သွ်မ္းကတူး၊ကနန္းတုုိ႔၏ လက္ထပ္မဂၤလာ

မဂၤလာဟူသည္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေစေၾကာင္း   ေကာင္းေသာ    အျပဳမႈ အျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ   ေလာကီေရးရာ မဂၤလာသည္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တြင္ အာ၀ါဟ ၀ိ၀ါဟ မဂၤလာ ဟူ၍ ထမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း သည္ မဂၤလာ ျဖစ္သည္ဟုု အဂၤုုတၳိဳရ္  အ႒ကထာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဧဇာတိသတၱ က်မ္းတြင္ လည္းေကာင္    ေဖၚျပထားပါသည္။

အာ၀ါဟ ဆုုိသည္မွာ သတုုိ႔သမီးကုုိ သတုုိ႔သားအိမ္သုုိ႔   ေဆာင္၍ ေနထုုိင္ေစေသာငွာ ျပဳေသာ မဂၤလာကုုိ ဆုုိလုုိသည္။ ၀ိ၀ါဟ ဆုုိသည္မွာ အျပန္အလွန္အားျဖင့္၎ အထူးအားျဖင့္၎ သတုုိ႔သားကုုိ သတုုိ႔သမီးအိမ္သုုိ႔   ေနထုုိင္ရန္   ေဆာင္အပ္ေသာ မဂၤလာကုုိ ဆုုိပါသည္။
 ေလာကီလုုိအရ ထိမ္းျမားျခင္းမဂၤလာ ဆယ္ပါးရွိပါသည္။

ကတူး၊ ကနန္းသွ်မ္းတုုိ႔လည္း သွ်မ္းနီမ်ား နည္းတူ အဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိၾကသည္။ သွ်မ္းကတူး၊ ကနန္းတုုိ႔၏ အထူးသတ္မွတ္ ခ်က္မွာေစ့စပ္   ေၾကာင္းလမ္း မဂၤလာ မေဆာင္ဘဲ တိတ္တဆိတ္ လုုိက္ေျပး ၿပီးမွ ေနာင္မဂၤလာေဆာင္လုုိသည္ ဆုုိပါက မိဘမ်ားသည္ ရွက္သည့္သေဘာျဖင့္ ေနာင္ထုုိသုုိ႔ မျပဳလုုပ္ၾကရန္ ရြာအလယ္တြင္ ေျမျပင္၌ ဖ်ာခင္း၍ မဂၤလာေဆာင္ က်င္းပေပးသည္။

မဂၤလာေဆာင္ရာတြင္ ဧည့္ခံစရိတ္ႏွင့္ မဂၤလာ ကြမ္းဖုုိး မ်ားကုုိ တႀကိမ္တည္း မတတ္ႏုုိင္ပါက ႏွစ္ႀကိမ္ခြဲ၍ မဂၤလာ ေဆာင္ခြင့္ ရွိေလသည္။ မဂၤလာႀကီး မဂၤလာငယ္ကုုိ တစ္ႀကိမ္တည္း  ျဖင့္လည္း  ျပဳလုုပ္   ႏုုိင္ၾကသည္။ သားကုုိ ေယာကၡအိမ္သုုိ႔ ထည့္ရုုိး ထုုံးစံမရွိေပ ေခၽြးမကုုိသာ လက္ခံယူေလ့ရွိသည္။

ကတူး၊ ကနန္း တုုိ႔တြင္ လူပ်ဳိေခါင္းေဆာင္ အပ်ဳိေခါင္းေဆာင္သည္ ရပ္ရြာ သူႀကီးထက္ပင္ လူငယ္မ်ား အေပၚ၌ ၾသဇာအာဏာ ေညာင္းေလသည္။ မဂၤလာပြဲၿပီးလ်င္ လူပ်ဳိေခါင္းကုုိ  သီးသန္႔ကန္ေတာ့ပြဲ တစ္ပြဲေပးရသည္။

မဂၤလာေဆာင္တြင္ ဘိသိက္ဆရာကုုိ ေခၚထားရေလသည္။ မဂၤလာေဆာင္ေန႔တြင္ သတုုိးသားဘက္မွ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံမ်ား ေရွ႕ေဆာင္လူႀကီးမ်ား ကန္ေတာ့ပြဲ၊ ေဓာ့ ေခၚေဆးကြမ္း လက္ဖက္လက္ေဆာင္မ်ား၊ အုုန္းငွက္ေပ်ာမ်ား၊ သေျပပန္း၊ ေျမဇာျမက္၊ ကံေဆာင္ဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္၊ ဆန္ မိရာဘရာေငြေၾကး၊ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံအတြက္္ေငြေၾကးမ်ား စသည္တုုိ႔ကုုိ ယူေဆာင္သြားရေလသည္။ သတုုိ႔သားဖက္မွ ကံေဆာင္ဖ်ာ ရက္လုုပ္သူမ်ားမွာ မိစုုံဘစုုံ မိန္းကေလးမ်ားသာ ျဖစ္ၾကရေလသည္။

သတုုိ႔သမီး အိမ္သြားရာတြင္ မဂဏန္းျဖစ္ေသရသည္။ သုုိ႔မွ မဂၤလာေဆာင္မွအျပန္ သတုုိ႔သမီး ပါလာေသာ အခါ စုုံျဖစ္လာမည္၊ မဂၤလာေဆာင္အျပန္တြင္ စုုံစုုံလင္လင္ ပါရွိသည္ ဟူေသာအတိတ္ ကုုိယူၾက   ေလ့ရွိသည္။

သတုုိ႔သမီး အိမ္ေျခရင္းသုုိ႔ ေရာက္ေသာအခါ ေရွ႕ေဆာင္ ဘိသိတ္ဆရာက သတုုိ႔သားအဖြဲ႕ အိမ္ေပၚတက္ ခြင့္ျပဳရန္ ေတာင္းပန္ဆုုိရေလသည္။ အိမ္ေပၚသုုိ႔တက္ခဲ့ပါဟုု သတုုိ႔သမီး မိဘမ်ားက ခြင့္ျပဳမွ အိမ္ေပၚသုုိ႔ တက္ၾကရေလသည္။ ထုုိ႔ေနာက္ ဧည့္ပရိတသတ္မ်ားစုုံလင္သျဖင့္ မဂၤလာလက္ထပ္ရန္ အခ်ိန္ေရာက္ေသာ   အခါ သတုုိ႔သမီးသည္ အခန္းအတြင္းမွ အပ်ဳိရံမ်ား ၿခံရံလ်က္ ထြက္လာရေလသည္။ သတုုိ႔သမီးသည္ သတုုိ႔သား၏ လက္၀ဲဘက္ ကံေဆာင္ဖ်ာေပၚတြင္ ဒူးတုုပ္ထုုိင္ရေလသည္။

ရုုိးရာနတ္မ်ားကုုိ ကန္ေတာ့ရာတြင္ သတုုိ႔သမီးဘက္မွ သက္ဆုုိင္ရာနတ္မ်ားကုုိ ကန္ေတာ့ရသည္ သတုုိ႔သားကုုိလည္း ေခါင္တုုိင္းသုုိ႔ေခၚ၍ နတ္ကုုိျပသရသည္။   ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ ျပသရာတြင္ ကတူး၊ ကနန္းသွ်မ္းတုုိ႔၏ အယူအဆအရ သံျပားေပၚတြင္ သတုုိ႔သား သတုုိ႔သမီး ႏွစ္ဦးစလုုံး နင္းေစ၍ ရပ္ေနေစသည္။ အဓိပၺါယ္မွာ သံျပားကဲ့သုုိ႔ အၾကင္လင္မယားသည္ မည္သည့္ အခါမွ် ခြဲမေနပါ ရုုိးေျမက်သည္အထိ တစ္ဆက္ တည္း  တစ္သားတည္း ေပါင္းသင္းၾက မည္ဟူေသား အဓိပၺါယ္ျဖစ္ေလသည္။
-----  ကတူးရုုိးရာ၀တ္စုုံ

ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ ၾကက္ဖ၏အသား၊ အသည္း၊ အဆုုတ္၊ ထမင္း၊ ေရတစ္မႈတ္ျဖင့္ ပူေဇာ္ရသည္။ ငါးခ်ဥ္၊ ငါးပိ၊ လက္ဖက္၊ၾကက္ဥစသည္ျဖင့္ ပူေဇာၿပီးလွ်င္ ေခါင္တုုိင္ေျခရင္းတြင္ ကံေဆာင္ဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္ကုုိ တစ္ခ်ပ္က ပက္လက္၊ တစ္ခ်ပ္က ေမွာက္လ်က္ ထပ္ခင္းၿပီးလွ်င္ ထုုိဖ်ာႏွစ္ခ်ပ္ေပၚတြင္ သတုုိ႔သားက ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထုုိင္ရသည္။ သတုုိ႔သမီးက ဒူတုုပ္ထုုိင္ရသည္။

ရုုိးရာနတ္ထိန္းက ေခါင္တုုိင္နတ္ကုုိ မဂၤလာအခမ္းအနားကုုိ အသိအမွတ္ျပဳရန္ သားသမက္ကုုိ အစစကူညီပါရန္ ေတာင္းပန္ပသ၍ သားသမက္ကုုိ နတ္အားျပသရသည္။ သတုုိ႔သားသည္ လက္မပ္မီ ေခါင္တုုိင္နတ္ရွိေသာ အိမ္ခန္းတြင္းသုုိ႔မ၀င္ရေပ။ အားလုုံးကန္ေတာ့ၿပီး ေသာအခါ ဘိသိက္ ဆရာက မဂၤလာ ဘိသိက္ ရြက္ဆုုိၿပီးလွ်င္ စိမ့္ေရခ်၍ လက္ထပ္ေပးရသည္။ သေျပ၊ ေျမဇာမ်ားကုုိ စိမ့္ေရခ်ရာတြင္ အသုုံးျပဳသည္။

ဤသုုိ႔ မဂၤလာေဆာင္ၿပီးေနာက္ ဧည့္သည္မ်ားကုုိ ေကၽြးေမြးရ ေလသည္။   ေကၽြးေမြးရာတြင္ ငါးခ်ဥ္ႏွင့္ ႀကိမ္ဖူးဟင္းခ်ဳိ ေကၽြးႏုုိင္လွ်င္ ဂုုဏ္ရွိသည္ဟုု ယူဆၾကသည္။ ဧည့္သည္ကုုိ ငါးခ်ဥ္ အစိမ္းသုုပ္ မေကၽြးႏုုိင္လွ်င္ေသာ္မွ ရုုိးရာႏွင့္ မိဘမ်ားကုုိ ပူေဇာ္ကန္ေတာ့ရန္ကုုိမႈ ငါးခ်ဥ္မပါလွ်င္ မရေပ။ မဂၤပြဲ၏ ထုုံးစံ   တစ္ခုု   မွာ မဂၤေဆာင္ဖိတ္၍ မဂၤလာေဆာင္သုုိ႔ လာသူတစ္ဦးသည္ လမ္းတြင္ အျခားအိမ္သုုိ႔ မ၀င္ရေပ၊ တင္မိလွ်င္ အ၀င္ခံရသူအိမ္မွာ လာဘ္တိတ္သည္။ ရုုိးရာနတ္စိတ္ဆုုိးသည္ဟု ယုုံၾကည္ၾကသည္။ သုုိ႔အတြက္ အိမ္ရွင္ေက်နပ္ေအာင္   ေတာင္းပန္ရသည္၊ အိမ္ရွင္၏ ရုုိးရာနတ္ပြဲ ျပင္ဆင္ခေပးရသည္။
မဂၤလာေဆာင္သြားရာတြင္ လမ္းခရီး၌ တျခားရြာတစ္ရြာ ျခားေနပါက ရြာထဲကျဖတ္သန္းမသြားရေပ၊ ထုုိရြာကုုိကြင္းေရွာင္၍သြားရေလသည္။ ခရီးသြားစဥ္ မဂၤလာေဆာင္ႏွင့္ ႀကဳံႀကိဳက္ပါက ရည္မွန္းခ်က္ မေအာင္ျမင္ဟုု ယူဆၾကသည္။

မဂၤလာေဆာင္မွ ျပန္လွ်င္လည္း မိမိအိမ္ေရာက္ေအာင္ ပထမဦးစြာ ျပန္ရေလသည္ လမ္းႀကဳံမ၀င္ရေပ။
ထုုိအျပင္ ေက်းရြာအတြင္းရွိ မုုဆုုိးအသင္းကုုိ ေငြသားႏွင့္ ၾကက္ဖုုိၾကကမေပးရသည္။ ရြာထဲတြင္ မဂၤလာေဆာင္ ရွိက မုုဆုုိးလမုုိင္းပ်က္သည္ဟုု ယုုံၾကည္ၾကသည္။ မဂၤလာေဆာင္ၿပီး၍   သတုုိ႔သမီး သည္    သတုုိ႔သား ေနာက္သုုိ႔ လုုိက္ရန္အတြက္ ကြန္ ဟုုေခၚသာ ေနာက္လြယ္အိတ္ထဲသုုိ႔ သတုုိ႔သမီး ပစၥည္းမ်ား ထည့္ၿပီး လုုိက္ရသည္။ ယခုုအခါ ကြန္အစားေသတၱာကုုိ အသုုံးျပဳၾကေလသည္။ ေခၽြးမသည္ လင္အိမ္သုုိ႔   ေရာက္လွ်င္ ေယာကၡမလုုပ္သူက ထုုိင္ခုုံထုုိးေပးရသည္။

ေခၽြးမကုုိေနထုုိင္တတ္ရန္ ေနရာေပးျခင္း၊ ခရီးဦးႀကိဳဆုုိျခင္းသေဘာျဖစ္သည္။ ကတူး၊ ကနန္းတုုိ႔ မဂၤလာပြဲ တြင္ ရြာတြင္းသား ရြာတြင္းသူ မဟုုတ္ဘဲ တျခားရြာသားက လက္ေရာက္ ေတာင္းပါက ရြာခံ အပ်ဳိတစ္ဦး အျခားတစ္ရြာသုုိ႔ လုုိက္သြားရမည့္ အေရးေၾကာင့္ ကြမ္းဖုုိး၊ မိရာဘရာ ေကၽြးေမြးခမ္း၊ လူပ်ဳိရံ အပ်ဳိရံေၾကး   ေငြမ်ား ပုုိမုုိေတာင္းၾကေလ့ရွိသည္။ မဂၤလာေဆာင္ၿပီး၍ တျခားရြာမွ အမ်ဳိးသမီးကုုိ မိမိရြာသုုိ႔   ေခၚေဆာင္  လာ    ေသာအခါ ရြာအ၀င္ရာ၌ ရြာ၏ အေရွ႕ေပါက္မွ မ၀င္ရ၊ သူႀကီး (သုုိ႔မဟုုတ္) ရြာလူႀကီး ထံအုုန္း ငွက္ေပ်ာ ကန္ေတာ့ပြဲျဖင့္ ရြာတြင္း ၀င္ခြင့္ေတာင္းရသည္။ ရြာ၏ေနာက္ေပါက္မွသာ ၀င္ခြင့္ျပဳသည္။

မဂၤလာေဆာင္သူကုုိ ရြာတြင္းသုုိ႔ လည္းေကာင္း၊ ရြာထိပ္မွ လည္းေကာင္း မျဖတ္သန္းေစရ ရြာကုုိခြင့္ မေတာင္းဘဲ ၀င္မိျဖစ္မိပါက ရြာသူႀကီးက တရားစြဲဆုုိႏုုိင္သည္။ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ေက်နပ္ေအာင္ ေလ်ာ္ေၾကး    ေပးၿပီးလ်င္ ေတာင္းပန္ရေလသည္။

အထက္ပါသွ်မ္းမ်ားသည္ ရုုိးရာမဂၤလာ အစီစဥ္ က်င္းပပုုံမွာ တူညီၾကၿပီး အဓိက ျခားနားသည္မွာ ရုုိးရာနတ္ အရုုိအေသျပဳပုုံသာ ျခားနားကြာျခားေလ့ရွိသည္။

ထုုတ္ႏုုတ္ -တကၠသုုိလ္သွ်င္သီရိ -  ျပည္ေထာင္စုုသားတုုိ႔၏ ရုုိးရာလက္ထပ္ မဂၤလာပြဲ ဓေလ့မ်ား

အစဥ္အလာႏွင့္ ရုုိးရာမ်ားမ်က္ဖုုိ႔တြက္ ေစ်းသုုံးလည္းမလြယ္နဲ႔ ေရွးထုုံးလည္းမပယ္နဲ႔ ဆုုိသည့္ စကားအတုုိုုင္း ေႏွာင္သွ်မ္းလူငယ္မ်ားအား တင္ျပလုုိက္ရပါသည္။