မဂၤလာဟူသည္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေစေၾကာင္း ေကာင္းေသာ အျပဳမႈ အျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ေလာကီေရးရာ မဂၤလာသည္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တြင္ အာ၀ါဟ ၀ိ၀ါဟ မဂၤလာ ဟူ၍ ထမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း သည္ မဂၤလာ ျဖစ္သည္ဟုု အဂၤုုတၳိဳရ္ အဌကထာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဧဇာတိသတၱ က်မ္းတြင္ လည္းေကာင္ ေဖၚျပထားပါသည္။
သွ်မ္းနီ တုုိင္းရင္းသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲမွာ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး ရွိသည္။ ထုုိသုုိ႔ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ကုုိ သွ်မ္းနီ အႏြယ္ေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ တုုိင္းလုုိင္၊ တုုိင္းခမ္းတီး တုုိင္းကတူး၊ တုုိင္းကနန္းႏွင့္ တုုိင္းဆာခၚ (မုုိင္းသာသွ်မ္း) တုုိ႔လည္းျပဳလုုပ္ က်င္းပေလ့ရွိသည္။
သွ်မ္းနီ အမ်ဳိးသား မ်ားတုုိ႔၏ မဂၤလာပြဲ အႏွစ္သာရမွာ ေငြအသျပာမဟုုတ္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ သည္သာ အဓိကျဖစ္သည္။ လူႏွင့္လူခ်င္း အဆင့္အတန္းခြဲျခားမႈမရွိ၊ ခြဲျခားလည္းမခြဲ၊ လူကုုိ လူလုုိသေဘာထား ဆက္ဆံၾကၿပီး အပ်ဳိႏွင့္လူပ်ဳိ တကယ္ခ်စ္ခင္၍ မိဘကုုိ အသိေပးလွ်င္ မိဘမ်ားက သေဘာတူၾကသည္။ အဓိကမွာ လူငယ္ခ်င္း၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာရွိၾကလွ်င္ သမီးရွင္က လက္ခံသည္သာျဖစ္ပါသည္။
လူပ်ဳိအပ်ဳိတုုိ႔ တဦးကုုိတဦး ခ်စ္ခင္စုုံမက္၍ လက္ထပ္ၾကလုုိေသာအခါ ေယာက်ၤား ကေလးဘက္မွ ေအာင္သြယ္ေရွ႕ေဆာင္မ်ားက လာေရာက္၍ သမီးပ်ဳိ၏ မိဘမ်ားထံအက်ဳိး အေၾကာင္း လာေျပာၾကသည္။ အေၾကာင္းညီညြတ္၍ လက္ခံလွ်င္ လက္ဖက္ထုုပ္ တင္ထားခဲ့ရေလသည္။ ထုုိလက္ဖက္ထုုပ္ကုုိကုုိ မိန္းကေလးဘက္မွ ေအာင္သြယ္ေရွ႕ေဆာင္ လူႀကီးမ်ားက လက္ခံေၾကာင္း ေျပာၿပီးလွ်င္ စားၾကရ ေလသည္။
ထုုိသုုိ႔ ပထမဆုုံးလာေရာက္ေျပာဆုုိသည္ကုုိ နားေဖာက္သည္ ဟုုဆုုိေလသည္။ နားေဖက္ၿပီး ေနာက္ ေဆာင္ခမ္း ရြက္ခမ္း၊ ကြမ္းဖုုိး၊ ေကၽြးခမ္း ေမြးခမ္းတုုိ႔ကုုိ မိန္းကေလးဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ားက ညိွႏုုိင္းၾကရသည္။ ထုုိသုုိ႔ ညိွႏုုိင္းၿပီးမွ သတုုိ႔သားဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ားထံ စကားေျပာရသည္။ ဤတြင္ သတုုိ႔သားႏွင့္ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ ေအာင္သြယ္မ်ား အေပးအယူ အတုုိးအေလွ်ာ့ ေဆြးေႏြးညိွႏုုိင္းၾကရသည္။ ညိွႏုုိင္းခ်က္မ်ားသေဘာတူညီမႈရရွိမွသာ လက္ထပ္ပြဲ က်င္းပဖုုိ႔စီစဥ္ေလရွိၾကသည္။
မဂၤလာေဆာင္ ရက္ေရြးရန္ မိန္းကေလးႏွင့္ ေယာက္က်ၤားကေလး ဇာတာ ႏွစ္ေစာင္ကုုိ ရြာဦးဘုုန္းေတာ္ႀကီးထံတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေဗဒင္ ဆရာထံျဖစ္ေစ တင္ျပရသည္။ ၎တုုိ႔သတ္မွတ္ေပးေသာ အခ်ိန္တြင္ မဂၤလာဆင္ရသည္။ ေဗဒင္ဆရာကုုိ မည္ေရြ႕မည္မွ် ပူေဇာ္ရမည္ဟုု သတ္မွတ္ထားခ်က္မရွိေပ၊
သွ်မ္းနီ တုုိင္းရင္းသားတုုိ႔ လက္ထပ္ပြဲတြင္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိသည္။
ပထမ တစ္မ်ဳိးကုုိ မဂၤလာငယ္ဟုုေခၚေလသည္။ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ ခန္႔ခြဲေသာ ကြမ္းဖုုိး၊ မိရာဘရာ ေငြကုုိ ေပးေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကြမ္းဖုုိး မိရာဘရာေငြကုုိ ေပးၿပီးက သတုုိ႔သားသည္ သတုုိ႔သမီး ကုုိ ေခၚသြားၿပီး အၾကင္လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းႏုုိင္ေလသည္။
ဒုုတိယ တစ္မ်ဳိးမွာ မဂၤလာႀကီးျဖစ္သည္ မဂၤလာႀကီးမွာ မိရာဘရာကုုိေပးၿပီးေနာက္ ဧည့္ပရိသတ္ တုုိ႔ကုုိ ဖိတ္မႏၱကျပဳ၍ ေကၽြးေမြးျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။ မဂၤလာႀကီးကုုိ ေငြေၾကးေခ်ာင္လည္ သည့္အခါ သုုိ႔မဟုုတ္ သားသမီးရသည့္ အခ်ိန္တြင္လည္း ျပဳလုုပ္ႏုုိင္သည္။မဂၤလာေဆာင္ရာတြင္ မိရာဘရာ ကြမ္းဖုုိးမွာ ထုုံးတမ္းအစဥ္လာအရ ခုုႏွစ္က်ပ္တစ္မတ္ စတိသေဘာေပးရသည္။ ကြမ္းဖုုိးေပးၿပီးက သတုုိ႔သမီး၏ မိဘမ်ားထံမွ သတုုိ႔သမီးအတြက္ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂ မ်ားကုုိ ေတာင္းရေလသည္။
မိဘမ်ားက သမီးႏွင့္ ထုုိက္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ဘူးေစ့၊ ဖရုုံေစ့၊ ဓား၊ ျခင္းေတာင္း၊ ဆားပလုုပ္တုုိ႔မွစ၍ လယ္ယာ ကၽြဲႏြားစသည္ အထိခြဲေပးရေလသည္။ အကယ္၍ လက္ထပ္ၿပီးေနာက္ လင္မယားကြဲလွ်င္ မိဘတုုိ႔ေပးေသာ ပစၥည္းအားလုုံးကုုိ မိန္းကေလးက ျပန္ယူရေလသည္။ မိန္းမကုုိ ေယာက်ၤားက ကြာလုုိက မိန္းမကိုုယ္ဖုုိး အတြက္ ေပးေလ်ာ္ရသည္။ မိန္းမကြာလုုိကလည္း ေယာက္က်ားကုုိ ေလ်ာ္ရသည္။
သွ်မ္းနီ ခမ္းတီး ကတူး၊ ကနန္း သွ်မ္းတုုိ႔၏ အထူး သတ္မွတ္ခ်က္မွာ မဂၤလာမေဆာင္ဘဲ ရေသာသားကုုိ ရွင္မျပဳေပးရ၊ သမီးကုုိ မဂၤလာကိစၥမျပဳရ၊ ၎တုုိ႔သည္ ဗုဒၶဘာသာကုုိ ယုုံၾကည္ကုုိးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ အတြက္ လူ႔ဘ၀တြင္ မိမိသားကုုိ ရွင္သာမေဏအျဖစ္ သြတ္သြင္း ခ်ီးျမင့္ျခင္းျပဳမွ လူျဖစ္က်ဳိးနပ္သည္ဟုု စြဲလမ္းယုုံၾကည္ၾကသည္။
သွ်မ္းနီေခၚ တုုိင္းလုုိင္၊ တုုိင္းႏုုိင္း၊ တုုိင္းေခ်ာင္း လက္ထပ္မဂၤလာ
သွ်မ္းနီမဂၤလာေဆာင္ က်င္းပပုုံမွာ သွ်မ္းနီတုုိ႔သည္ မိရုုိးဖလာ နတ္ကုုိးကြယ္မ်ားရွိသျဖင့္ ထုုံစံမ်ားလည္း မ်ားလွသည္။ ကတူး၊ကနန္းတုုိ႔ထက္ လြန္၍ နတ္မ်ားစြာကုုိ ကန္ေတာ့ရသည္။ မဂၤလာပြဲ အခမ္းအနားစလွ်င္သတုုိးသားသည္။
၁- ေစာက္ေစာက္ …ဖီနမ့္ … ဖီဟိန္း ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ နတ္မ်ားကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ရသည္။ (အဓိပၺါယ္မွာ ဖီနမ့္ ေခၚေရနတ္၊ဖီဟိန္း ေခၚ အိမ္နတ္တုုိ႔ကုုိ ရွိခုုိးပါ၏ )
၂- ေစာက္ေစာက္ …ပူေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ အဘုုိးမ်ားကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ရသည္။ (ပူ ေခၚ အဘုုိး)
၃- ေစာက္ေစာက္ …ေပၚ ေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡေယာက်ၤားကုုိ မိမိနဖူးအား မိမိလက္ျဖင့္ ကုုိင္၍ အရုုိအေသေပးရသည္။ (ေပၚ ေခၚ ေယာကၡထီး)
၄- ေစာက္ေစာက္ …မယ္ ေစာက္ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡမိန္းမကုုိ အထက္ပါအတုုိင္း ဦးသုုံးႀကိမ္ ညြတ္၍ အရုုိအေသေပးရသည္။ ( မယ္ ေခၚ ေယာကၡမမိန္းမ)
၅- ေစာက္ေစာက္ …ေပၚ ေစာက္ .. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡေယာက်ၤားႏွင့္တကြ ၾကြေရာက္လာၾကေသာ လူႀကီး အားလုုံးကုုိ အရုုိအေသ သုုံးႀကိမ္ျပဳရသည္။ ( ေတာင္းလုုံ ေခၚ အားလုုံး )
၆- ေစာက္ေစာက္ …မယ္ ေစာက္.. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာကၡမႏွင့္တကြ ၾကြလာေသာ မိန္းမႀကီး အားလုုံးကုုိ အရုုိအေသသုုံးႀကိမ္ျပဳရသည္။
၇- ေစာက္ေစာက္ …ပီေစာက္ ..ေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ သတုုိ႔သမီး အစ္ကုုိဘက္ကုုိ ဦးသုုံးႀကိမ္ညြတ္ကာ အရုုိ အေသျပဳရသည္။ (ပီ ေခၚ အစ္ကုုိ)
၈- ေစာက္ေစာက္ ပီေစာက္.. ေတာင္းလုုံေစာက္ ဟုုဆုုိ၍ ေယာက္ဖႀကီးႏွင့္တကြ ၾကြလာေသာ အစ္ကုုိႀကီးမ်ားအားလုုံးကုုိ ဦးသုုံးညြတ္၍ အရုုိအေသျပဳသည္။
ဤကဲ့သုုိ႔ ေမာက္ေၾကး၊ ေမာက္ဆုုိင္၊ ေမာက္ဖြဲ႔၊ ေမာက္လြန္၊ ေမာက္ဆုုိင္၊ ေမာက္ဆြန္ နတ္မ်ဳိး ေျခာက္ဘုုိး၊ ေျခာက္ဘြား ႏွင့္တကြ ပရိသတ္မ်ားကုုိ ထုုံးစံအရ အရုုိအသျပဳၿပီးမွ သတုုိ႔သမီး မိဘႏွစ္ပါးႏွင့္ ေျခာက္ဘုုိး ေျခာက္ဘြားတုုိ႔ကုုိ လက္ဖက္က်ည္၊ ငါးခ်ဥ္ထုုပ္စသည္တုုိ႔ကုုိ လက္ေဆာင္ေပးရေလသည္။
သတုုိ႔သမီးဘက္မွ မိဘမ်ားႏွင့္ပရိသတ္မ်ားကလည္း လက္ဖြဲ႔ၾကသည္။ တဖန္ေခါင္တုုိင္ နတ္ကုုိ ၀င္၍ အရုုိအေသျပဳရသည္။ ရုုိးရာအလုုိက္ နတ္မ်ားကုုိ သမက္ကုုိျပ၍ ဆုုေတာင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ နတ္ကုုိျပ ရာတြင္ ၾကက္သား၊ ၾကက္သည္း၊ ထမင္း၊ ၾကက္ဥ၊ ငါးခ်ဥ္၊ လက္ဖက္ စသည္တုုိ႔ျဖင့္ ပူေဇာ္ပသၿပီး ဆုုေတာင္းရၾကသည္။
ရုုိးရာအႀကီးအကဲက နတ္အား သမီးသည္ ေခၽြးမအျဖစ္ျဖင့္ ဘယ္ရြာဘယ္ဌာနသုုိ႔ လုုိက္ပါရေတာ့မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤလင္မယားကုုိ ကူညီမ စပါေစ လုုိေၾကာင္း တုုိင္တည္ေျပာဆုုိရေလသည္။ ခဲဖုုိးေခၚ ေငြေၾကးကုုိ လူပ်ဳိမ်ားအား သတုုိ႔သားေရွ႕ေဆာင္က ေပးရသည္။ အပ်ဳိရံ အတြက္လည္း ေငြေၾကးေပး ရေလသည္။
မဂၤလာပြဲကုုိ ဦးေဆာင္တာ၀န္ယူ ခ်က္ျပဳပ္ရာတြင္ ေပၚခင္ ေခၚ လူပ်ဳိေကာင္းႏွင့္ မယ္ခင္ေခၚ အပ်ဳိေခါင္း တုုိ႔မွာ တာ၀န္ယူခြဲေ၀ ခ်က္ျပဳပ္ေလ့ရွိသည္။ မဂၤလာပြဲၿပီးလ်င္ ေပၚခင္ မယ္ခင္တုုိ႔အား သီးသန္႔ကန္ေတာ့ပြဲ တစ္ပြဲေပးရသည္။ ထုုိေပၚခင္ မယ္ခင္တုုိ႔သည္ ရပ္ေရးရြာေရး သာေရးနားေရးတြင္ အဓိက ဦးေဆာင္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
သွ်မ္းနီလူမ်ဳိးမ်ား၏ ေပၚခင္ မယ္ခင္မ်ားသည္ ေပၚမိန္း၊ ထမုုံ သုုိမဟုုတ္ ရြာသူႀကီးမ်ားၿပီးလွ်င္ ၾသဇာအရွိဆုုံးသူမ်ားျဖစ္သည္။
အထက္ပါသွ်မ္းမ်ားသည္ ရုုိးရာမဂၤလာ အစီစဥ္ က်င္းပပုုံမွာ တူညီၾကၿပီး အဓိက ျခားနားသည္မွာ ရုုိးရာနတ္ အရုုိအေသျပဳပုုံသာ ျခားနားကြာျခားေလ့ရွိသည္။
ထုုတ္ႏုုတ္ -တကၠသုုိလ္သွ်င္သီရိ - ျပည္ေထာင္စုုသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲ ဓေလ့မ်ား
အစဥ္အလာႏွင့္ ရုုိးရာမ်ားမ်က္ဖုုိ႔တြက္ ေစ်းသုုံးလည္းမလြယ္နဲ႔ ေရွးထုုံးလည္းမပယ္နဲ႔ ဆုုိသည့္ စကားအတုုိုုင္း ေႏွာင္သွ်မ္းလူငယ္မ်ားအား တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။
ခ်စ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးအား အစဥ္သျဖင့္ ေလးစားလွ်က္
