိ -  ျပည္ေထာင္စုုသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲ ဓေလ့မ်ား

အစဥ္အလာႏွင့္ ရုုိးရာမ်ားမ်က္ဖုုိ႔တြက္ ေစ်းသုုံးလည္းမလြယ္နဲ႔ ေရွးထုုံးလည္းမပယ္နဲ႔ ဆုုိသည့္ စကားအတုုိုုင္း ေႏွာင္သွ်မ္းလူငယ္မ်ားအား တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။

မဂၤလာဟူသည္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေစေၾကာင္း   ေကာင္းေသာ    အျပဳမႈ အျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ   ေလာကီေရးရာ မဂၤလာသည္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တြင္ အာ၀ါဟ ၀ိ၀ါဟ မဂၤလာ ဟူ၍ ထမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း သည္ မဂၤလာ ျဖစ္သည္ဟုု အဂၤုုတၳိဳရ္  အ႒ကထာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဧဇာတိသတၱ က်မ္းတြင္ လည္းေကာင္    ေဖၚျပထားပါသည္။

အာ၀ါဟ ဆုုိသည္မွာ သတုုိ႔သမီးကုုိ သတုုိ႔သားအိမ္သုုိ႔   ေဆာင္၍ ေနထုုိင္ေစေသာငွာ ျပဳေသာ မဂၤလာကုုိ ဆုုိလုုိသည္။ ၀ိ၀ါဟ ဆုုိသည္မွာ အျပန္အလွန္အားျဖင့္၎ အထူးအားျဖင့္၎ သတုုိ႔သားကုုိ သတုုိ႔သမီးအိမ္သုုိ႔   ေနထုုိင္ရန္   ေဆာင္အပ္ေသာ မဂၤလာကုုိ ဆုုိပါသည္။
 ေလာကီလုုိအရ ထိမ္းျမားျခင္းမဂၤလာ ဆယ္ပါးရွိပါသည္။

ကတူး၊ ကနန္းသွ်မ္းတုုိ႔လည္း သွ်မ္းနီမ်ား နည္းတူ အဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိၾကသည္။ သွ်မ္းကတူး၊ ကနန္းတုုိ႔၏ အထူးသတ္မွတ္ ခ်က္မွာေစ့စပ္   ေၾကာင္းလမ္း မဂၤလာ မေဆာင္ဘဲ တိတ္တဆိတ္ လုုိက္ေျပး ၿပီးမွ ေနာင္မဂၤလာေဆာင္လုုိသည္ ဆုုိပါက မိဘမ်ားသည္ ရွက္သည့္သေဘာျဖင့္ ေနာင္ထုုိသုုိ႔ မျပဳလုုပ္ၾကရန္ ရြာအလယ္တြင္ ေျမျပင္၌ ဖ်ာခင္း၍ မဂၤလာေဆာင္ က်င္းပေပးသည္။

မဂၤလာေဆာင္ရာတြင္ ဧည့္ခံစရိတ္ႏွင့္ မဂၤလာ ကြမ္းဖုုိး မ်ားကုုိ တႀကိမ္တည္း မတတ္ႏုုိင္ပါက ႏွစ္ႀကိမ္ခြဲ၍ မဂၤလာ ေဆာင္ခြင့္ ရွိေလသည္။ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ကုုိ တစ္ႀကိမ္တည္း  ျဖင့္လည္း  ျပဳလုုပ္   ႏုုိင္ၾကသည္။ သားကုုိ ေယာကၡအိမ္သုုိ႔ ထည့္ရုုိး ထုုံးစံမရွိေပ ေခၽြးမကုုိသာ လက္ခံယူေလ့ရွိသည္။

ကတူး၊ ကနန္း တုုိ႔တြင္ လူပ်ဳိေခါင္းေဆာင္ အပ်ဳိေခါင္းေဆာင္သည္ ရပ္ရြာ သူႀကီးထက္ပင္ လူငယ္မ်ား အေပၚ၌ ၾသဇာအာဏာ ေညာင္းေလသည္။ မဂၤလာပြဲၿပီးလ်င္ လူပ်ဳိေခါင္းကုုိ  သီးသန္႔ကန္ေတာ့ပြဲ တစ္ပြဲေပးရသည္။

မဂၤလာေဆာင္တြင္ ဘိသိက္ဆရာကုုိ ေခၚထားရေလသည္။ မဂၤလာေဆာင္ေန႔တြင္ သတုုိးသားဘက္မွ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံမ်ား ေရွ႕ေဆာင္လူႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲ၊ ေဓာ့ ေခၚေဆးကြမ္း လက္ဖက္လက္ေဆာင္မ်ား၊ အုုန္းငွက္ေပ်ာမ်ား၊ သေျပပန္း၊ ေျမဇာျမက္၊ ကံေဆာင္ဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္၊ ဆန္ မိရာဘရာေငြေၾကး၊ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံအတြက္္ေငြေၾကးမ်ား စသည္တုုိ႔ကုုိ ယူေဆာင္သြားရေလသည္။ သတုုိ႔သားဖက္မွ ကံေဆာင္ဖ်ာ ရက္လုုပ္သူမ်ားမွာ မိစုုံဘစုုံ မိန္းကေလးမ်ားသာ ျဖစ္ၾကရေလသည္။

သတုုိ႔သမီး အိမ္သြားရာတြင္ မဂဏန္းျဖစ္ေသရသည္။ သုုိ႔မွ မဂၤလာေဆာင္မွအျပန္ သတုုိ႔သမီး ပါလာေသာ အခါ စုုံျဖစ္လာမည္၊ မဂၤလာေဆာင္အျပန္တြင္ စုုံစုုံလင္လင္ ပါရွိသည္ ဟူေသာအတိတ္ ကုုိယူၾက   ေလ့ရွိသည္။

သတုုိ႔သမီး အိမ္ေျခရင္းသုုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ ေရွ႕ေဆာင္ ဘိသိတ္ဆရာက သတုုိ႔သားအဖြဲ႕ အိမ္ေပၚတက္ ခြင့္ျပဳရန္ ေတာင္းပန္ဆုုိရေလသည္။ အိမ္ေပၚသုုိ႔တက္ခဲ့ပါဟုု သတုုိ႔သမီး မိဘမ်ားက ခြင့္ျပဳမွ အိမ္ေပၚသုုိ႔ တက္ၾကရေလသည္။ ထုုိ႔ေနာက္ ဧည့္ပရိတသတ္မ်ားစုုံလင္သျဖင့္ မဂၤလာလက္ထပ္ရန္ အခ်ိန္ေရာက္ေသာ   အခါ သတုုိ႔သမီးသည္ အခန္းအတြင္းမွ အပ်ဳိရံမ်ား ၿခံရံလ်က္ ထြက္လာရေလသည္။ သတုုိ႔သမီးသည္ သတုုိ႔သား၏ လက္၀ဲဘက္ ကံေဆာင္ဖ်ာေပၚတြင္ ဒူးတုုပ္ထုုိင္ရေလသည္။

ရုုိးရာနတ္မ်ားကုုိ ကန္ေတာ့ရာတြင္ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ သက္ဆုုိင္ရာနတ္မ်ားကုုိ ကန္ေတာ့ရသည္ သတုုိ႔သားကုုိလည္း ေခါင္တုုိင္းသုုိ႔ေခၚ၍ နတ္ကုုိျပသရသည္။   ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ ျပသရာတြင္ ကတူး၊ ကနန္းသွ်မ္းတုုိ႔၏ အယူအဆအရ သံျပားေပၚတြင္ သတုုိ႔သား သတုုိ႔သမီး ႏွစ္ဦးစလုုံး နင္းေစ၍ ရပ္ေနေစသည္။ အဓိပၺါယ္မွာ သံျပားကဲ့သုုိ႔ အၾကင္လင္မယားသည္ မည္သည့္ အခါမွ် ခြဲမေနပါ ရုုိးေျမက်သည္အထိ တစ္ဆက္ တည္း  တစ္သားတည္း ေပါင္းသင္းၾက မည္ဟူေသား အဓိပၺါယ္ျဖစ္ေလသည္။
-----  ကတူးရုုိးရာ၀တ္စုုံ

ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ ၾကက္ဖ၏အသား၊ အသည္း၊ အဆုုတ္၊ ထမင္း၊ ေရတစ္မႈတ္ျဖင့္ ပူေဇာ္ရသည္။ ငါးခ်ဥ္၊ ငါးပိ၊ လက္ဖက္၊ၾကက္ဥစသည္ျဖင့္ ပူေဇာၿပီးလွ်င္ ေခါင္တုုိင္ေျခရင္းတြင္ ကံေဆာင္ဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္ကုုိ တစ္ခ်ပ္က ပက္လက္၊ တစ္ခ်ပ္က ေမွာက္လ်က္ ထပ္ခင္းၿပီးလွ်င္ ထုုိဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္ေပၚတြင္ သတုုိ႔သားက ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထုုိင္ရသည္။ သတုုိ႔သမီးက ဒူတုုပ္ထုုိင္ရသည္။

ရုုိးရာနတ္ထိန္းက ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ မဂၤလာအခမ္းအနားကုုိ အသိအမွတ္ျပဳရန္ သားသမက္ကုုိ အစစကူညီပါရန္ ေတာင္းပန္ပသ၍ သားသမက္ကုုိ နတ္အားျပသရသည္။ သတုုိ႔သားသည္ လက္မပ္မီ ေခါင္တုုိင္နတ္ရွိေသာ အိမ္ခန္းတြင္းသုုိ႔မ၀င္ရေပ။ အားလုုံးကန္ေတာ့ၿပီး ေသာအခါ ဘိသိက္ ဆရာက မဂၤလာ ဘိသိက္ ရြက္ဆုုိၿပီးလွ်င္ စိမ့္ေရခ်၍ လက္ထပ္ေပးရသည္။ သေျပ၊ ေျမဇာမ်ားကုုိ စိမ့္ေရခ်ရာတြင္ အသုုံးျပဳသည္။

ဤသုုိ႔ မဂၤလာေဆာင္ၿပီးေနာက္ ဧည့္သည္မ်ားကုုိ ေကၽြးေမြးရ ေလသည္။   ေကၽြးေမြးရာတြင္ ငါးခ်ဥ္ႏွင့္ ႀကိမ္ဖူးဟင္းခ်ဳိ ေကၽြးႏုုိင္လွ်င္ ဂုုဏ္ရွိသည္ဟုု ယူဆၾကသည္။ ဧည့္သည္ကုုိ ငါးခ်ဥ္ အစိမ္းသုုပ္ မေကၽြးႏုုိင္လွ်င္ေသာ္မွ ရုုိးရာႏွင့္ မိဘမ်ားကုုိ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ရန္ကုုိမႈ ငါးခ်ဥ္မပါလွ်င္ မရေပ။ မဂၤပြဲ၏ ထုုံးစံ   တစ္ခုု   မွာ မဂၤေဆာင္ဖိတ္၍ မဂၤလာေဆာင္သုုိ႔ လာသူတစ္ဦးသည္ လမ္းတြင္ အျခားအိမ္သုုိ႔ မ၀င္ရေပ၊ တင္မိလွ်င္ အ၀င္ခံရသူအိမ္မွာ လာဘ္တိတ္သည္။ ရုုိးရာနတ္စိတ္ဆုုိးသည္ဟု ယုုံၾကည္ၾကသည္။ သုုိ႔အတြက္ အိမ္ရွင္ေက်နပ္ေအာင္   ေတာင္းပန္ရသည္၊ အိမ္ရွင္၏ ရုုိးရာနတ္ပြဲ ျပင္ဆင္ခေပးရသည္။
မဂၤလာေဆာင္သြားရာတြင္ လမ္းခရီး၌ တျခားရြာတစ္ရြာ ျခားေနပါက ရြာထဲကျဖတ္သန္းမသြားရေပ၊ ထုုိရြာကုုိကြင္းေရွာင္၍သြားရေလသည္။ ခရီးသြားစဥ္ မဂၤလာေဆာင္ႏွင့္ ႀကဳံႀကိဳက္ပါက ရည္မွန္းခ်က္ မေအာင္ျမင္ဟုု ယူဆၾကသည္။

မဂၤလာေဆာင္မွ ျပန္လွ်င္လည္း မိမိအိမ္ေရာက္ေအာင္ ပထမဦးစြာ ျပန္ရေလသည္ လမ္းႀကဳံမ၀င္ရေပ။
ထုုိအျပင္ ေက်းရြာအတြင္းရွိ မုုဆုုိးအသင္းကုုိ ေငြသားႏွင့္ ၾကက္ဖုုိၾကကမေပးရသည္။ ရြာထဲတြင္ မဂၤလာေဆာင္ ရွိက မုုဆုုိးလမုုိင္းပ်က္သည္ဟုု ယုုံၾကည္ၾကသည္။ မဂၤလာေဆာင္ၿပီး၍   သတုုိ႔သမီး သည္    သတုုိ႔သား ေနာက္သုုိ႔ လုုိက္ရန္အတြက္ ကြန္ ဟုုေခၚသာ ေနာက္လြယ္အိတ္ထဲသုုိ႔ သတုုိ႔သမီး ပစၥည္းမ်ား ထည့္ၿပီး လုုိက္ရသည္။ ယခုုအခါ ကြန္အစားေသတၱာကုုိ အသုုံးျပဳၾကေလသည္။ ေခၽြးမသည္ လင္အိမ္သုုိ႔   ေရာက္လွ်င္ ေယာကၡမလုုပ္သူက ထုုိင္ခုုံထုုိးေပးရသည္။

ေခၽြးမကုုိေနထုုိင္တတ္ရန္ ေနရာေပးျခင္း၊ ခရီးဦးႀကိဳဆုုိျခင္းသေဘာျဖစ္သည္။ ကတူး၊ ကနန္းတုုိ႔ မဂၤလာပြဲ တြင္ ရြာတြင္းသား ရြာတြင္းသူ မဟုုတ္ဘဲ တျခားရြာသားက လက္ေရာက္ ေတာင္းပါက ရြာခံ အပ်ဳိတစ္ဦး အျခားတစ္ရြာသုုိ႔ လုုိက္သြားရမည့္ အေရးေၾကာင့္ ကြမ္းဖုုိး၊ မိရာဘရာ ေကၽြးေမြးခမ္း၊ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံေၾကး   ေငြမ်ား ပုုိမုုိေတာင္းၾကေလ့ရွိသည္။ မဂၤလာေဆာင္ၿပီး၍ တျခားရြာမွ အမ်ဳိးသမီးကုုိ မိမိရြာသုုိ႔   ေခၚေဆာင္  လာ    ေသာအခါ ရြာအ၀င္ရာ၌ ရြာ၏ အေရွ႕ေပါက္မွ မ၀င္ရ၊ သူႀကီး (သုုိ႔မဟုုတ္) ရြာလူႀကီး ထံအုုန္း ငွက္ေပ်ာ ကန္ေတာ့ပြဲျဖင့္ ရြာတြင္း ၀င္ခြင့္ေတာင္းရသည္။ ရြာ၏ေနာက္ေပါက္မွသာ ၀င္ခြင့္ျပဳသည္။

မဂၤလာေဆာင္သူကုုိ ရြာတြင္းသုုိ႔ လည္းေကာင္း၊ ရြာထိပ္မွ လည္းေကာင္း မျဖတ္သန္းေစရ ရြာကုုိခြင့္ မေတာင္းဘဲ ၀င္မိျဖစ္မိပါက ရြာသူႀကီးက တရားစြဲဆုုိႏုုိင္သည္။ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ေက်နပ္ေအာင္ ေလ်ာ္ေၾကး    ေပးၿပီးလ်င္ ေတာင္းပန္ရေလသည္။

အထက္ပါသွ်မ္းမ်ားသည္ ရုုိးရာမဂၤလာ အစီစဥ္ က်င္းပပုုံမွာ တူညီၾကၿပီး အဓိက ျခားနားသည္မွာ ရုုိးရာနတ္ အရုုိအေသျပဳပုုံသာ ျခားနားကြာျခားေလ့ရွိသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္ -တကၠသုုိလ္သွ်င္သီရိ -  ျပည္ေထာင္စုုသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲ ဓေလ့မ်ား

အစဥ္အလာႏွင့္ ရုုိးရာမ်ားမ်က္ဖုုိ႔တြက္ ေစ်းသုုံးလည္းမလြယ္နဲ႔ ေရွးထုုံးလည္းမပယ္နဲ႔ ဆုုိသည့္ စကားအတုုိုုင္း ေႏွာင္သွ်မ္းလူငယ္မ်ားအား တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။

မုုိင္းရွဴး မုုိင္းရွဴး ဟုုေျပာၾကလွ်င္ လြယ္လြယ္ႏွင့္ပင္ ေက်ာက္နီ ထြက္တဲ့ေနရာ  ေက်ာက္တြင္းေတြ ရွိတဲ့ေနရာလုုိ႔ပဲ ယေန႔ သွ်မ္း လူငယ္ေတြ သိၾကေျဖၾကေပလိမ့္မည္။ မုုိင္းရွဴးေက်ာက္ကုုိ သိလွ်င္ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြား အေၾကာင္းေလးကုုိေတာ့ သိဖုုိ႔ေတာ့ လုုိေပမည္ …

အတိတ္မွအရိပ္ကုုိ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြား စ၀္မန္ဖွစၿမဳံ႕ျပန္ ေတြးေတာေနစဥ္၊ အီတလီျပည္လုုပ္ Fiat မီးခုုိးေရာင္ ကားကေလးတစင္း ၿခံ၀င္းအတြင္းသုုိ႔   ျဖည့္ညွင္းစြာ ၀င္လာေလသည္။ ကားကေလးေပၚမွ ေခ်ာေမာလွပသည့္၊ မိေခ်ာင္းသားေရ ပုုိက္္ဆံအိတ္ကုုိ ကုုိင္ေဆာင္ထားေသာ အမ်ဳိးသမီးတဦး ကားေပၚမွ ဆင္းလာသည္။ ထုုိအမ်ဳိးသမီးကာ မုုိင္းရွဴး   ေစာ္ဘြားႀကီး၏ လက္သစ္ကေတာ္ Benny Tip ေခၚ နန္းဗုုိးတစ္ပ္ တေယာက္ပင္ျဖစ္သည္။

(ထိုုေခတ္ ထုုိအခါက ေစာ္ဘြားကေတာ္ အားလုုံးထဲတြင္ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြားကေတာ္သည္ အေခ်ာေမာဆုုံး   ျဖစ္ေၾကာင္း ရုုပ္ရွင္မင္းသား ၀င္းဦးကပင္ မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ဖူးပါသည္။) နန္းဗုုိးတစ္တစ္ပ္သည္ က်ဳိင္းတုုံၿမိဳ႕မွ စုုိင္းယီတစ္ပ္၏ သမီးျဖစ္ၿပီး မႏၱေလးတကၠသုုိလ္ ေက်ာင္းသူတဦးျဖစ္ပါသည္။ စုုိင္းယီတစ္ပ္၏ ဖခင္မွာ Mr. Cooper ေခၚ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ ထုုိ႔ေၾကာင့္ ဂ်ဴးေသြးတမတ္ပါေသာ နန္းဗုုိးတစ္ပ္သည္ ႏွာတံစင္းစင္း ခၽြန္ခၽြန္ႏွင့္ အင္မတန္ ေခ်ာေမာလွပေၾကာင္း လူတုုိင္းလက္ခံ အသိမွတ္ျပဳၾကရပါသည္။

ေနာင္တုုံကန္က ပင့္သက္ရုုိက္ခတ္လာတဲ့ က်ဳိင္းတုုံေလေအးေလး တခ်က္အေ၀ွ႕ႏွင့္အတူ Fiat မီးခုုိးေရာင္ ကားကေလးေပၚမွ တံခါးဖြင့္လုုိက္ခ်ိန္ လွပေသသပ္စြာ ၀တ္ဆင္ထားေသာ မုုိင္းရွဴး ေစာ္ဘြားႀကီး ကေတာ္ နန္းဗုုိးတစ္ သူမ၏ မ်က္ႏွာတြင္ၿပဳံရြင္ျခင္း ကင္မဲ့စြာျဖင့္ ကားေပၚမွာဆင္းလာခဲ့သည္ သူမသည္ အဖမ္းခံၾကရေသာ အခ်ဳိ႕မိတ္ေဆြမ်ား၊ ေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ ႏုုိင္ငံေရးသမားမ်ား၏ က်န္ရစ္သူ သားမယားေဆြမ်ဳိးမ်ားထံ သြားေရာက္ လည္ပတ္ အားေပးစကားေျပာခဲ့ရာမွ ျပန္လာျခင္းျဖစ္သည္။

......စ၀္မန္ဖွႏွင့္ နန္းဗုုိးတစ္ပ္ သားစ၀္စုုိင္း TNT ႏွင့္ ညီမ စ၀္ယိမ္း ေခၚစ၀္စိန္ညြန္႔

စ၀္မန္ဖွသည္ မိမိ၏ ခ်စ္လွစြာေသာ ဇနီးေခ်ာေလး အျပင္မွ   ျပန္လာသည္ကုုိပင္ အေလးအနက္ ဂရုုမထားမိ၊ ၁၉၅၈ ခုုႏွစ္ က မိမိေနအိမ္တြင္ ျပဳလုုပ္ခဲ့ေသာ တံခါးပိတ္ အစည္းေ၀းပြဲမွ အျပစ္အပ်က္တခုုကုုိ သတိရေနမိသည္။

ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ ေရေအးကြင္းရပ္ ၀န္ႀကီးလမ္းေဘး၏   ေတာင္ကလပ္ တခုုေပၚတြင္ ေဆာက္လုုပ္ၿပီးခါစ အျဖဴေရာင္   ႏွစ္ထပ္တုုိက္ မုုိင္းရွဴးေဟာ္ႀကီး၏ ၿခံ၀င္းအတြင္း၀ယ္ ေရာင္စုုံ ဆလြန္းကားမ်ား ျပည့္နက္လ်က္ရွိသည္။

အေရွ႕အရပ္ကုုိ မ်က္ႏွာမႈထားသည့္ က်ယ္၀န္းေသာ ဧည့္ခန္းမႀကီးထဲတြင္ ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ား တံခါးပိတ္ အစည္းေ၀း       ( Closed Cabint ) က်င္းကေနၾကပါသည္။ ဗမာစစ္တပ္က သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား၏ အာဏာကုုိ သိမ္းယူေတာ့မည္၊ ေလ်ာ္ေၾကးပင္စင္ မ်ားျဖင့္ ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ား အသီးသီး အားဂရုုဏာေၾကးအျဖစ္ တလုုံးတခဲတည္း ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္မည္ဟူေသာ သတင္းမ်ားထြက္ေပၚ လာေသာေၾကာင့္ ထုုိအစည္းအေ၀းကုုိ က်င္းပၾကျခင္းျဖစ္သည္။

“ ပထမအခ်က္ျဖစ္သည့္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား သွ်မ္းျပည္  ျပည္သူ႕ အစုုိးရသုုိ႔ အာဏာစြန္႔လႊတ္ေရး ဆုုိသည္ကုုိ အားလုုံးလုုိလုုိ လက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုုိေသာ အိႏၵိယရွိ မဟာရာဂ်ာ (Maha Rajah) ေစာ္ဘြားမ်ားသည္ပင္ ၎တုုိ႔၏ အာဏာကုုိ အစုုိးရထံသုုိ႔ ေပးအပ္စြန္႕လႊတ္လုုိက္ၿပီ ျဖစ္ေသာ   ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္သည္။ ကမၻာႏွင့္ အ၀ွမ္းထူးျခားစြာ ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲ ေနေသာႏုုိင္ငံေရး အေျခေနကုုိ မလြန္ဆန္ႏုုိင္ေတာ့ ”  ဟုုလည္း ေစာ္ဘြားမ်ား သိရွိနားလည္း ထားၿပီးျဖစ္သည္။

သုုိ႔ေသာ ဒုုတိယအခ်က္ျဖစ္သည့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြယူရန္ မယူရန္ကုုိမႈ အျငင္းအခုုံျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။   “ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး စ၀္မန္ဖွက ျဖစ္ႏုုိင္လွ်င္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြကုုိ မယူရန္ တင္ျပခဲ့သည္။ ေနာင္ေသာ အခါတြင္ သွ်မ္းျပည္၏ ျပည္သူလူထုုသားစဥ္ ေျမးဆက္တုုိ႔အေနျဖင့္ သွ်မ္းျပည္ႀကီးကုုိ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား က ေငြေၾကးျဖင့္ လဲလွယ္၍ ေရာင္းစားသြားခဲ့ၾကသည္ဟူေသာ သမုုိင္းအမည္းစက္ႀကီးစြန္းထင္း က်န္ရစ္   ေနခဲ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္းရွင္းလင္း တင္ျပခဲ့ေပသည္။ ”“ထုုိအဆုုိတင္သြင္းခ်က္ကုုိ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုုိႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေစာ္ဘြားငယ္မ်ားကသာ ေထာက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။ ”

“စ၀္ၾကာဆုုိင္က ဆက္လက္တင္ျပခဲ့သည္မွာ၊ ေငြသည္လူလုုပ္ ပစၥည္းသာျဖစ္ေၾကာင္း ရွာယူလွ်င္ ရႏုုိင္ေသးေၾကာင္း နာမည္ႏွင့္ ဂုုဏ္သိကၡာက်ဆင္းသြား ခဲ့လွ်င္ျပန္၍ အဖတ္ဆယ္ယူရန္ အလြန္ ခက္ခဲေၾကာင္း  စသည္ျဖင့္ထပ္မံျဖည့္စြက္ တင္ျပသြားခဲ့ပါသည္။”

အစည္းေ၀းအၿပီးတြင္ ေငြ မယူရန္တင္ျပၾကေသာ ေစာ္ဘြားမ်ားက ေငြယူရန္ လက္ခံသည့္ ေစာ္ဘြား ဦးေရထက္ မ်ားစြာနည္းပါးေနသျဖင့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြရယူရန္ ဆုုံးျဖတ္သာ အႏုုိင္ရဆုုံးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

အဏာစြန္႔ပြဲ က်င္းပသည့္ေန႔တြင္ သွ်မ္းေစာ္ဘြား အခ်ဳိ႕၀မ္းသာၾကသည္ မိမိတုုိ႔ေစာ္ဘြားပုုိင္ နယ္အက်ယ္အ၀န္း အလုုိက္ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ပမဏရရွိၾကေတာ့မည္ျဖစ္သည္။ သုုိ႔ေသာ ေလ်ာ္ေၾကးငြ ပမာဏ (၁၀) သိန္းေအာက္ရရွိၾကေသာ ေစာ္ဘြားမ်ားအဘုုိ႔ လက္ငင္းေငြေခ်စႏွစ္ျဖင့္ ရရွိလုုိက္ၾက၏ (၁၀) သိန္းအထက္ပုုိရသည့္ ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ားအဘုုိ႔ လက္ငင္း cashdown အေနျဖင့္ (၁၀) သိန္းစီသာရရွိၾကၿပီး က်န္ရွိသည့္ ေငြမ်ာအတြက္ကုုိမႈ ခ်က္လက္မွတ္မ်ားအျဖစ္ ႏွင့္သာရရွိလုုိက္ၾကပါသည္။ (ယေန႔တုုိင္ေအာင္ ထုုိိခ်က္လက္မွတ္မ်ားျဖင့္ ေငြထုုတ္ယူႏုုိင္ျခင္း မရွိၾကေပ၊ မည္သည့္အခါမွလည္း ထုုတ္ယူ၍ ရႏုုိင္ေတာ့မည္ မဟုုတ္ေတာ့ပါ)

၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ မတ္လ (၅) ရက္ေန႔တြင္ ဗုုိလ္ႀကီး ဘုုိနီသည္ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြားႀကီးထံ ထပ္မံေရာက္ရွိလာ၏ စ၀္မန္ဖွအား ခဏလုုိက္ခဲ့ရန္ ဘိတ္ေခၚလုုိက္ပါသည္။ ေစာ္ဘြားႀကီးက မိမိအ၀တ္အစားမ်ားႏွင့္ အိပ္ယာလိပ္ကုုိယူေဆာင္ရန္ ျပင္ဆင္ပါရေစဟုု ခြင့္ေတာင္းခဲ့ေသးသည္။ ဘုုိနီကမလုုိအပ္ေၾကာင္းႏွင့္ သူကုုိယ္တုုိင္ ေစာ္ဘြားႀကီးအား အိမ္အေရာက္ ျပန္ပုုိ႕ေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကတိေပးခဲ့ပါသည္။

နန္းဗုုိးတစ္ပ္သည္ စ၀္မန္ဖကုုိ တင္ေဆာင္သြားေသာ ဘုုိနီ၏ ဂ်စ္ကား ၀င္းၿခံအတြင္းမွ ထြက္ခြာသြား သည္ႏွင့္ ဧည့္ခန္းရွိ ဆုုိဖာကုုလားထုုိင္ေပၚ၀ယ္ မ်က္ႏွာကုုိ လက္၀ါးျဖင့္ အုုပ္ကာငုုိေၾကြးက်န္ရစ္ခဲ့ရွာ   ေတာ့သည္။

ဘုုိနီသည္ စ၀္မန္ဖွအား ၎၏ေနအိမ္လည္းျဖစ္ေသာ ေဘာင္ဒရီလမ္းရွိ ေထာက္လွမ္းေရးဌာနခြဲရုုံး သုုိ႔ေခၚေဆာင္းသြားခဲ့၏ ရုုံးခန္းတခုုအတြင္းသုုိ႔ ၀င္ေရာက္သြားေသာအခါ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ညြန္ခ်ဳပ္ ဗုုိလ္မွဴးႀကီး ေမာင္လြင္ ကိုုယ္တုုိင္ေစာင့္ေနကုုိ ေတြ႔လုုိက္ရသည္ ေမာင္လြင္က စ၀္မန္ဖကုုိျမင္ျမင္ခ်င္း
“ ၾကြပါ စာ္ဘြားႀကီး က်ေနာ္လဲအခုုဘဲ ေရာက္ပါတယ္ ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးက သိပ္အလုုပ္မ်ားေနလုုိ႔ သူ႕ကုုိယ္စားက်ေနာ့္ကုုိ ေစာ္ဘြားႀကီးနဲ႔ ေဆြးေႏြးဘုုိ႔ လႊတ္လုုိက္တာပါ ” လုုိအပ္ရင္သူ႔ကုုိ ပါေခၚလုုိက္ဘုုိ႔ လည္းမွာလုုိက္ပါတယ္ ဟုုဆုုိကာ ဘုုိနီအား အျပင္သုုိ႔ သြားေရာက္ေစာင့္ေနပါရန္ ညြန္ၾကားလုုိက္သည္။

ထုုိ႔ေနာက္ေမာင္လြင္သည္ ၎၏ “  စစ္လက္ဆြဲ အိတ္ထဲမွ အထူးလွ်ဳိ႕၀ွက္ ဟုုေရးထားေသာ ဖုုိင္တြဲ နီႀကီးကုုိဆြဲထုုတ္လုုိက္၏ ဖုုိင္တြဲထဲမွ စာရြက္တရြက္ ကုုိထုုတ္ယူၿပီး စ၀္မန္ဖေရွ႕ သုုိ႔ခ်ေပးလုုိက္သည္။   ေစာ္ဘြားႀကီး   ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစားၿပီးမွ လက္မွတ္ထုုိးပါ ေစာ္ဘြားႀကီး အတြက္ပါ က်ေနာ္သိပ္   ေျပာစရာလုုိမယ္ မထင္ပါဘူး သီေပါ ေစာ္ဘြား စ၀္ၾကာဆုုိင္ လုုိေတာ့ သိပ္ေခါင္းမမာခ်င္ပါနဲ႔ ဗ်ာ   ေစာ္ဘြားႀကီးက က်ေနာ္တုုိ႔ စစ္တပ္နဲ႔ ဘယ္ေလာက္ လက္တြဲၿပီးလုုပ္ေဆာင္လာခဲ့တယ္ ဆုုိတာေျပာစရာလုုိမယ္ မထင္ဘူးေနာ္ ” ဟုု ႏႈတ္ခမ္းေမႊးကုုိလက္ျဖင့္ သပ္၍ ၿပဳံးၿပဳံရယ္ရယ္ျဖင့္   ေျပာလုုိက္ေသးသည္။

စ၀္မန္ဖွသည္ စာရြက္ကုုိ တခ်က္မွ်လွမ္းၾကည့္လုုိက္ၿပီး“ေမာင္လြင္ခ်ေပး ထားေသာပတ္ကား (Parker) ေဖာင္တိန္ကုုိ အဖုုံးျပန္ပိတ္ကာ ေမာင္လြင္ထံသုုိ႔ ျပန္ကမ္းေပးလုုိက္၏ က်ေနာ္လက္မွတ္ မထုုိးႏုုိင္တာကုုိ ၀မ္းနည္းပါတယ္ ဗုုိလ္မွဴးႀကီး ”ဟုုေခါင္းကုုိငုုံ႔၍ ေျဖးညွင္စြာ  ေျဖၾကားလုုိက္သည္။  “ေမာင္လြင္သည္ မ်က္ႏွာထားတင္းမာစြာျဖင့္ ထုုိင္ခုုံမွ ရုုတ္တရက္ မတ္တပ္ထလုုိက္ၿပီးမွ ေစာ္ဘြားႀကီးကုုိ မဂၤလာဒုုံပုုိ႔လုုိက္ပါ ” ဟုုေဒါသသံျဖင့္ မိမိလူမ်ားအားေအာ္ ေငါက္အမိန္႔ေပး၍ အခန္းထဲမွ ေပ်က္ကြယ္ သြားေတာ့သည္။

ႏုုိင္ငံေရးသမားမ်ားအား ညွင္းပန္းရန္အတြက္ အထူးသီးသန္႔ ေဆာက္လုုပ္ထားသည့္ မဂၤလာဒုုံ   ေရၾကည္အုုိင္ အက်ဥ္းစခန္းသည္ အက်ဥ္းစခန္းမ်ား ထဲတြင္အဆုုိး၀ါးဆုုံးျဖစ္၏ ဆယ့္ငါးေပပတ္လည္ရွိ သြပ္မုုိးသြပ္ကာ အိမ္ငယ္ေပါင္း (၂၀) ခန္႔ေဆာက္လုုပ္ထားသည္။ တအိမ္ႏွင့္တအိမ္ ဆက္သြယ္ကူးလူးျခင္း မျပဳႏုုိင္ရန္ သံဆူးႀကိဳးမ်ားျဖင့္ အထပ္ထပ္ ကာရံထားသည္။

ေလ၀င္ေလးထြက္ေပါက္မ်ား မရွိသျဖင့္ ထုုိအထဲတြင္ ေနညခြဲျခားႏုုိင္ဖုုိ႔က ေန႔အခါအလြန္ပူျပင္းၿပီး ညအခ်ိန္တြင္ ခုုိက္ခုုိက္တုုန္ေအာင္ ခ်မ္းလွေသာ အသိသာရွိတဲ့ ငရဲသစ္စခန္းျဖစ္သည္။
လူသူသံကင္းမဲ့ၿပီး  ခုုိက္ခုုိက္တုုန္ေအာင္ခ်မ္းေနတဲ့ ေရၾကည္အုုိင္ သြပ္မုုိးသြပ္ကာ အခန္းက်ဥ္းေလးထဲမွာ ပုုဇဥ္းရင္ကြဲေအာ္သံေတြနဲ႕အတူ စ၀္မန္ဖွတေယာက္ ဟုုိးလြန္ခဲ့တဲ့အတိတ္ႏွစ္ ၁၉၅၉ ခုုႏွစ္တြင္းက ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးက ေခၚသျဖင့္ ေတာင္ႀကီးမွ ရန္ကုုန္သုုိ႔ ေလယာဥ္ျဖင့္ စ၀္မန္ဖွ ရန္ကုုန္ကုုိ   ေရာက္ရွိလာပုံကုုိ တကုုိယ္တည္း ေတြးျမင္ေရာင္ေနမိသည္။

ရန္ကုုန္ေလဆိပ္တြင္ အိမ္ေစာင့္ႏွင့္ ဒါရုုိက္ဘာတာ၀န္ကုုိ ထမ္းေဆာင္ေသာ  အရွည္ႀကီးလွျမင့္ လာႀကိဳေသာေၾကာင့္ အမွတ္ (၁၀) ျပည္ေထာင္စုုရိပ္သာလမ္းေခၚ Helpen Avenue No.10  အိမ္ေတာ္သုုိ႔   ေရာက္ေသာအခါ လွျမင့္ငါထမင္းစာတယ္ကြာ မင္းဘာဟင္းခ်က္ထားလဲ ဟုုေမးရာ လွျမင့္က မိမိဘာမွ မခ်က္ထားေၾကာင္း ေန႔လည္က ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး၏ P.A က ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီးကုုိယ္တုုိင္   ေစာ္ဘြားႀကီးထံ လာေရာက္ၿပီး အစားအေသာက္မ်ားျဖင့္ ဧည့္ခံမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းျပေလသည္။

ည(၇) နာရီခန္႔တြင္ ဂါးဒီးယန္း သတင္းစာတုုိက္ ပုုိင္ရွင္ ဦးစိန္၀င္း၏ ဘဲလ္အဲယား ဆလြန္းကားနီႀကီးကုုိ ဗိုုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေအာင္ႀကီး ကုုိယ္တုုိင္ေမာင္းနင္း လာခဲ့သည္။ ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီးသည္ စားစရာေသာက္စရာ မ်ားႏွင့္အတူ မယ္ဗမာ မစိန္းေအးႏွင့္ အေဖာ္္တေယာက္ပါ ေခၚလာေလသည္။

ထုုိ႔ေနာက္ စားၾကေသာက္ၾကရင္း အခ်ိန္ႏွစ္နာရီခန္႔ ၾကာလာေသာအခါ ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီးက စ၀္မန္ဖွအား လက္တုုိ႔၍ ထမင္းစားခန္းထဲသုုိ႔ေခၚ ေဆာင္သြားေလသည္။ ၎၏ လက္ဆြဲသားေရအိတ္ထဲမွ စာရြက္ တရြက္ကုုိ ထုုတ္ယူၿပီး စားပြဲေပၚ သုုိ႔တင္လုုိက္၏ “ စာရြက္ေပၚေရးသားထားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုုိ စ၀္မန္ဖွ ဖတ္ၾကည့္ေသာအခါ အသက္ရွဴရမွန္းပင္ တဒဂၤ ေမ့သြား သေယာက္ျဖစ္သြားခဲ့သည္ ရုုတ္ခ်ည္းပင္ အမႈးေျပသြားေလေတာ့သည္။

“ ထုုိစာရြက္ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပုုိင္း ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္လွ်င္ သွ်မ္းျပည္သည္ ျပည္ေထာင္စုု အတြင္းမွ ခြဲထြက္ႏုုိင္ခြင့္ရွိသည္ ဟူေသာအေျခခံ ဥပေဒ၏ အခန္း (၁၀) အားမိမိအေနျဖင့္ သေဘာမတူေၾကာင္း ျပည္မႏွင့္ ပင္ရာသက္ပန္ ေပါင္းသင္းလုုိေသာ ဆႏၵရွိေၾကာင္း သေဘာတူ”လက္မွတ္ေရးထုုိး ခုုိင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

“ ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီးက စဥ္းစားပါ ေစာ္ဘြားႀကီး ခင္ဗ်ားကုုိက်ေနာ္တုုိ႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာတသန္းေပးမယ္   ေနာက္ၿပီးခ်င္ဗ်ားဒီဗမာျပည္မွာ မေနခ်င္ဘူးဆုုိရင္လဲ ခင္ဗ်ားႀကိဳက္တဲ့ ႏုုိင္ငံမွာသြားေနႏုုိင္တယ္၊ က်ေနာ္စီစဥ္ေပးမယ္.. ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီး စကားမဆုုံးမီစ၀္မန္ဖွက စ၀္ဟုုမ္ဖေကာ ဘယ္လုုိသေဘာရသလဲ သူကဥကၠဌ Head of State က်ေနာ္က ဒုု ဥကၠဌပါဗ်ာ ”ဟုုျပန္ေျပာလုုိက္သည္။

“ ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီးက ခ်က္ျခင္းပင္ သိႏၷီေစာ္ဘြားႀကီးက က်ေနာ္ႏုုိင္ငံေရး သိပ္မကၽြမ္းဘူး မုုိင္းရွဴးကုုိ အရင္ေမးၾကည့္ပါ အစစအရာရာလႊဲ ေပးၿပီးသာဘဲ လုုိ႔စ၀္မန္ဖွက ေျပာလာပါတယ္ စိတ္ကူးမလႊဲပါနဲ႔   ေစာ္ဘြားႀကီးရယ္…. ေရႊေညာင္လြင္ျပင္ႀကီးမွာ ခင္ဗ်ားတုုိ႔ Nissan Motor Company စက္ရုုံေဆာက္ ဖုုိသြားၾကည့္ေသးတယ္ အဟုုတ္လား ဒီလက္မွတ္ကေလးသာ ထုုိးလုုိက္ပါ ခင္ဗ်ားဘ၀  ခင္ဗ်ားေရွ႕ေရး အားလုုံးအဆင္ေျပသြားမယ္”ဟုုဆုုိသည္။ 

“ စ၀္မန္ဖွက.. ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ရယ္ ခင္ဗ်ားေျပာတာေတြ အားလုုံးမွန္ပါတယ္ က်ေနာ္လည္းလက္ခံပါတယ္ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ မေစာလြန္းလြန္းဘူးလားဗ်ာ ေနာက္ၿပီးအခုု လုုိမႈးေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လက္မွတ္ထုုိးရတာလဲ တန္ဘုုိး မရွိပါဘူး ေနာက္မွ ဘဲဒီအေၾကာင္း ကုုိသပ္သပ္ေဆြးေႏြးၾကတာေပါ့ဗ်ာ”ဟူ၍ လိမၼာပါးနပ္စြာ    ေျပာလုုိက္   ေလသည္။

ထုုိစဥ္ ဗုုိလ္ေအာင္ႀကီးက “ စ၀္မန္ဖွ၏မ်က္လုုံးကုုိ ေသေသခ်ာခ်ာ စူးစုုိက္ၾကည့္လုုိက္ၿပီး ေကာင္းၿပီ   ေစာ္ဘြားႀကီး ဒီလုုိဆုုိရင္က်ေနာ္ျပန္လုုိက္ဦးမယ္ က်ေနာ္ဧည့္သည္ ႏွစ္ေယာက္ကုုိ ေတာ့ ထားခဲ့မယ္ သူတုုိ႔အေပၚေစာ္ဘြားႀကီး ဧည့္၀တ္ေက်ပါေစေနာ္ ကဲ ေကာင္းေသာညခင္းပါ ေစာ္ဘြားႀကီး ” ဟုု   ႏူတ္ခြန္းဆက္ကာ ထြက္ခြာသြားေလေတာ့သည္......... အတိတ္ကအရိပ္ေတြကုုိ ျပန္လည္တြးေတာ   ေနေသာစ၀္မန္ဖွတေယာက္

ေန႔ ည မကြဲတဲ့ ေရၾကည္အုုိင္ စစ္ေၾကာေရး စခန္းမွာ  ေမးခြန္းေပါင္း ၅၀၀ ေက်ာ္ကုုိ ထပ္ခါတလဲလဲ စစ္ရင္း ရက္ေပါင္း (၂၁) ရက္ၾကာ ငရဲ ခံလုုိက္ရေလေတာ့သည္။

၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ မတ္လ (၂)ရက္ေန႔ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အာဏာသိမ္းစဥ္ သွ်မ္းျပည္မွ သွ်မ္းေစာ္ဘြား   ေလးဦးကုုိ ဗုုိေန၀င္းတုုိ႔ စစ္အုုပ္စုုက မဖမ္းဘဲခ်န္လွပ္ထားခဲ့ၾကသည္။ ၎တုုိ႔မွာ (၁) သွ်မ္းျပည္လူမ်ဳိးစုု လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ေဟာင္း ေစာင္ပုုိင္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ခြန္ပန္းစိန္၊ (၂) သွ်မ္းျပည္လူမ်ဳိးစုုလႊတ္ေတာ္ အတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း၊ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုုိင္၊ (၃) သွ်မ္းျပည္ဥကၠ႒ေဟာင္း သိႏၷီေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ဟုုမ္ဖွ၊ (၄) သွ်မ္းျပည္ဒုုဥကၠ႒ႏွင့္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးေဟာင္း မုုိင္းရွဴး ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္မန္မဖွတုုိ႔   ျဖစ္ၾကပါသည္။

၎တုုိ႔ေလးဦးအနက္ “ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုုိင္ႏွင့္ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြားႀကီးစ၀္မန္ဖွ တုုိ႔အား တုုိင္းျပည္ေရာင္းစာဘုုိ႔အတြက္ အေပးအယူလုုပ္ရန္ စစ္တပ္က ေျခာက္တခါ ေျမွာက္တလည့္ အတင္းလက္မွတ္ေရးထုုိး ခုုိင္းခဲ့ၾကသည္။ ၎တုုိ႔ႏွစ္ဦးစလုုံးမည္သူမွ် လက္မွတ္မေရးထုုိးခဲ့ေခ်။ ” စ၀္ၾကာဆုုိင္အား ဗုုိလ္ေန၀င္းအမိန္႔ျဖင့္ ဗထူတပ္၌ ခ်ဳပ္ေနာင္ ထားေၾကာင္းသိရပါသည္။

တေန႔၌ သွ်မ္းတံငါသည္တဦးသည္ ေဇာ္ဂ်ီေခ်ာင္းတြင္ ငါးျမွားေနခုုိက္ အစိမ္းေရာင္ စစ္ဂ်စ္ကားတစီး အျပင္းေမာင္းလာသည္ကုုိ ေတြ႔လုုိက္ရသည္ ေခ်ာင္းေဘးအေရာက္ ဂ်စ္ကားကုုိရပ္ကာ လက္နက္ကုုိင္ စစ္ယူနီေဖာင္း၀တ္ လူတစုုက ဂုုံနီအိတ္ျဖင့္ထည့္ကာ တုုတ္ေနာင္ထားေသာ ေသြးမ်ားယုုိစိမ့္ထြက္ေနသည့္ အထုုတ္ႀကီးတထုုတ္အား ေဇာ္ဂ်ီေခ်ာင္းသုုိ႔ ပစ္လုုိက္ေၾကာင္းကုုိ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ေလသည္။
                               ထုုိဂုုံနီအိတ္ျဖင့္ထည္႔မွ ေသြးမ်ားယုုိစိမ့္ေနေသာ အထုုတ္ႀကီးအား ဘာထဲ့ထားမွန္းကုုိ သွ်မ္းတံငါသည္ေလးလည္း မသိလုုိက္သလုုိ ဗထူးတပ္တြင္ ခ်ဳပ္ေနာင္ထားသည္ ဆုုိေသာ သီေပါ   ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုုိင္အားလည္း ဘယ္မွာထားလုုိ႔ ဘယ္ေနေရာက္ေနမွန္ကုုိလည္း ယေန႔တုုိင္ မည္သူမွ် မသိရေတာ့ေပ.....

စ၀္မန္ဖွကုုိမႈ ၁၉၆၂ ခုုႏွစ္မတ္ (၅) ရက္ေန႔ တြင္ေထာင္ခ်လုုိက္ပါသည္။ က်န္သည့္ ေစာ္ဘြားႀကီးႏွစ္ဦးမွာမႈ မည္သည့္အျဖစ္ဒဏ္ ေထာင္ဒဏ္မွ် မက်ခံၾကရေပ ရန္ကုုန္ရွိ မိမိတုုိ႔ေနအိမ္ အသီးသီးမွာပင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္သြားခဲ့ၾကသည္။

မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြားႀကီးစ၀္မန္ဖွသည္ ၁၉၆၈ ခုုႏွစ္တြင္ ေထာင္မွလြတ္ေျမာက္လာခဲ့၏ ၁၉၇၇ ခုုႏွစ္  ၾသဂုုတ္လ (၇) ရက္ေန႔႔၌ ၎၏ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ေနအိမ္တြင္ပင္ ကြယ္လြန္ အနိစၥေရာက္သြားခဲ့သည္။

မုုိင္းရွဴးေက်ာက္သည္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔အတြက္ လွဆင္အဖုုိးတန္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာတပါးအေန႔ႏွင့္   နီရဲေသာအဆင္း ရွိသကဲ့သုုိ႔ မုုိင္းရွဴးေစာ္ဘြားႀကီး ႏွင့္ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ၾကာဆုုိင္ တုုိ႔သည္လည္း နီရဲေသာ သွ်မ္းအမ်ဳိးသားတုုိ႔၏ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္ကုုိ ျပခဲ့ၾကေလသည္။

ဒီေဆာင္းပါးသည္ ေစာ္ဘြားမ်ားအား ႏွိပ္ကြတ္ခဲ့သူ ေက်ာင္းသား သမဂၢအေဆာက္ဦးအား ၿဖိဳခြဲခဲ့သူ ေက်ာင္းသားမ်ားအား သတ္ခဲ့သူ ကြယ္လြန္သူ ဗုုိလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဟာင္း ေအာင္ႀကီး၏ အမွန္တကယ္ ျပဳလုုပ္ခဲ့ေသာ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားပင္ျဖစ္၍ ကြယ္လြန္ၿပီး တလျပည္ စြမ္းေၾကြးရက္လည္ အျဖစ္တင္ျပ လုုိက္ရပါသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္ - စ၀္စုုိင္း  TNT , ျပည္ဗမာႏွင့္ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ရြာ
                - မယ္ခူးေခးရွဲန္, အင္တာဗ်ဳး သီေစာ္ဘြားစ၀္ၾကာဆုုိင္

ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳ ေရာဂါရွိသူ မ်ား သိထားသင့္ေသာ ေျခေထာက္ က်န္းမာေရး

တရုုတ္ျပည္ ယူနန္ျပည္နယ္တြင္ ေနထုုိင္ၾကေသာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔သည္ ဂါလာဆာ ( Galasha in Dai Languge) ဟုုေခၚသည့္ စကၠဴႏွင့္လုုပ္ေသာ ထီးတမ်ဳိးကုုိ ျပဳလုုပ္သုုံးစြဲၾကသည္။ ထုုိ ဂါလာဆာ ေခၚ စကၠဴလုုပ္ ထီးေပၚတြင္ နန္းဆီကုုိ သုုတ္လိမ္းေလ့ရွိၿပီး ထီးေစာင္းျခင္းျဖင့္  မေကာင္းဆုုိး၀ါးမ်ားကုုိ ကာကြယ္ႏုုိင္တဲ့အျပင္ က်မၼာခ်မ္းသားၿပီး လာတ္လာဘတ္ ရြင္သည္ဟုုလည္းယုုံၾကည္ၾကသည္။

ယူနန္သွ်မ္းတုုိ႔သည္ မိမိေဆြမ်ဳိးသားျခင္းမ်ား ေသဆုုံးပါက  ဂါလာဆာ ထီးပါ ထဲ့ျမဳပ္ေလ့ရွိၿပီး နိဗၺာန္တုုိ႔   ေကာင္းမြန္စြာသြားႏုုိင္သည္ဟုု ယုုံၾကည္ၾကေလသည္။ ယခင္က ဆီစိမ္စကၠဴျဖင့္သာ ျပဳလုုပ္ခဲ့    ေသာလည္း ယခုုေနာက္ပုုိင္းတြင္ ခ်ည္သား၊ ပုုိးသား၊ ဖဲသားတုုိ႔ျဖင့္ သစ္လြင္ဆန္းျပားႏွစ္သက္ လုုိဖြယ္ရာ ေဆးေရာင္စုုံ ပန္းအလွမ်ားခ်ယက္ကာ   ထီးအက ပေဒသာမ်ားပင္   ေခတ္စားေလသည္။ ယေန႔ခ်ိန္ထိ ေမာပ်ဳိျဖဴမ်ားသည္ ရုုိးရာမပ်က္ ထီးေဆာင္လွ်က္ ပင္ျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း  ၃၅၀၀  ေက်ာ္က လူဘန္ (Luban’s)  ဟူေသာအမ်ဳီးသမီးတဦးသည္ ကေလးမ်ား ပိန္းရြက္ျဖင့္ ေစာ့ကစားေနသည္ကုုိ ျမင္ေတြ႕၍ အတုုယူကာ ပိတ္စျဖင့္ ထီးကုုိစတင္ျပဳလုုပ္ခဲ့သည္။ ထုုိစဥ္အကခါက စကၠဴမရွိေပၚေသးပါ စတင္ျပဳလုုပ္စဥ္က ေန႔စဥ္သုုံးျဖစ္အသုုံျပဳရာမွ  ပြဲလမ္းသုုံး လူရာ၀င္ ပုုံစံအျဖစ္သုုံးခဲ့ၾကသည္။

ေ၀မင္းလက္ထက္  Wei Dynasty အေရာက္မွာေတာ့ ထီးမ်ားကုုိ အစုုိးရအရာရွိမ်ားသာ သုုံးခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ အသုုဘအခမ္းအနားမ်ား၊ လီယုုိထီး   ( Luo Umbrella)  ကုုိေတာ့ နတ္တင္ျခင္း အခမ္းအနားမွာ အသုုံးျပဳၾကသည္။

တုုိခ်န္းဂ်င္ စာအုုပ္တြင္ (Tso Chun, Jin Book) ထီးႏွင့္ ရာထူးအဆင့္မ်ား ခြဲျခားထားသည္ကုုိေတြရသည္။  Han Dynasty လက္ထက္တြင္ တတိယတန္းစား အဆင့္ရွိသူကုုိ အစိမ္းေရာင္ျပဳ၍ ွSong Dynasty   ေခတ္တြင္  တတိယတန္းစား အဆင့္ရွိသူတုုိ႔ကုုိ  အ၀ါေရာင္ႏွင့္ အနီေရာင္ထီးကုုိ သာအသုုံးျပဳခြင့္ရွိသည္။

ေရွးအခါက ဘုုရင္မင္းျမတ္မ်ားႏွင့္ မင္းမႈထမ္း အရာရွိမ်ား ထီးသုုံးေစာင္ျခင္းသည္ ျပည္သူကုုိကြယ္ျခင္း အျဖစ္၎၊ ဂုုဏ္ျဒပ္အျဖစ္၎ ေဖၚျပေလ့ရွိသည္။ ေနာက္ပုုိင္းတြင္ လူခ်မ္းသာမ်ားက  ကပြဲမ်ား မဂၤလာေဆာင္မ်ားအထိ အသုုံးျပဳလာၾကသည္။

Tang Dynast  လက္ထက္တြင္ ဂ်ပန္ႏုုိင္ငံထိ ပ်ံ႕ႏွ႔ံသြားခဲ့ၿပီး ေနာက္ပုုိင္းတြင္ အျခားႏုုိင္ငံမ်ားအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ သြားခဲ့သည္။ ၁၉ ရာစုုတြင္ ၿဗိတိသွ်ကုုန္သည္မ်ားက ၀ယ္ယူၿပီး UK သုုိ႔ေရာက္ရွိလာရာ ၿဗိတိသွ်တုုိ႔အတြက္ မသုုံးမျဖစ္ သုုံးခဲ့ၾကေလသည္။


ခ်င္းမိုင္သူေတြပါ ခ်င္းမိုင္ခ႐ိုင္မွာရွိတဲ့ ဆန္ ခမ္ပန္း ဒိစႀတိတ္မွာ   ျပဳလုပ္တဲ့ Bo Sang Umbrella Festival (ပုသိမ္ထီးပြဲေတာ္) မွာ ျမင္ေတြ႔ရတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ထိုင္းအသံထြက္ Bo Sang ဆိုတာ ျမန္မာလို “ပုသိမ္” ကို ဆိုလိုတာပါပဲ။

လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္ တခုေက်ာ္ေလာက္တုန္းက ဖရာ အင္သာဆိုတဲ့ ထိုင္းဘုန္းႀကီးတပါးဟာ ခ်င္းမိုင္ၿမိဳ႕ကေန ျမန္မာျပည္ကို ဘုရားဖူး ထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ခရီးသြား   ေနရင္းနဲ႔ ျမန္မာရြာသားတဦးက ေရဒဏ္ခံ၊ ေနဒဏ္ခံတဲ့ ထီးတလက္ လႉလိုက္ပါတယ္။ အဲဒါက ျမန္မာလုပ္ ပုသိမ္ထီးပါ။

အဲဒီမွာ ဆရာေတာ္ အင္သာက ဒီထီး ျပဳလုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္ကို စိတ္ဝင္တစားေလ့လာၿပီး ထိုင္းေတြကို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အခု ဆန္ ခမ္ပန္း နဲ႔ ဒြိဳင္ စကပ္ ဒိစႀတိတ္ေတြမွာ ထိုင္းေဒသခံရာေပါင္းမ်ားစြာဟာ ဒီပုသိမ္ လက္လုပ္ထီးမ်ား   ျပဳလုပ္ၿပီး အသက္ေမြးေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။
 
ပုသိမ္ထီးပြဲေတာ္ကို ႏွစ္စဥ္က်င္းပေလ့ရွိၿပီး ဒီႏွစ္မွာ ဇန္နဝါရီ ၂၁ ကေန ၂၃ ရက္ေန႔အထိ မနက္ကေန ညသန္းေခါင္တိုင္ က်င္းပပါတယ္။

ခက္ထန္
Ref: Bangkok Post


ျမန္မာျပည္မွ ပုုသိမ္ထီး

ျမန္မာႏုုိင္ငံတြင္းကုုိေတာ့ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္အမွ ပုုသိမ္ၿမိဳ႕ကုုိ ေရာက္ရွိလာၿပီး ပုုသိမ္ၿမိဳ႕မွ ထုပ္လုပ္ခဲ့တာ ယေန႔ တိုင္ပါ။ အိမ္တြင္းလက္မႈလုပ္ငန္း အေနႏွင့္သာျပဳလုပ္ လာခဲ့တာပါ။ ယခင္က စကၠဴျဖင့္သာ   ျပဳလုပ္ခဲ့   ေသာ္လည္း ယခုမူကား ခ်ည္သား၊ ပိုးသား၊ ဖဲသားတို႔ျဖင့္ သစ္လြင္ဆန္းျပား   ႏွစ္လိုဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ထုတ္လုပ္လာၾကသည္။

မိန္းမလွ ေလးမ်ားၾကား ေရပန္း စားေနေသာ သစ္လြင္လွပေခတ္ဆန္ေသာ ပုသိမ္ထီးမ်ားကို တတိုင္း   ျပည္လံုးတြင္ ေရာင္းခ် လ်က္ ႐ွိေနပါသည္။ အမွတ္တရလက္ေဆာင္ ျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္တြင္းအလွ ဆင္ရန္ အတြက္လည္းေကာင္း ႏိုင္ငံျခား သားမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မႈ အားေကာင္းလ်က္႐ွိေနပါသည္။

ပုသိမ္ထီးကို တဆင့္ခ်င္းျပဳလုပ္ယူရပါသည္။ ထီးတစ္ေခ်ာင္းျဖစ္လာရန္ လက္ျဖင့္သာ ျပဳလုပ္ၾကရပါသည္။
ထီးပံုအၾကမ္းျပဳလုပ္ပံု ပုသိမ္ထီး၏ အဓိကကိုယ္ထည္ကို မအူေ႐ႊဝါေခၚ သစ္တမ်ိဳးႏွင့္ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။ ထီး႐ိုးႏွင့္ ထီးခ႐ိုင္တို႔ကို ပုသိမ္ၿမိဳ႕ အနီးပတ္ဝန္းက်င္ထြက္ သရကူေခၚ ဝါးတမိ်ဳးႏွင့္ျပဳလုပ္ပါသည္။ ထီး႐ိုးႏွင့္ ထီးခ႐ိုင္ႏွင့္ ထီးလက္တံဝါးစိတ္မ်ားကို တြဲ ဆက္မိေအာင္ စနစ္တက် တပ္ဆင္ရသည္။ ထိုအခါထီးပံု အၾကမ္းထည္ ရလာသည္။

ထီးအ႐ြက္တပ္ဆင္ျခင္း
ရ႐ွိလာေသာ ထီးပံုအၾကမ္း ထည္ေပၚတြင္ ထီး႐ြက္အုပ္၍ ထီးခ႐ိုင္ မ်ားႏွင့္ တင္းတင္းဆြဲ ကပ္ရသည္။ ပံုစံက်ေအာင္ ညွပ္ထားေသာ ခ်ည္ထည္ ပိတ္စကိုအသံုးျပဳၾကသည္။
ထီးအ႐ြက္ကိုအေရာင္တင္ျခင္း ထီး႐ြက္ကို တယ္သီးကို က်ိဳ၍ရေသာ တယ္ရည္ျဖင့္ အထပ္ထပ္ သုတ္လိမ္းေပးရသည္။ ထို႔ေနာက္ အေျခာက္ခံၿပီး ဆီတမ်ိဳးျဖင့္ သုတ္လိမ္း ေပးရသည္။ အေရာင္မ်ိဳးစံုကို အသံုးျပဳၾကေသာ္လည္း အနီေရာင္ကို ပို၍အသံုးျပဳၾကသည္။

ဇာထိုး ပန္းထိုး အလွဆင္ျခင္း
ထီးခရိုင္၊ ထီး႐ိုး၊ ထီးလက္တံမ်ားကို ေဆးေရာင္စံံု ခ်ည္မ်ားျဖင့္ ပန္းပြင့္ ပန္းႏြယ္မ်ား ထိုးရက္ၾကသည္။ ယခင္က သိုးေမႊးခ်ည္ကိုသံုးၾကေသာ္လည္း ယခုအခါ တိုင္းရင္းျဖစ္ခ်ည္ကို အေရာင္မ်ိဳးစံုဆိုး၍ ထိုးရက္ ၾကသည္။ ဇာထိုးျပီးေသာ ထီးကၾကည့္၍ လွပလာပါသည္။ခ်ိပ္ေဆးဆိုးျခင္းႏွင့္ အေရာင္တင္ျခင္း ထို႔ေနာက္ ခ်ိပ္ေဆးဆိုး အေရာင္တင္ၿပီး ေနေရာင္တြင္အေျခာက္ခံရသည္။ အေရာင္ေတာက္ပလာေအာင္ အထပ္ထပ္ ျပဳလုပ္ရသည္။

ပန္းအလွေဆးျခယ္ျခင္း
ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ထီးအ႐ြက္ကို ပန္းပြင့္ ပန္းႏြယ္မ်ား ဆန္းသစ္လွပေသာ ဒီဇိုင္းျဖစ္လာေအာင္ ေဆးျခယ္ ၾကရသည္။ ပုုသိမ္ထီးသည္ ေဆာင္းရာ၌ ေပါ႔ေပါ့ပါးပါးရွိသည္။ ၾကည့္၍လည္း လွေပသည္။ က်က္သေရ လည္း ရွိသည္။

သို႔ရာတြင္ ပုသိမ္ထီးကို ေႏြႏွင့္ေဆာင္း ရာသီ၌သာ ေဆာင္းႏိုင္၍ မိုးရာသီ၌ မေဆာင္းႏိုင္ေခ်။ သို႔ေသာ္   ျမန္မာ့လက္မႈ လုပ္ငန္းတစ္ရပ္   ျဖစ္ေသာ ပုသိမ္ထီး လုပ္ငန္းသည္ မေပ်ာက္ကြယ္သင့္ေပ။ ယခုအခါ ပုသိမ္ထီးကို ပုသိမ္ၿမိဳ႕၏ အဓိက ရလက္ေဆာင္အျဖစ္ေပးၾကသည္။ ပုသိမ္ၿမိဳ႕၏လွပေသာ   ေရေျမ သဘာ၀   ႏွင့္ ပုသိမ္ထီးသည္ ပနာရ လွ်က္ရွိေနေပသည္။

 ျမန္မာႏုုိင္င၏ ပထမဦးဆုုံးေသာ သမတႀကီး တုိးမဟာ သေရစည္သူ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ေရႊသိုက္္ႏွင့္ မဟာေဒ၀ီစ၀္ နန္းဟိန္းခမ္း

တန္မင္း  Tang Dynast  လက္ထက္ မတုုိင္မွီ ယူနန္နယ္ သွ်မ္းမ်ား သည္။  ဂါလာဆာ ( Galasha) အမည္ျဖင့္ ယခုုေခတ္ ျမန္မာ့အေခၚ ပုုသိမ္ထီးကုုိ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသုုံးျပဳကာ အလူ၊ မဂၤလာ၊ ေမြးေန႔ပြဲ မ်ားတြင္ အေရာင္သတ္မွတ္၍ လက္ေဆာင္အျဖစ္၎ အလွဆင္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း အသုုံးျပဳေနၿပီေၾကာင္းသိရသည္။ ဂါလာဆာ ( Galasha) ထီးသည္ ေရွးတုုန္းက ဆီစိမ္စကၠဴျဖင့္ ျပဳလုုပ္ေသာေၾကာင့္ ဥတုုသုုံးပါခံရည္ရွိသည္။ ေနာက္ပုုိင္း ခ်ည္၊ ဖဲသား၊ ပိုုးသား မ်ားျဖင့္ျပဳလုုပ္ေသာ ထီးမ်ားသည္ အမိုုးအခါ အသုုံးျပဳႏုုိင္ျခင္း မရွိသည္ကုုိသိရသည္။


ပုသိမ္ထီးျပဳလုပ္ပံု မ်ားကိုေလ့လာလိုပါက အမွတ္(၃) ရပ္ကြက္ ၊ ေတာရေက်ာင္းလမ္း ၊ ပုသိမ္ၿမိဳ႕တြင္   ေလ့လာႏိုင္ ပါသည္။ http://patheincity.com

ထုုတ္ႏုုတ္ - Oilpaper Umbrella and Customs-Funeral of Dai Minority
                - patheincity

သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ ေခါင္းေပါင္း ေပါင္းျခင္းႏွင့္ ခေမာက္ေဆာင္းျခင္း ဓေလ့မွာ ေရွးရုုိးအစဥ္လာမွ ယေန႔တုုိင္ လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္လာေသာ ရုုိးရာအေမြအႏွစ္ပင္ျဖစ္သည္။ သွ်မ္းတုုိ႔၏ ရုုိးရာခေမာက္   ေဆာင္းျခင္းဓေလ့သည္ BC- 203 မွ AD- 220 ထိ အုုပ္္ခ်ဳပ္္ခဲ့ေသာ ဟန္တရုုတ္ မင္းလက္ထက္တြင္ ဟြိဳင္ရုုိေခၚ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔  ေဆာင္းတဲ့ ခေမာက္ကုုိ ၾကည့္မေကာင္းဘူး အျမင္မေကာင္းဘူးဟုု ဆုုိကာ ခေမာက္ ေဆာင္းတဲ့ဓေလ့ ျပင္းထန္စြာ ႏွိပ္ကြပ္ဖယ္ရွားခဲ့ပါသည္။ ထုုိအခါ ဟြိဳင္ရုုိသွ်မ္းတုုိ႔က ဟုုိအရင္အခ်ိန္က အပ်ဳိေဖာ္သူငယ္မႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးလူလတ္ ပုုိင္းပဲေဆာင္းခဲ့ရာ ေနာက္ပုုိင္း ဟန္တရုုတ္တုုိ႔ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ရာမွ သက္ႀကီးရြယ္အုုိမက်န္ ေစာင္းၾကကာ မိမိတုုိ႔ရုုိးရားကုုိ ယေန႔တုုိင္ ဆက္လက္ထိမ္းသိမ္း ေနဆဲ့ျဖစ္တဲ့အတြက္ သွ်မ္းအမ်ဳိး အႏြယ္၀င္မ်ားအတြက္ ဂုုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစရာ သမုုိင္းသာ သာတက တရပ္ပင္ျဖစ္သည္။   *"۩"*


AD- 1396 ပုုိင္ယီကၽြမ္ တရုုတ္က်မ္းအရ ေမာသွ်မ္းမ်ားသည္ မင္းႏွင့္တကြ ျပည္သူ ဆင္းရဲခ်မ္းသားမေရြး ၀ါးပတ္ခေမာက္ေဆာင္း၏ ခေမာက္ အထြဋ္မွာ ေစတီငယ္ႏွင့္ တူကာရတနာ ေက်ာက္မ်က္   ျခယ္လွယ္ ထားသည္။ေက်ာက္စိမ္းဆြဲသည္ငွက္ေမႊးငွက္ေတာင္လည္း စုုိက္သည္။ စုုိးသား မင္းသားတုုိ႔က ဆင္ျမင္းစီး ၍  ေျခြရံသင္းပင္း မ်ားစြာႏွင့္ခရီးသြား၏ လွပေသာ ေရႊျခည္ထုုိး ေငြျခည္ထုုိး ကႀကိဳးတန္ဆာတြင္   ျခဴခေလာက္  မ်ားစြာ ဆြဲထားသည္။

အခ်င္းခ်င္းေတြ႔လွ်င္ လက္ယွက္၍ ႏႈတ္ဆက္သည္။ ရုုိေသေလးျမတ္ ထုုိက္သူကုုိ ပုုဆစ္ဒူးခ်၍ ကန္ေတာ့သည္။   ေရွ႕မွကုုန္းကြ၍ သြားရသည္   ဒူးတုုတ္၍ တစ္ေနကုုန္ေနေသာလည္း ေညာင္းညာပုုံမေပၚေခ်၊ ကြမ္းစားေလ့ရွိ၏ လက္ဖက္ကုုိေရစိမ္၍စားသည္။ လကြင္း၊ ပေလြ၊ အုုိးစည္းတီး၍ ကခုုန္ျမဴးထူးသည္။ လက္နက္သံုုးစြဲရာ သွ်မ္းတုုိ႔သည္   ေလးရုုိးရုုိးအစား ဒူးေလးကုုိသာသုုံးသည္။

အ၀တ္၀တ္ရာတြင္ ေယာက်ၤားမ်ားက လက္အုုိးက်ယ္ႏွင့္ အက်ၤီရွည္ကုုိ   ႏွစ္သက္ၾက၏ ဦးျပည္းရိတ္၍ ေဆးမင္ထုုိးသည္။ မိန္းမမ်ားက လက္က်ပ္အက်ၤီ၊ သင္တုုိင္း အမည္း၊ ေခါင္းေပါင္း အျဖဴ၊ ေျခပတ္အျဖဴသုုံးသည္။ AD- 400  မတုုိင္မီက ပန္ယႊန္မန္ ဟူေသာ အမည္ျဖင့္ တရုုတ္ႏုုိင္ငံ ကန္စုုနယ္၊ ယွင္စီနယ္ႏွင္ စီခၽြမ္နယ္တုုိ႔ ဆုုံရာအရပ္၌  ေနခဲ့ဖူးသည္။ ( ေဒါက္တာသန္းထြန္း )

အထက္ပါ သမုုိင္းအေထာက္အထား မ်ားအရ ခေမာက္ႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္းသည္ ေရွးပေ၀သဏီထဲက သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ အလွဆင္ရတနာတပါး ျဖစ္ေၾကာင္းထင္ရွားသည္။

ယေန႔တုုိင္ ျမန္မာႏုုိင္ငံေျမာက္ပုုိင္း ေက်ာက္စိမ္းထြက္ရွိရာ ဖားကန္႔၊ လုုံးခင္း၊ ဆိမ့္မႈ၊ တာမခံ၊ ေဟာင္ပါး၊ ကားမုုိင္း၊ နမ့္ယား (ေက်ာက္နီထြက္)  စသည့္ၿမိဳ႕ရြာမ်ားသည္ သွ်မ္းတုုိ႔တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ သွ်မ္းနာမည္ႏွင့္ ၿမိဳ႕ရြာမ်ားျဖစ္ၿပီး ယေန႔တုုိင္ သွ်မ္းမ်ား ေနထုုိင္လွ်က္ရွိသည္။

သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔သည္ ေရွးယခင္ထဲက ေခါင္းေပါင္းေပါင္းျခင္းႏွင့္ ခေမာက္ေဆာင္းၾကေသာ အေလ့အထ ရွိၾက၍ ကုုလား၊ ဗမာႏွင့္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားကဲ့သုုိ႔ ေခါင္းရြက္ ဗ်တ္ထုုိး ေခါင္းအားကုုိ ပစၥည္းတယ္ေဆာင္ျခင္း မ်ဳိး လုုပ္ေလ့မရွိပါ ။

အထူးသျဖင့္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ဦးေခါင္းကုုိ အားထား၍ ပစၥည္းမ်ားသယ္ေဆာင္ ျခင္းကုုိ ျပဳလုုပ္ေလ့ရွိသည္။ အခ်ဳိ႕သွ်မ္းအႏြယ္၀င္ မဟုုတ္ေသာေတာင္ေပၚသားမ်ားလည္း  ဦးေခါင္းႏွင့္ပုုခုုံးကုုိ အသုုံးျပဳေသာ ေနာက္လြယ္မ်ားကုုိ အားထားၾကသည္။

----ျမန္မာအမ်ဳိးသမီး





သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔သည္ သွ်မ္းလုုိမုုိက္ကန္းဟုုေခၚေသာ ထန္းပုုိးကုုိ ၀ါး သုုိ႔မဟုုတ္ သစ္သားေခ်ာင္း   ျဖင့္ျပဳလုုပ္၍ ပုုခုုံးတဖက္ တခ်က္စီ ညီမွ်ေသာ ၀ိတ္ျဖင့္သာ ထန္း၍ တယ္ေဆာင္ျခင္း မ်ဳိးသာလွ်င္ အသုုံးျပဳေသာ အေလ့အထရွိသည္။

----- သွ်မ္းအမ်ဳိးသမီးမ်ား



သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ ခေမာက္ျပဳလုုပ္ပုုံမွာ ေနေဒသအလုုိက္ အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားေလသည္။ ၀ါးခေမာက္၊ မ်က္ခေမာက္၊ ဂ်ဳံခေမာက္၊ ရုုံးခေမာက္၊ ထန္းခေမာက္၊ ေတြခေမာက္ တုုိ႔ျဖစ္သည္။ ၀ါးခေမာက္ကုုိ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔ တည္ရွိရာေနရာေဒသတုုိင္းတြင္ အသုုံးျပဳလ်က္ရွိေပသည္။ မ်က္ခေမာက္ႏွင့္ ဂ်ဳံေခမာက္ကုုိေတာ့ ယူနန္ရွိသွ်မ္းမ်ား သာအသုုံးမ်ားသည္။ ရုုံးခေမာက္ကုုိေတာ့ သွ်မ္းနီေဒသ တြင္သာအသုုံးျပဳလ်က္ရွိသည္။ ေဒသအေခၚရုုံးပင္ သွ်မ္းနီတုုိ႔က ခါးဟန္ဟုုေခၚသည္။

------- သွ်မ္းနီလုုိ ခါးဟန္ေခၚေသာ ရုုံးပင္ 


ထုုိရုုံးပင္မ်ားသည္ ေနရာေဒသတုုိင္းတြင္ ေပါက္ေလ့ မရွိပါ အထက္ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပုုိင္းတြင္သာ   ေပါက္ေလ့ရွိၿပီး ဌာေနသွ်မ္းနီလူမ်ဳိးတုုိ႔အိမ္ေခါင္မုုိးႏွင့္ ခေမာက္အျဖစ္အသုုံးျပဳေလ့ ရွိသည္။ရုုံးပင္သုုံးလက္ကုုိ အေပၚေအာက္ ထပ္ခါ အရြက္မ်ားကုုိ ေခါက္ခ်ဳိးၿပီး အိမ္ေခါင္မုုိး မုုိးေလ့ရွိသည္ တာရွည္ခံလုုိပါက ရြံ႕ႏြံအုုိင္ ထဲတြင္ တစ္ႏွစ္ခန္႔ စိမ္ထားရသည္။ ထုုိအပင္မွ အရြက္တုုိ႔ကုုိတရြက္စီ ေျခြယူ၍ ၀ါးႏွီးျဖင့္ယွက္လုုပ္ ထားေသာ ခေမာက္ပုုံစံၾကမ္းေပၚတြင္ ဖုုန္းကာအထက္မွ ၀ါးေခြ အေသးေလးမ်ားကုုိ ရစ္ပတ္ခါ အပ္ခ်ည္ႀကိဳးျဖင့္ ခ်ဳပ္ရသည္။  ထန္း ခေမာက္ကုုိေတာ့့ ကတူး၊ ကနန္းသွ်မ္း မ်ားအသုုံးျပဳၾကသည္။ ထန္း တသက္သက္ အပ္ခ်ည္ႀကိဳ႕းျဖင့္ခ်ဳပ္လုုပ္သည္ ကတူး၊ကနန္း ခေမာက္သည္ပုုိ၍ ေသးစိတ္ေလသည္။

1988 ခုုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံတြင္ သွ်မ္းနီခေမာက္မ်ားေဆာင္းကာ ဆႏၵျပေနၾကေသာ မုုိးေကာင္းၿမိဳ႕ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား

1988 ခုုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံတြင္ သွ်မ္းနီခေမာက္မ်ားေဆာင္းကာ ဆႏၵျပေနၾကေသာ မုုိးညွင္းၿမိဳ႕   ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား

1988 ခုုႏွစ္ ရွစ္ေလးလုုံးအေရးေတာ္ပုုံတြင္ သွ်မ္းနီခေမာက္မ်ားေဆာင္းကာ ဆႏၵျပေနၾကေသာ  နန္းမားၿမိဳ႕   ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား

သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ ေခါင္းေပါင္း ေပါင္းျခင္းႏွင့္ ခေမာက္ေဆာင္းျခင္းဓေလ့သည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း သုုံးေထာင္ေက်ာ္ နီးပါခန္႔မွ စတင္လာခဲ့သည္ျဖစ္၍ မိမိရုုိးရာဓေလ့မ်ားအား အစဥ္လာမ်က္ ထိမ္းသိမ္းသြားၾကရန္တင္ျပလုုိက္ပါသည္။

အေရွ႕ပုုိင္း သွ်မ္းျပည္ရဲ႕ သမုုိင္းအထင္ကရ ျဖစ္တဲ့ က်ိဳင္းတံုၿမိဳ ႔ ( သွ်မ္းလုုိ ကိန္းတုန္) ကို ေရွးယခင္က စႏၵာရကြမ္း၊ ေခမရဋ္၊ တံုဂပူရိ စသည္ျဖင့္ ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသလို ေခမာ၀ရ တိုင္းဂံုျပည္ဟုလည္းေခၚခဲ့ၾကသည္။   ေကာဇာသကရာဇ္ ၆၀၅ ခုုႏွစ္ AD -1243 မွစ၍ ေကာဇာသကရာဇ္ ၁၃၂၄ ခုႏွစ္ AD – 1962 အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ေစာ္ဘြားဦးေရမွာ စုစုေပါင္း (၄၉) ပါးရွိတယ္လုုိ႔ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါသည္။

ဌာေနသွ်မ္းမ်ားက  နမ့္ခိင္ျမစ္ကုုိအစြဲ၍ ေနထုုိင္လာခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယင္းသွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႕ကုုိ  သွ်မ္းတုုိ႔က တုုိင္းခိင္ ဟုုေခၚဆုုိခဲ့ရာ အျခားသူမ်ားက ေခၚဆုုိေသာ အသံမပိသေသာေၾကာင့္    ခိင္ကုုိ ဂံု ဟုုထြက္ခါ ဂုုံသွ်မ္းလူမ်ဳိးဟုု ျမန္မာ့သမုုိင္းတြင္ ေရးသားထားေၾကာင္း   ေတြ႕ရသည္။

တုုိင္းခိင္ေခၚ ဂုုံသွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္  ကုုိယ္ပုုိင္စာေပ ယဥ္ေက်းမွာ   ေရွးယခင္ ကပင္ ရွိခဲ့သည္။ ဂံုသွ်မ္း စာေပမ်ားသည္ အိႏၵိယ ျပည္သံုး Brahmi ႏွင့္ Sunskit အကၡရာတို႔ မွ တဆင့္ ပလႅ၀ အကၡရာ အျဖစ္အသံုုးျပဳၿပီး ခမင္ (ခ) ခမာ လူမ်ိဳးမ်ားမွ တဆင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ လာအို၊ ဇင္းမယ္၊ က်ိဳင္းတံုတို႔ မွတဆင့္ ဆစ္ေဆာင္ပန္နား အထိ အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။ လိတ္တုုိင္းခိင္ သိုု႕မဟုုတ္ ဂုုံသွ်မ္းစာဟုုေခၚသည္။

တုုိင္းခိင္ေခၚဂုုံသွ်မ္းလူမ်ဳိး  ေနထုုိင္ရာ ေဒသတခုုလုုံးအား က်ဳိင္းတုုံၿမိဳ႕ကုုိ  ဗဟုုိထား၍ သွ်မ္း ေစာ္ဘြား အဆက္ဆက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ လာခဲ့သည္။

တခ်ိန္က ကုိယ္မင္း ကိုယ္ခ်င္းနဲ႔ က်ဳိင္းတုံေစ်း  ----



1887 ခုႏွစ္တြင္ သွ်မ္းျပည္တ၀ွမ္းလုံးကုိ အေစာင့္ေရွာက္ခံႏုိင္ငံ (Protectorate State) အျဖစ္ အဂၤလိပ္တုိ႔ လာေရာက္ သတ္မွတ္ျခင္း မျပဳမွီ 19ရာစု ေႏွာင္းပုိင္းမွစ၍ 1880 ေက်ာ္အထိ သီးျခား လြတ္လပ္ေသာ နယ္ပယ္တစ္ခုအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည္၊
---- တခ်ိန္က ကုိယ္မင္း ကိုယ္ခ်င္းနဲ႔ က်ဳိင္းတုံေစ်း


 က်ဳိင္းတုုံၿမိဳ႕သည္ ေနာင္တုုံကန္ဟုုေခၚေသာ ၾကည့္လဲ့လဲ့ေရျပာကန္ႀကီးတည္ ရွိၿပီး လွပတင့္တယ္ လွေသာ အေရွ႕ပုုိင္း သွ်မ္းျပည္ရဲ႕ အတိတ္သမုုိင္းေတြ   ျပည့္နက္ေနတဲ့  ေတာင္ေပၚသွ်မ္းၿမိဳ႕ေလး တၿမိဳ႕ပင္ျဖစ္သည္။

AD- 1903 ခုုႏွစ္ က်ဳိင္းတုံၿမိဳ႕ကုုိ ေစာ္ဘြားႀကီး- စ၀္ကြဏ္းေက်ာက္ အင္းတလဲန္း (Kawn Kiao Intaleng  ) အုုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ကာလ ေစာ္ဘြားႀကီးသည္။ အိႏိၵယႏုိင္ငံသုိ႔  ဒါပါလုုိ႔ေခၚသည့္ အစည္းအေ၀ သြားေရာက္စဥ္ တပ္(ဒ္)မဟာကုုိ ေတြ႕ျမင္၍   ေဟာင္းႏြမ္းေနၿပီျဖစ္တဲ့ က်ဳိင္းတုုံ ေဟာ္နန္းေဟာင္းအား အစားထုုိးျပန္လည္ တည္ေဆာက္ရန္  အိႏၵိယမွ ဗိသုကာ အင္ဂ်င္နီရာ မ်ားေခၚေဆာင္က1905 ခုႏွစ္တြင္ ေဟာ္နန္းႀကီးကုိ စတင္တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

က်ဳိင္းတုုံ ေဟာ္နန္းႀကီး တည္ေဆာက္ရန္ က်ဳိင္းတုံ နယ္ပယ္ တစ္၀ွမ္းလုံးရွိ   ျပည္သူမ်ား အလူေငြမ်ားထဲ့၀င္ကာ စိတ္အား၊ လူအား၊ ေငြအား၊ ပစၥည္းအားတုိ႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ ၾကျခင္းျဖစ္သည္၊ ေဟာ္နန္းေဆာက္လုုိ႔ က်န္ရွိေငြကုုိ ယခုုရဲစခန္း ေဆာက္လုုပ္သည္ဟုု သိရသည္။ တည္ေဆာက္ခ်ိန္ သုုံးႏွစ္ၾကာျမင္ခဲ့သည္ဟုု သိရသည္။  အိႏၵိယဗိသုကာ အင္ဂ်င္နီရာ၏ သားသမီးမ်ဳိးဆက္မ်ား ယေန႔တုုိင္က်ဳိင္တုုံၿမိဳ႕မွာ တည္ရွိေနသည္ကုုိ   ေထာက္ရႈျခင္းျဖင့္ သူ႕ေခတ္သူ႔အခါ အလုိက္ ကုိ္ယ့္ထီး ကုိယ့္နန္း ကုိယ္က်ငွန္းႏွင့္ ေစာ္ဘြားမ်ားသည္ တရားတျဖင့္ အုပ္စုိးေၾကာင္း သိသာထင္ရွားသည္။
သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တရုုတ္ကုုိစစ္ရႈံး၊ ျမန္မာဘုုရင္ ဘုုရင္ေနာင္ကုုိ စစ္ရႈံးကာ ဘုုရင္စႏွစ္မ်ား ပ်က္သုုန္း ခဲ့ၿပီးေနာက္ ေမာကုုိးျပည္ေထာင္ဟူေသာ သွ်မ္းေစာ္ဘြားနယ္ အငယ္မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ရသလုုိ ေဒသတုုိင္းရွိ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ားသည္ လူထုုေပၚ တရားတျဖင့္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ေစာ္ဘြားမ်ားရွိခဲ့သလုုိ  ညွင္းပန္း ႏွိပ္စက္ခဲ့ေသာ ေစာ္ဘြားမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ သုုိ႔ေပမဲ့ သွ်မ္းမဟုုတ္ေသာ္ အျခား တုုိင္းရင္းသားမ်ား အေပၚ လူမ်ဳိးတုုန္း သတ္ျဖတ္မႈမ်ား မရွိခဲ့သည္ကုုိေတြ႕ရသည္။

က်ဳိင္းတုံနယ္္ အက်ယ္၀န္းမွာျဖင့္ 12000 စတုရန္းမုိင္ရွိ၏ ေစာ္ဘြားမ်ား   ေခတ္တြင္ က်ဳိင္းတုုံ ေစာ္ဘြာနယ္ဟာ သွ်မ္းေစာ္ဘြား မ်ားနယ္ထဲမွာ   ေတာ့ အက်ယ္ျပန္႔ဆုုံးျဖစ္ၿပီး ေဟာ္နန္းေတာ္ ဟာလဲ ေခတ္အမွီဆုုံး   ေဟာ္နန္းလုုိ႔ုိ ေျပာလုုိ႔ေျပာရေပမည္ျဖစ္သည္။

ေဟာ္နန္းေတြႏွင့္ ပတ္သက္လုုိ႔ သွ်မ္းသမုုိင္း သုုေတသီ မယ္ခူးေခးရွဲန္ ကအခုုလုုိဆုုိပါသည္။ “ေဟာ္နန္းကုုိ ေဆာက္တာ ေနဖုုိ႔သက္သက္ မဟုုတ္ပါဘူး ညီလာခံသုုိ႕မဟုုတ္ အစည္းေ၀းခန္းမ ဧည့္ေဆာင္ခန္းမ  စသည့္ ခန္းမအသီးသီးမ်ား ထားရွိပါသည္။ အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးစႏွစ္မွာဆုုိလုုိ႔ရွိရင္ စစ္ကဲရုုံး၊ ၀န္ႀကီးမ်ားရုုံးနဲ႕ ေစာ္ဘြားရုုံး ဆုုိၿပီးရွိပါသည္။ စစ္ေရးနဲ႕ပါတ္သက္လုုိ စစ္ကဲရုုံးကိုု တက္ရပါသည္။ စစ္ကဲရုုံးက ေဟာနန္းရဲ႕ အေနာက္ေၾကာဖက္မွာရွိပါသည္။ ၀န္ႀကီးမ်ားရုုံးကေတာ့ ေဟာ္နန္းရဲ႕ အေရွ႕မ်က္ႏွာစာမွာ ရွိၿပီး ၀န္ႀကီးေလးဦး ထုုိင္ပါသည္ ေဟာနန္းအတြင္း မွာေတာ့ ေစာ္ဘြားရုုံး ထုုိင္ပါသည္။

 ျပည္သူ႕ေရးရာကိစၥ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကိစၥ ၀န္ႀကီးမ်ားကေန တဆင့္တက္ပါသည္။ ၀န္ႀကီးေတြ ကေနတဆင့္ စစ္ကဲရုုံးကမွတဆင့္ တက္လာတဲ့ကိစၥ မွန္သမွ် ေစာ္ဘြားရုုံးကုုိ ေရာက္ပါသည္ ေစာ္ဘြားရုုံး ထဲမွာေတာ့ ေစာ္ဘြားနဲ႕အတူ ၀န္ႀကီးမ်ားနဲ႕ အပါ၀င္ စစ္ေရးဆုုိင္ရာ ဆုုိရင္ စစ္ကဲေတြနဲ႕ တုုိင္ပင္ညွိႏုုိင္းၿပီးေတာ့ ဆုုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ၾကပါသည္။

ျပည္သူအေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ၀န္ႀကီးကေနတက္လာတဲ့ ကိစၥအ၀၀ကုုိ ၀န္ႀကီးေလးဦးအပါ၀င္ ေစာ္ဘြားမ်ားနဲ႔ အႀကံေပးပုုဂၢိဳလ္ ပညာရွင္မ်ား အားလုုံးဆုုံးျဖတ္ခ်က္ယူၿပီးေတာ့ လုုပ္ငန္းမ်ားကုုိ တည္ေဆာက္ပါသည္ ” ။

ထုုိ႔ေၾကာင္ ့ေဟာ္နန္းဆုုိသည္မွာ ေစာ္ဘြားေတြ ေနဖုုိ႔သက္သက္ အေဆာင္အေရာင္ မဟုုတ္ဘဲႏွင့္ တုုိင္းျပည္ကုုိ အုုပ္ခ်ဳပ္ကြပ္ကဲတဲ့ အေရးပါ အရာေရာက္တဲ့ေနရာ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ....မယ္ခူးေခးရွဲန္

က်ဳိင္းတုုံၿမိဳ႕သည္ ကုိ္ယ့္ထီး ကုိယ့္နန္း ကုိယ္က်ငွန္းႏွင့္ ကုုိယ့္မင္း ကုုိယ့္ခ်င္းျဖင့္ ေနထုုိင္ခဲ့ေၾကာင္း သမုုိင္းထင္ရွားခဲ့သည္။ ဤသုုိ႔ျဖင့္ ကမၻာမွာ ျမန္မာေဟ့လုုိ႔ ေၾကြးေၾကာ္ေနခ်ိန္ မႏၱေလး နန္းေတာ္၊ ဘုုရင္ေနာင္ နန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ျပန္တည္ေဆာက္ ျပဳျပင္ေနခ်ိန္ ေခြးစိတ္၀င္ေနသူ သမုုိင္းတန္ဖုုိး နားမလည္သူ အာဏာရႈးတဦး၏ အမိန္႔အရ 9 November 1991 ရက္ေန႔က သွ်မ္းျပည္ အေရွ႕ပုိင္း က်ဳိင္းၿမိဳ႕ေတာ္ သမုိင္းအေမြ အႏွစ္ျဖစ္သည့္ ေစာ္ဘြား ေဟာ္နန္းႀကီးကုိ န၀တ စစ္အုပ္စုက ၿဖိဳခြဲဖ်က္ဆီးခဲ့သည္။


ဟုုိအရင္ တခ်ိန္က ရာဇပလႅင္ေပၚ၌ ေစာ္ဘြား (စ၀္ဖွါ႔) ႏွင့္ မဟာေဒ၀ီ (နန္းဖွါ႔)တုိ႔ မင္းေျမာက္တန္ဆာ မ်ား၀တ္ဆင္၊ ေရႊသဖူေဆာင္း ထုိင္ေလ်ာင္းရင္း ေဒါင္းၿမီး ယပ္ေတာင္ယပ္၊   ေအာင္စည္ေတာ တီးခတ္ၿပီး ၿမိဳ႕စားနယ္စားတုိ႔၏ ဂါ၀ရျပဳကန္ေတာ့ပြဲ ညီလာခံသဘင္   ႏွစ္စဥ္က်င္းပၿမဲ   ျဖစ္သည္။

 ယင္းအေဆာက္အဦးသည္ က်ယ္ေျပာလွေသာ ခရုိင္တခုလုံး၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဌာန တခု ျဖစ္သကဲ့သုိ႔   ေစာ္ဘြား  ၏ ဇနီး (6)ေယာက္၊ သားသမီး (19) ဦးႏွင့္ အတူေနထုိင္ခဲ့ေသာ အိမ္ေတာ္ယာလည္း   ျဖစ္ခဲ့သည္။- ဟု ခ်င္းမုိင္အေျခစုိက္ သက္ေတာ္ 90 ေက်ာ္ရွိ စ၀္ကြဏ္းေက်ာက္၏ 19 ေယာက္ေျမာက္ သမီးေတာ္က ျပန္ေျပာင္းေျပာျပခဲ့ဘူးသည္။ သူ၏ေျမးေတာ္သူ မင္းသား စ၀္စုိင္းလုံ (Sao Sai Long) သည္ သွ်မ္းျပည္နယ္ အစုိးရထံသုိ႔ ေဟာ္နန္းကုိ အလြဲေျပာင္းမေပးခင္ ၁၉၅၉ ခုႏွစ္ အထိ ေဟာ္နန္း၏ ေနာက္ဆုံး ပုိင္ရွင္ျဖစ္ခဲ့သည္။

အဆုိပါေဟာ္နန္းကုိ စုိးစံသြားခဲ့သူ ေနာက္ဆုံးေစာ္ဘြားမွာ 1962 ခုႏွစ္ ေန၀င္းဦးေဆာင္ေသာ ဗမာစစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းသည့္ အခ်ိန္  ႏွိင္ငံေရး သမားမ်ားႏွင့္ သွ်မ္းျပည္ ေစာ္ဘြား   ေခါင္းေဆာင္မ်ား အစုလုိက္ အဖမ္းခံရစဥ္ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္စုိင္းလုံ (ကြယ္လြန္) ႏွင့္ သူ၏ အကုိျဖစ္သူအား အမ်ား နည္းတူ  အင္းစိန္တြင္ 6 ႏွစ္ေထာင္နန္းစံခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။

၎ျပန္လြတ္လာေသာအခါ၌ က်ဳိင္းတုုံတြင္ ေနထုိင္ ခြင့္မျပဳေတာ့ေပ၊ ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ဗမာအာဏာရွင္ အစုိးရ အဆက္ဆက္က ၎တုိ႔၏ ဌာနေပါင္းစုံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားရုံး အျဖစ္ ေဟာ္နန္းႀကီးကုိ တေလွ်ာက္ လုံး ေမာင္ပုိင္စီးလာ ခဲ့ၾကေတာ့သည္။
ယေန႔ခ်ိန္ထိ မႏၱေလး နန္းေတာ္ႀကီးအား အဂၤလိပ္မ်ား ၀င္ေရာက္သိမ္းပုုိက္ ပုုံကုုိ ျမန္မာ့ စာနယ္ဇင္း ရုုပ္ရွင္ေလာမ်ားတြင္ ၾကည့္လုုိ႔မကုုန္ ဖတ္လုုိ႕မကုုန္ ျဖစ္ေနသည္ကုုိလည္း ျမင္ခဲ့ဖတ္ခဲ့ရေပသည္။

ေဟာ္နန္းႀကီး ၿဖိဳခ်ပစ္ခါနီး၌ ကိန္းတုန္တၿမိဳ႕လုံးရွိ ေထႀကီး၀ါႀကီး သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖမ်ားက နအဖ အာဏာပုိင္မ်ားထံ အတန္တန္ ေတာင္းပန္ဟန္႔တား ခဲ့ၾကေသာ္လည္း လာတမွ်အရာမထင္ ရန္ကုန္စစ္ရုံးခ်ဳပ္က 9 November 1991 ရက္ေန႔တြင္ စတင္ၿဖိဳဖ်က္ပစ္ရန္ တုိက္ရုိက္ညြန္ၾကားလာသည္၊ ဟုထုိစဥ္က ဗုိလ္မွဴးႀကီး ေက်ာ္၀င္းက ဆင္ေျခေပးၿပီး ေဟာ္နန္းႀကီး ေဟာင္းႏြမ္းအုိမင္း ေဆြးေျမ႕ လွၿပီဟုလည္း ျပန္ေျပာလုိက္၏ အမွန္မွာ လုံး၀ေကာင္းမြန္ခုိင္ခံံ့ေနေသးသည္။

ဗမာျပည္မွ ဆင့္ေခၚ လာေသာ ဗမာအလုပ္သမားမ်ားႏွင့္ က်ဳိင္းတုုံေထာင္က် အက်ဥ္းသမား မ်ားျဖင့္ ေဟာ္နန္းႀကီ ကုိ ထုခြဲၿဖိဳခ်ခဲ့ၾကသည္။ ေဒသခံလူထုမ်ား အနားကပ္မၾကည့္ရႈႏုိင္ေစရန္ ေလးဘက္   ေလးတန္ အမုိးအကာမ်ားျဖင့္ အေစာင့္စစ္သားမ်ား ခ်ထားကာ တစ္လနီးပါး ၾကာျမင့္သည္အထိ ထုခြဲၿဖိဳဖ်က္ ရွင္းလင္းၿပီး ေက်ာက္၊ သဲ ကြန္ကရစ္ အစအနမ်ားကုိ ၿမိဳ႕အ၀င္ ေလးဘက္ေလးတန္ကားလမ္း မ်ားဆီသုိ႕ သြားေရာက္သြန္ခ် ဖုိ႔ခင္းၿပီး သစ္တုံး၊ သစ္လုံးမ်ားကုိမႈ ၿမိဳ႕အ၀င္တံတာမ်ား ျပဳလုပ္ေစခဲသည္၊   ေျခေထာက္ကုိ လူ႔ ခႏၶာကုိယ္၏ အနိမ့္က်ဆုံးအပုိင္းဟု ယူဆသတ္မွတ္ထားေသာ ယဥ္ေက်းမႈတခုတြင္ ယခုကဲ့သုိ႔ သမုိင္း၀င္ အဆာက္အအုံ တခု၏ အပုိင္းအစမ်ားအား လူအမ်ားေျခခ်ရာ ေနေရာေအာက္သုိ႔ ထားရွိလုိက္ျခင္းက သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား တန္ဘုိး ထားသည့္ သမုိင္းအေမြအႏွစ္ကုိ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း   ေစာ္ကားလုိက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။



ဌာေနတုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ သမုိင္းအစစ္၊ ယဥ္ေက်းမႈအေမြ အႏွစ္မ်ား သေကၤတအမွတ္အသားမွန္သမွ် ဆိတ္သုဥ္းေပ်ာက္ပ်က္ေစရန္ န၀တ ၊ နအဖ၊ တုိ႔တမင္တကာေဖါက္ဖ်က္ပစ္လုိသည္ဟု ေဒသခံျပည္သူမ်ား ယုံၾကည္ၾကသည္။ အားမတန္မာန္ေလွ်ာ့ေနၾကရသျဖင့္ ရုပ္၀တၳဳအခ်င္းအရာမ်ားကုိ ဗမာစစ္အာဏာပုိင္တုိ႔ ဖ်က္ဆီးႏုိင္ေသာ္လည္း က်ဳိင္းတုံ ျပည္သူျပည္သားမ်ား၏ မ်ဳိးခ်စ္ျပည္ခ်စ္စိတ္ဓါတ္ႏွင့္ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကုိမႈ ဘယ္ေသာအခါမွ် ဖ်က္ဆီးႏွိင္လိမ့္မည္မဟုတ္ ဟုခံယူအားခဲထားသူမ်ား ဒုႏွင့္ေဒး ရွိေနပါသည္။


ဗုဒၶဘာသာကုုိ သက္၀င္ယုုံၾကည္ၾကေသာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ ရုုိးသားျဖဴစင္ျခင္းႏွင့္ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ျခင္းကုုိ အခြင့္ေကာင္း ယူကာ သူခုုိးက လူဟစ္ေတာ့ အေမြအႏွစ္ေတြ ဆုုံးခဲ့ၿပီေပါ့

 ေဟာ္နန္ႀကီးကုုိ 1994 ခုႏွစ္တြင္ျမန္မာ့ ဟုိတယ္ႏွင့္  ခရီးသြားလာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက ေဟာ္နန္း   ေနရာေဟာင္း တြင္ က်ဳိင္းတုံဟုိတယ္ဟု အမည္ေပးကာ ေခတ္မွီ   ေဟာ္တယ္တခုကုိ စတင္ေဆာက္ခဲ့သည္။ 1996 ခုႏွစ္တြင္ အၿပီးသတ္ တည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး ကုန္က်စရိတ္ေငြ သန္း- 500 ကုန္က်ခဲ့သည္၊ တေစၦေျခက္သည္ ဟူေသာ ေကာလ ဟာလ သတင္းမ်ားေၾကာင့္ ဟုိတယ္တခုလုံး တည္းခုိသူကင္းမဲ့လ်က္ရွိသည္။

မည္သုုိ႔ပင္ရွိေစကာမႈ ေဟာ္နန္းႀကီးကုုိၿဖိဳခ်ဖ်က္ဆီးဖုုိ႔ အမိန္႔ေပးခဲ့သူ အာဏာရွင္ စစ္ဘီလူးႏွင့္ မိသားစုု သည္လည္း ေဟာ္နန္းႀကီး၏ ကံၾကမၼာလုုိ အစိတ္စိတ္ အမြာမြာ ျဖစ္ၿပီး လမ္းခင္းေက်ာက္ခဲ့ ဘ၀လုုိ သမုုိင္းေပ်ာက္ခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္ မ်ဳိးႏွင့္ မႀကဳံပါေစႏွင့္လုုိ႔ေတာ့ ဆုုတာင္းေပးလုုိက္ပါသည္။

ဖ်က္ဆီးျခင္းခံလုုိက္ရေသာ ေဟာ္နန္းႀကီးကုုိ ေခတ္အဆက္ဆက္ အုုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ေစာ္ဘြားဆက္ ဂႈဗိမာန္မ်ားဟာလည္း က်ဳိင္းတုုံ ၿမိဳ႕လည္လမ္းေဘးတြင္ က်န္ရွိေနပါေသးသည္။ ထုုိသုုိ႔ သမုုိင္း အေမြအႏွစ္ျဖစ္တဲ့ ဂူဗိမာန္မ်ားအား ေခြးစိတ္၀င္သူ မ်ဳိးမစစ္မ်ား ဖ်က္ဆီးျခင္းမွ ကာကြယ္ၾကပါဆုုိ႔လုုိ႕ ျမန္မာ့တုုိင္းရင္းသား မ်ားႏွင့္ ေတာင္ေပၚ တုုိင္းရင္းသားမ်ားအား ေျပာၾကားရင္း လာမည့္ သွ်မ္းႏွစ္သစ္ျဖစ္တဲ့ ေျမြႏွစ္မွာ က်ားမ်ား ေရႊျဖစ္ႏုုိင္ၾကပါေစ။

က်ဳိင္းတုုံေဟာ္နန္းေတာ္

2012 ခုုႏွစ္ ဒီဇဘၤာ ၁၃ ရင္ေန႔တြင္ က်ေရာက္ေသာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား၏ ပီမုုိင္တုုိင္းေခၚ သွ်မ္းႏွစ္သစ္ ကူးပြဲေတာ္သည္  ၂၁၀၇ ခုုႏွစ္ျဖစ္သည္။ ယင္းႏွစ္သစ္သည္ ေျမြႏွစ္လည္းျဖစ္သည္။ကမၻာေပၚရွိ လူမ်ဳိးတုုိင္း  လူမ်ဳိးတုုိင္းသည္ မိမိဘာသာႏွင့္ မိမိ လူမ်ဳိးအလုုိက္ အျမတ္တႏုုိး အေလးထားတဲ့ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ား ရွိၾကပါသည္။ ယခုုလုုိအေလးထား အျမတ္တႏုုိးထားတဲ့ ေန႔ေတြ ထဲမွာေတာ့ သွ်မ္းလူမ်ဳိးေတြ အတြက္ကေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ဟာ အေရးပါတဲ့ ေန႔တေန႔ လည္းျဖစ္ပါသည္။

သွ်မ္းလုုိ ပီမုုိင္လုုိ႔ေခၚတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးတဲ့အခ်ိန္ခါဟာ ႏွစ္ေဟာင္းကုုန္လုုိ႔ ႏွစ္သစ္ကုုိကူးေျပာင္းတဲ့အခ်ိန္ အခါသမယလည္းျဖစ္သည္ ထုုိ႔ေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္တာ  ၾကာျမင္ခ်ိန္ကုုိ ေရတြက္တဲ့ ျပကၡဒိန္ဆုုိတာရွိရပါသည္။
သွ်မ္းလူမ်ုဳိးေတြဟာ အဂၤလိပ္ ျမန္မာစတဲ့ လူမ်ဳိးမ်ားနဲ႕မတူညီတဲ့ သီးျခားႏွစ္သစ္ကူးရက္ ရွိျခင္းသည္ သီးျခားယဥ္ေက်းမႈရွိေနျခင္းကုုိ ေဖၚေဆာင္ျခင္းျဖစ္သလုုိ မိမိကုုိယ္ပုုိင္ ရုုိးရာ ျပကၡဒိန္ေရတြက္ျခင္း ရွိေနတာလည္းျဖစ္ပါသည္။


BC -94  သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၄၅၀ ခုုႏွစ္တြင္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ “မူအန္ေမာ၀္” တုိင္းျပည္ကုိ တည္ေထာင္ ခဲ့ၾကျပန္သည္။ ထုိႏွစ္သည္ စတုတၳသဂၤါယနာ တင္ေသာ ႏွစ္လည္း ျဖစ္သည္။   ေသာဏမေထရ္သည္ သွ်မ္းေဒသသုိ႔ သာသနာျပဳ ၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့ၿပီး မဇၥ်ႏိၱကမေထရ္တုိ႔က တရုတ္ျပည္တြင္ သာသနာျပဳၾကြေရာက္ေတာ္မူသည္။ မိန္းဆည္ဘုရင္၏ သားေတာ္ အိမ္ေရွ႕မင္းသား ခြန္ေဟာင္သည္ ေနာက္ပါတပည့္ ေလးဦးႏွင့္အတူ အေနာက္ႏုိင္ငံ (အိႏၵိယ)သုိ႔ ပိဋကတ္ေတာ္ မ်ားကုိ ေရးကူးၿပီး ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ ျပန္ေရာက္လာသည္။


ထုိအခ်ိန္သည္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ား ႏွစ္သစ္ကူး ပဲြေတာ္အခ်ိန္ က်ေရာက္ေနသျဖင့္ အထက္ပါ အေၾကာင္းေၾကာင္းတုိ႔ေၾကာင့္ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၄၅၀ သည္ သွ်မ္းတုိ႔အတြက္ ထူးျမတ္ေသာ ႏွစ္ျဖစ္သျဖင့္ ထုိႏွစ္မွ စ၍ သွ်မ္းႏွစ္ကုိ စတင္ေရတြက္ လာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
သွ်မ္းႏွစ္သစ္ျပကၡဒိန္ ေပၚေပါက္လာခဲ့ျခင္းသည္ ယခုု ၂၀၁၂ ခု ႏွစ္ ဒီဇဘၤာ ၁၃ သည္ ႏွစ္သစ္ကူးမည့္ ၂၁၀ရ ခုုႏွစ္လည္းျဖစ္သည္။  ထုုိ႔ေၾကာင့္ တစ္ႏွစ္တာ  ၾကာျမင္ခ်ိန္ကုုိ ေရတြက္တဲ့ ျပကၡဒိန္ ဆုုိတာ ေပၚေပါက္လာခဲ့ပင္ျဖစ္သည္။

သွ်မ္း ျပကၡဒိန္ေရတြက္တဲ့ လေတြဟာလည္း  သွ်မ္းလုုိ လိန္လပ္ လိန္မြန္း ဟုုေခၚေသာ လျပည့္၊ လကြယ္ ကုုိပဲေရတြက္ၾကပါသည္။ ဒီလုုိလျပည့္လကြယ္နဲ႔ ေရတြက္ခဲ့တာေၾကာင့္ ရွမ္းႏွစ္သစ္ကူးတဲ့ရက္ဟာ အဂၤလိပ္ရက္-လနဲ႕ ႏွစ္စဥ္ ႏွစ္တုုိင္း တထပ္ထဲၾကေလ့မရွိ ခဲ့ျဖင္းပင္ျဖစ္သည္။

သွ်မ္းျပကၡဒိန္ဟာလည္း ျမန္မာ အဂၤလိပ္နည္းတူ တႏွစ္ကုုိ ဆယ့္ႏွစ္လရွိျခင္းမ်ဳိးမဟုုတ္ပဲ သွ်မ္းလုုိ  မယ့္ပီ၊ လုုပ္ပီ၊ (အေမႏွစ္ႏွင့္သားႏွစ္) ႏွစ္အလုုပ္တြက္ခ်က္ၾကပါသည္။ အေမႏွစ္သည္ ၁၀ လပဲရွိၿပီး သားႏွစ္သည္ ၁၂ ရွိပါသည္။ သုုိ႔ေပမဲ့ အေမႏွစ္ၾကေရာက္ေသာအခါ ၁၀ သာရွိေပမဲ့ ဆယ္ရက္ကုုိ တပါတ္ႏႈံး တြက္ခ်က္သည္ကုုိေတြ႕ရသည္။
 


တႏွစ္ႏွင့္တႏွစ္ကုုိလည္း အမည္နာမ မ်ားေပးထားၿပီး။ ဥပမာ လြန္ခဲ့ႏွစ္သည္ နဂါးႏွစ္ျဖစ္ၿပီး ယခုုလမည့္ ၂၁၀၇ ခုုႏွစ္သည္ ေျမြျဖစ္ပါသည္ ႏွစ္ပါင္း ၆၀ လွ်င္တပါတ္ျပည္လည္ပါသည္။ လေရတြက္ပုုံႏွင့္ ပတ္သက္လုုိ႔လည္း တလပုုိင္းကုုိ လိန္က်င္လုုိ႔ေခၚၿပီး လိန္က်င္ဆုုိတာ ပထမဦးဆုုံးလပါ  ၿပီးေနာက္ ဒုုတိယလကုုိ လိန္ကမ္ ဟုုေခၚၿပီး တတိယလ  လိန္ဆန္မွ စၿပီး ၁၂ အထိကုုိ သုုံးေလးငါ့း ဆုုိၿပီး ဆယ့္ႏွစ္လထိ အမွတ္စဥ္အတုုိင္း မဲ့ေခၚၾကပါသည္။

 --- အျပည့္အစုုံေလ့လာလုုိသူမ်ား မယ္ခူးေခးရွဲန္ေရး ဒီစာအုုပ္ရွာဖတ္ပါ

သွ်မ္းလုုိေန႔ရက္ ေခၚဆုုိပုုံမွာလည္း တနဂၤေႏြဆုုိရင္ ၀မ္းတစ္၊ တနလၤာဆုုိရင္ ၀မ္းက်န္၊ အဂၤါဆုုိရင္ ၀မ္းအမ္းကမ္း၊ ဗုဒၶေန႔ဆုုိရင္ ၀မ္းပုုတ္၊ ၾကာသပေတးေန႔ဆုုိရင္ ၀မ္းဖတ္၊ ေသာၾကာေန႔ဆုုိရင္ ၀မ္းစြတ္၊ စေနေန႔ဆုုိရင္ ၀မ္းေဆာင္၊ မဲ့ေခၚပါသည္ ဥပမာ အဂၤလိပ္မွာဆုုိရင္ တႏွစ္၃၆၅ ရက္ရွိတယ္ ေပမဲ့ သွ်မ္းမွာေတာ့ ၃၆၀ ရက္ပဲရွိေနတာကုုိေတြ႔ျပန္သည္ သုုိ႕ေပမဲ့ ေကာဇာသကၠရာဇ္နဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုုိရင္ ၃၅၄ရက္သာရွိသည္။ သွ်မ္းတုုိ႔ ၅ ရက္လုုိေပမဲ့ ၁၂ ႏွစ္ကုုိတခါက်တဲ့ မယ့္ပီသည္ ၁၀ သာရွိၿပီး ရက္ေပါင္း ၆၀ ကုုိတလ ထားၿပီးတြက္ခ်က္ၾကသည္ကုုိ ေတြ႕ရသည္။

သွ်မ္း ရုုိးရာျပကၡဒိန္ စတင္ေပၚေပါက္သုုံးစြဲလာတဲ့ အခ်ိန္ကစလုုိ႔ တလနဲ႔တလကုုိ လနာမည္ေတြနဲ႔ မွည့္ေခၚတာရွိသလုုိ  တိရစၦာန္အေကာင္ေတြနဲ႔လည္း ေဖၚျပထားေလ့ရွိပါသည္။  ထုုိေၾကာင့္အခ်ဳိ႕က သားသမီးေမြးတဲ့လ၊ ဒါမွမဟုုတ္ ေမြးတဲ့ရင္မွာ က်ေရာက္တဲ့ အေကာင္ရဲ႕ နာည္ကုုိပဲ ခ်စ္စႏုုိးနဲ႔  မွည့္ေခၚတာလဲရွိပါတယ္။

ဥပမာ အုုိက္ေဆ (ေမာင္က်ား) ေအမီ (၀က္၀ံမေလး)  စသည္တုုိ႔ေခၚေလ့ရွိသည္။
သွ်မ္းလူမ်ဳိးေတြ  ဟာ ႏုုိ၀ဘၤာလကုုန္ခါနီး ဒါမွမဟုုတ္ ဒီဇင္ဘာ လဆန္းပုုိင္း ေလာက္မွာ သွ်မ္းႏွစ္သစ္ကူးက်ေရာက္တာမုုိ႔ လိန္က်င္လုုိ႔ေခၚတဲ့ သွ်မ္းႏွစ္ကူးတဲ့လဟာ ေကာက္သစ္   ေပၚခ်ိန္မိုု႕ ေကာက္ဦးဆြမ္းဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းရတဲ့ လျဖစ္တဲ့အတြက္ အျမတ္တႏုုိးထားၾကသလုုိ လိန္ဟုုတ္လုုိ႕ေခၚတဲ့ ေျခာက္လပုုိင္းမွာေတာ့ ၿမိဳ႕ရြာအသီးသီးမွာ ရွိၾကတဲ့  သွ်မ္းလူမ်ဳိးေတြဟာ  အလုုပ္အကုုိင္အားလုုံးရပ္နားၾကၿပီး ရုုိးရာမပ်က္ ၿမိဳ႕ေစာင့္နတ္ ေတာေစာင့္နတ္ ေတာင္ေစာင့္နတ္ တုုိ႔ကုုိလည္း ပူေဇာ္ပသၾကပါသည္။

သွ်မ္းလူမ်ဳိးေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာ (အိႏၵိယ)သုိ႔ ပိဋကတ္ေတာ္ ကုုိစတင္ရရွိတဲ့ ေန႔ကုုိ ႏွစ္သစ္အျဖစ္ စတင္ သတ္မွတ္ခဲ့တာရယ္ ႏွစ္လရက္ ျပကၡဒိန္အျဖစ္လည္း ေရးမွတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ႕ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ေတြဟာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔ရဲ႕ ေနထူးေနျမတ္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ ထူးျခားတဲ့ေန႔ တေန႔ကေတာ့ ၾကယ္ေတြလေတြ စုုံရက္ျဖစ္ၿပီး ေဗဒင္နက္ခတ္မ်ား တြက္ခ်က္ကာ ေရွ႕ျဖစ္လာမဲ့ အေကာင္းအဆုုိးေတြကုုိ ရည္စူးကာ ဆြမ္း၊ ပန္းမ်ားဆက္ကပ္ လွဴဒါန္းဒါကုုိလည္း

သွ်မ္းလုုိ ေလာင္၀ီးတင္သည္ ဟုုေခၚသည္  နက္ခတ္တာရာ စုုံတဲ့ရက္ ၾကယ္ေတြလာစုုတဲ့ေန႔ေပါ့  တြက္တာကေတာ့ သႀကၤန္တက္ၿပီးသြားရင္ေပါ့ေနာ္   သႀကၤန္အတက္ၿပီး ရက္ေပါင္း တရာ့ေလးဆယ္ ျပည့္တဲ့ရက္က ၾကယ္ေတြလာစုုံတဲ့ရက္ျဖစ္သည္။ ထုုိေန႔ ရက္သည္ နက္ခတ္တာရာၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ  တလနဲ႔တလ တႏွစ္နဲ႔တႏွစ္အတြက္ ေရွ႕ျဖစ္လာမည့္  အတိတ္နမိတ္မ်ားကုုိ တြက္ခ်က္ၾကပါသည္။ ေလာင္၀ီးတင္ တဲ့ည မနက္ေစာေစာမွာပဲ  ဆြမ္းေတာ္ ထတင္ၾကပါတယ္ ထုုိ႕ေၾကာင့္မုုိ႔ ဆြမ္းေတာ္ ေလာင္၀ီးဆုုိတာ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ၏ အထြဋ္အျမတ္ထားတဲ့ ေန႔လည္းျဖစ္ပါသည္။ ဤသုုိ႔ျဖင့္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးတုုိ႔၏ တႏွစ္တာ အတြင္း ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ မ်ားကုုိ ျပဳလုုပ္ေလ့ရွိပါသည္။

မဂၤလါပါ ႏွစ္သစ္ပါ ညီေႏွာင္မ်ား က်ားေပါက္

ေစ့စပ္ညွိႏုုိင္းေရး တံခါး၀ဆီမွ ခြပ္ေဒါင္းငွက္မ်ား…

ABSDF လုိ႔ေခၚတဲ့ ျမန္မာႏုုိင္ငံလုုံးဆုုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမုုိကရက္တစ္တပ္ဦး (ေက်ာင္းသား တပ္မေတာ္)  သည္ လူထုုတရပ္လုုံးပါ၀င္သည့္ ရွစ္ေလးလုုံး အေရးေတာ္ပုုံ ႀကီးမွ   ေမြးဖြားေပးလုုိက္တဲ့   ျပည္သူ႔ ရင္ႏွစ္သည္းျခာ မ်ားပင္ျဖစ္သည္။
 
ေက်ာင္းသားဆုိတာ အတန္းပညာ၊ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ၊ စသည့္ ေလာကီ ပညာ အရပ္ရပ္ကုုိ ေလ့လာသင္ၾကားနာယူ ေနတဲ့ သူေတြလုိ႔ဆုိရင္ မွားမည္ မထင္ပါ။

ထုိေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ သေဘာ သဘာ၀က အမွန္တရားကုိ ျမတ္ႏုိးၾကသလုိ လြတ္လပ္ျခင္း၊ တရားမွ်တ   ျခင္းနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း ေတြကုုိ ႏွစ္သက္ၾကၿပီး ဖိလွ်င္ၾကြမည္ ႏွိပ္လွ်င္ထမည္ ပစ္လွ်င္ခ်မည္ ဆုုိသည့္ အခ်က္ေတြကုုိ လက္ကုုိင္ထားသူေတြဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။



ေခတ္အဆက္ဆက္ ျမန္မာ့ ႏုုိင္ငံေရးဇာတ္ခုုံေပၚကအတိတ္သမုုိင္းကုုိ ျပန္လွန္ၾကည့္လုုိက္ရင္ ေက်ာင္းသားေ    တြရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရးက႑ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ပူပူေႏြးေႏြး ရွိေနေသးတာကုိ ေတြ႕ရမွာပါ။



ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ရရွိဖုိ႔ သပိတ္တုုိက္ပြဲေတြကုုိ စတင္ဦးေဆာင္ခဲ့သူ ေတြဟာလည္း ေက်ာင္းသား   ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ ေက်ာင္းသားသပိတ္၊ ဒုုတိယ ေက်ာင္းသားသပိတ္၊ တတိယ   ေက်ာင္းသား သပိတ္   စတဲ့ သပိတ္တုုိက္ပြဲ ေတြဟာ ေက်ာင္းသား ေတြရဲ႕ သတၱိနဲ႔ မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဓါတ္ကုိ ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပ   ေနသလုိ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ နိဒါန္းေတြဆုိတာ ျငင္းလုိ႔မရတဲ့ အရာေတြပါ။

သူ႔ကၽြန္ဘ၀က လြတ္ေျမာက္ေရးနဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးကုိ အရယူႏုိင္ဖုိ႔ လက္နက္ကုုိင္ ေတာ္လွန္ေရး အတြက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ သခင္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ လူငယ္ သုုံးဆယ္တုုိ႔က စတင္ခဲ့တာပါ။ 

ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေပးဆပ္ခဲ့သူေတြရဲ႕ အရုုိးေတြကုုိ တူးဆြၾကည့္လုုိက္လွ်င္ ေက်ာင္းသား အရုုိးသည္ ေအာက္ဆုုံးကျဖစ္ေနမယ္လို႔ သခင္ဗဟိန္း ကဆုုိခဲ့ဖူးပါတယ္။


၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇႏၷ၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွာ လြတ္လပ္ေရး ရခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ၁၄ ႏွစ္အၾကာ ၁၉၆၂ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ဦးေန၀င္းဦးေဆာင္တဲ့ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းယူတာ ခံခဲ့ရပါတယ္။

တုုိင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးတပ္မ်ားသည္လည္း အလွ်ဳိလွ်ဳိ ေပၚေပါက္  ခဲ့ရသလုုိ 

အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ေနာက္မွာ အာဏာရွင္အစုိးရကုိ ဖီဆန္တဲ့ေက်ာင္းသား သပိတ္ တုုိက္ပြဲေတြဟာလည္း ဆက္တုိက္ ဆုိသလုိ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္းဆြယ္အေရးအခင္း၊ ဆဲဗင္း ဂ်ဴလုုိင္၊ ဦးသန္႕အေရးအခင္း၊ မႈိင္းရာျပည့္အေရးေတာ္ပုုံ စတဲ့ အေရးအခင္းေတြဟာ မတရားတဲ့ အာဏာရွႈ္အစုိးရကုိ ေတာ္လွန္ရာက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းေတြပါ။ 

၁၉၆၇ ခုုႏွစ္္အေရာက္မွာေတာ့ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြ အပါအ၀င္ ဗကပေခၚ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴႏွစ္ပါတီ စတဲ့ တႏုိင္ငံလံုးမွာရွိတဲ့ လက္နက္ကုိင္အင္အားစုေတြကုိ  အာဏာသိမ္း စစ္အစုုိးရ ေခါင္းေဆာင္ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းက ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္ေရး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရုိးသားမႈမရွိဘဲ စစ္မ်န္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လမ္ေၾကာင္းကုိ ေလွ်ာက္ဖုိ႔ထက္ လက္နက္ခ်ေရးကုိ ဦးတည္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္မႈ မရခဲ့ပါဘူး။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ တုုိင္းျပည္ကုုိ ၾကာၾကာအုုပ္စုုိးလုုိရင္ သားသုုံးသားကုုိ ႏုုိင္ေအာင္ထိန္းဆုုိတဲ့မူကုုိ ဇနီးျဖစ္သူ ေဒၚခင္ေမသန္းက ဗုိလ္ေန၀င္းကုိ ခ်ေပးလုိက္ပါေတာ့တယ္။ ပထမ ဘုုရားသား၊ ဒုတိယ စစ္သား၊ တတိယ ေက်ာင္းသား ဆုိတဲ့ သားသံုးသားကုိ ႏုိင္ေအာင္ထိန္းႏုိင္ရင္ ရွင့္အာဏာ ပုိၿမဲလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။

အႀကီးဆုုံးသားျဖစ္တဲ့ ဘုုရားသား၊ ဘုုန္းႀကီးရဟန္းေတြကုိေတာ့ အခြင့္အခါႀကဳံတုုိင္း အၾကမ္းဖက္   ႏွိပ္ကြပ္ေလ့ရွိပါတယ္။ အလားတူစြာ ဒုုတိယသား ျဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္သား စစ္သားေတြကုိေတာ့ မိမိခါးပုုိက္ေဆာင္ထဲ ထည့္ၿပီးလုုိသလုုိအသုုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။ အငယ္ဆုုံးလည္းျဖစ္ ထိန္းရလည္း ခက္တဲ့ ေက်ာင္းသားကုုိေတာ့ ေျမာက္တခါ ေျခာက္တလွည့္၊ သတ္တခါနဲ႔ အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ ေနၿပီး ၾကြတာနဲ႔ ခ်ဆုိသလုိ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဗုိလ္ေန၀င္းလက္ထက္ တပ္မေတာ္သားေတြကုိ သူ႔ရဲ႕ ခါးပုိက္ေဆာင္ တပ္ေတြျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ေပမယ့္ အိမ္တုိင္းမွာ စစ္သား မရွိေပမယ့္ အိမ္တုိင္းမွာ ေက်ာင္းသားရွိတယ္ ဆုိတဲ့မူကုိ တပ္မေတာ္သား  ေတြကလည္း သေဘာေပါက္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဖဳတ္၊ ထုတ္၊ သတ္ ဆုိတဲ့ လမ္းစဥ္ကုိ ေၾကာက္ေနရသူေတြမုိ႔ အေဖႀကီးျဖစ္တဲ့ ဗုိလ္ေန၀င္းရဲ႕ ၾသဇာကုိ လြန္ဆန္ရဲသူ မရွိသေလာက္ ရွားခဲ့ပါတယ္။

ဒီလုိနဲ႔ အာဏာရွင္စံနစ္က တစတစ အျမစ္တြယ္လာခဲ့သလုိ အထက္ေအာက္ အေမြေပးခဲ့တာေၾကာင့္ တပ္မေတာ္အတြင္းမွာေရာ ၀န္ထမ္းေလာကမွာပါ ခ်စားမ၊ လာဘ္စားမႈေတြ ႀကီးထားခဲ့ပါေတာ့တယ္။

၁၉၈၆၊ ၈၇ ခုႏွစ္ ေငြစကၠဴ အေရးအခင္း ေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ တုိင္းျပည္ဟာ ထိန္းမရေအာင္ ျဖစ္လာၿပီးေတာ့   ေက်ာင္းသား အေရးေတာ္ပံု ျပန္စလာခဲ့ပါတယ္။

 
ဒီလုိနဲ႔ ၁၉၈၈ ခုုႏွစ္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပုုံက ေမြးဖြားေပးလုုိက္တဲ့ ျမန္မာႏုုိင္ငံလုုံးဆုုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ဒီမုုိကရက္တစ္တပ္ဦး  ေက်ာင္းသားတပ္ေတာ္ကုုိ ႏုုိ၀င္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔မွာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး သမုိင္းသစ္ တခုကုိ ဖြင့္လွစ္လုိက္ပါေတာ့တယ္။ 

ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ လုိ႔ေခၚတဲ့ ABSDF ကုုိ စတင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး ၂၄ ႏွစ္ေျမာက္မွာေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲတခု နဲ႔အတူ ေစ့စပ္ညိွႏုုိင္းေရး လမ္းစကုိ ေလွ်ာက္လွမ္း ရပါေတာ့တယ္။

အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူ တရပ္လံုး စစ္အာဏာရွင္ စံနစ္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႔
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အသက္စြန္႔ တုိက္ပဲြ၀င္ေနၾကတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ တဖက္ကတုုိက္ပဲြ ၀င္ေနေပမယ့္ တဖက္မွာေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တံခါးကုိ ဖြင့္ထားခဲ့တာပါ။

ေက်ာင္းသားေတြဖြင့္လုိက္တဲ့ တံခါးက တျပည္လုုံး အတုိင္းအတာနဲ႔ ေစ့စပ္ညိွႏုုိင္းေရး ဆုိတဲ့ တံခါတခ်ပ္ကေန တတုုိင္းျပည္လုုံး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆီသုုိ႔ ….... တင္ျပရင္း