လူ႔ေလာကႀကီးတြင္ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ေနရာတုုိင္းတြင္ ရွိၿမဲျဖစ္၏။အိမ္တြင္ျဖစ္ေစ၊ေက်ာင္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ေက်းရြာ၊ရပ္ကြက္၊ၿမိဳ႕နယ္၊ခရုုိင္တုုိင္း၊နုုိင္ငံတြင္ျဖစ္ေစေခါင္းေဆာင္ဟူ၍ရွိေနၿမဲပင္ျဖစ္ေပသည္။အသင္းအဖြဲ႕အမ်ဳိးမ်ဳိးတြင္လည္းေခါင္းေဆာင္ဟူ၍ရွိရ၏။ယုုတ္စြအဆုုံးေခတၱယာယီ ျပဳလုုပ္က်င္းပေသာအခမ္းအနားမ်ဳိး တြင္ပင္လ်ွင္ ေခါင္းေဆာင္ဆုုိသူကုုိထားရွိၿမဲျဖစ္၏။ ထုုိကဲ့သုုိ႔ေခါင္းေဆာင္ ထားရွိျခင္းသည္ ေလာက အစဥ္အလာျဖစ္ေပသည္။
နုုိင္ငံေတာ္အဖြဲ႕အစည္း ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ အဖြဲ႔အစည္းတြင္၎ လူမႈေရးအဖြဲ႕အစည္း၊ပရဟိတအဖြဲ႔အစည္း၊ သာေရးနာေရးအဖြဲ႔အစည္း ေခါင္းေဆာင္ဟူသည္ ရွိရ၍ ေနာက္လုုိက္ျဖစ္သူမ်ားကေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူကုုိရုုိေသေလးစား ၾကရ၏။ယုုံၾကည္အားထားမႈလည္းရွိၾကရ၏။ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူကေနာက္လုုိက္မ်ားကုုိေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းနုုိင္မႈ ရွိၾကရသည္။ ဤေနရာတြင္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဟူသည္မွာအမွန္တကယ္ လုုိအပ္ေနသည္ကုုိ ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းျဖစ္၏။ထိန္းသိမ္းမႈဆုုိသည္မွာဆုုိးက်ဳိ ျဖစ္ေပၚ လာေစမႈမ်ဳိးကုုိတရားေသာနည္းလမ္းျဖင့္ထိန္းခ်ဳပ္ေပးျခင္းကာကြယ္ေပးျခင္းလမ္းညႊန္မႈ ေပးျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
လမ္းညႊန္မႈ ဆုုိသည္မွာလည္းေကာင္းေသာအလုုပ္၊ေကာင္းေသာစကား၊ေကာင္းေသာအႀကံမ်ားကုုိလုုပ္ေဆာင္ေျပာဆုုိ ႀကံစည္ရန္ျဖစ္၏။ထုုိ႔ေၾကာင့္ေခါင္းေဆာင္ဆုုိသူမ်ားမွာအဖြဲ႔အစည္းတုုိင္းအတြက္အလြန္အေရး ပါလွေပသည္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းမွေနာက္လုုိက္ေကာင္းမည္ ဆုုိသကဲ့သုုိ႔ေခါင္းေဆာင္မေကာင္းရင္ေနာက္လုုိက္လည္းမေကာင္းနုုိင္ေတာ့ေပ။
မေကာင္းျမင္တတ္သူမ်ား အဖို႔ကိုယ့္ေခါင္းေဆာင္မေကာင္းေၾကာင္းေျပာေလ့ရွိသည္။မေကာင္းလွ်င္ဘာေၾကာင့္ကိုယ့္အထက္ေရာက္ၿပီးဘာလုိ႔ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေနရတာလဲဟူေသာေမးခြန္းကိုေမးလွ်င္လည္းမႀကိဳက္ခ်င္ၾက၊အမွန္မွာေတာ့ Secrets of Leadership success ႏွင့္ Sacred Leadership ကိုလိုင္းေခ်ာ္ေတြးေနၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။
အၿမဲတမ္းမွားေတြးေလ့ရွိၾကသည္။ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာျခင္းမွာေခါင္းေဆာင္ႏိုင္ေသာအရည္အခ်င္းရွိေသာေၾကာင့္သာေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။မ်က္ေမွာက္ေခတ္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္သူတို႔၏လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္သာေခါင္းေဆာင္ေနရာတြင္ရပ္တည္ ေနၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။ေခါင္းေဆာင္မႈစတိုင္ကိုျပန္ၾကည့္လွ်င္လမ္းၫႊန္တတ္ေသာသေဘာ၊ဦးစီးႏုိင္ေသာ သေဘာရွိၾကသည္။တစ္နည္းအားျဖင့္ Mentors သေဘာကိုေကာင္းေကာင္းနားလည္သူမ်ားျဖစ္သည္။လက္ညႇိဳးၫႊန္ရာေရျဖစ္ေစႏိုင္သည့္သေဘာရွိသူမ်ားလည္းျဖစ္သည္။ကိုယ္ေခါင္းေဆာင္မည့္အဖြဲ႕အစည္း၏အေျခအေနကိုေကာင္းစြာနားလည္တတ္သူမ်ားလည္းျဖစ္သည္။ေနာက္ၿပီးပါရမီခံရွိသူျဖစ္သည္။
ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာမႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး Nature လား၊ Nurture လားဆိုသည့္ေမးခြန္းကိုအၿမဲေမးေလ့ရွိၾကသည္။ nature ကေတာ့ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲမ်ားအေလးထားၾကသည္။သဘာဝကိုကေခါင္းေဆာင္ပါရမီပါလာသည့္သေဘာျဖစ္သည္။ေတာက္မည့္မီးခဲအရွိန္ႏွင့္တရဲရဲသေဘာမ်ိဳးျဖစ္သည္။နဂိုရွိမွနဂိုင္းထြက္သည့္သေဘာလည္းျဖစ္သည္။ Nurture ကေတာ့ေခါင္းေဆာင္ေမြးယူျခင္းျဖစ္သည္။ Nature ကမွန္သလား၊ Nurture ကမွန္သလားဟုဆိုလွ်င္ႏွစ္ခုစလံုးမွန္ပါသည္။
ေခါင္းေဆာင္မႈသင္တန္းမ်ားကိုတက္ေရာက္သူမ်ားကုိၾကည့္လွ်င္ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္ေသာအရည္အခ်င္းရွိသူမ်ားသာတက္ေရာက္ၾကေသာေၾကာင့္သာျဖစ္သည္။ေခါင္းေဆာင္ႏုိင္ေသာအရည္အခ်င္းရွိသူသည္ Nature ျဖစ္သည္။ေခါင္းေဆာင္မႈသင္တန္းအရေခါင္းေဆာင္မ်ားေမြးထုတ္ျခင္းသည္ Nurture သာျဖစ္သည္။မဆိုင္ေသာ္လည္းဆက္စပ္မႈရွိပါသည္။ Nature မရွိဘဲ Nurture လုပ္ခံရျပန္လွ်င္လည္းရြယ္ေတာ့မဟာႏြယ္၊ညားေတာ့ေစ်းသည္အဆင့္ေလာက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးသာရရွိပါသည္။ေခါင္းေဆာင္အရည္အခ်င္းရွိသူမ်ားကုိေလ့လာမည္ဆိုလွ်င္သူတို႔လုပ္ကိုင္ေနေသာလုပ္ရပ္မ်ားကိုၾကည့္ၿပီးအကဲခတ္ႏိုင္ ၾကသည္ဟုလည္းဆိုၾကပါသည္။သူတို႔ရဲ႕သိသာႏိုင္ေသာလွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ားကိုေလ့လာမည္ဆိုပါက
အသိအမွတ္ျပဳတတ္ပါေစ....
ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏မလြဲမေသလုပ္ရမည့္တာဝန္မ်ားတြင္ Recognition ေခၚအသိအမွတ္ျပဳျခင္းျဖစ္သည္။အလုပ္ကိုအသိအမွတ္ျပဳမွာလား၊လူကိုအသိအမွတ္ျပဳမွာလားဟူေသာေမးခြန္းသည္ထိုေခါင္းေဆာင္၏လုပ္ေဆာင္မႈအေပၚတြင္မူတည္ေနသည္။အလုပ္ကိုေမြးေသာေခါင္းေဆာင္သည္တာဝန္ေက်ပြန္သူကေျမႇာက္စားသည္။အလုပ္တာဝန္မေက်ပြန္သူကိုသတိေပးသည္။လူကိုေမြးေသာေခါင္းေဆာင္သည္ကိုယ္ႏွင့္တည့္သည့္လူကိုေျမႇာက္စားသည္။မတည့္သည့္လူကိုေခ်ာင္ထိုးသည္။ပိုစိတ္ခ်ရေအာင္ႏွိပ္ကြပ္ထားသည္။တစ္ဖန္ေခါင္းေဆာင္ဆိုသည္မွာလူေၾကာင့္ျဖစ္လာသည္လား၊အလုပ္ေၾကာင့္ျဖစ္လာသည္လားဟူေသာေမးခြန္းကိုလူေတြေၾကာင့္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာသည္ဟုသာထင္တတ္ၾကသည္။အမွန္ေတာ့အလုပ္အရသာသက္ဆိုင္ရာေခါင္းေဆာင္အသီးသီးတို႔ျဖစ္လာၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ေခတ္သစ္စီးပြားေရးစနစ္တြင္စံုစီနဖာ၊ေတာက္တိုမယ္ရေခါင္းေဆာင္ဆိုသည္ကားမရွိ၊အလုပ္တာဝန္ဝတၱရား Division of Labour or Specialization ေပၚမူတည္ၿပီးမွသာေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာျခင္းသာရွိသည္။အဖြဲ႕အစည္းမွျဖစ္လာေသာေခါင္းေဆာင္သာလွ်င္ရွိသည္။ထိုေခါင္းေဆာင္သည္ထုိအဖြဲ႕အစည္းမရွိေတာ့လွ်င္ထုိေခါင္းေဆာင္လည္းမရွိေတာ့သည့္သေဘာမ်ိဳးျဖစ္သည္။အထက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကိုျပန္သံုးသပ္လွ်င္အလုပ္ကိုလည္းေမြးရမည္။အလုပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာလူမ်ားကိုလည္းေမြးရမည္သာျဖစ္ပါေတာ့သည္။အလုပ္သပ္သပ္ေမြးလို႔ေတာ့မရႏုိင္ပါ။အလုပ္ႏွင့္တြဲၿပီးလူေမြးရပါသည္။သို႔ေသာ္လည္းအလုပ္သပ္သပ္ျဖင့္လူေမြးလုိ႔ေရာရႏိုင္ပါသလားဟူေသာေမးခြန္းလည္းရွိပါသည္။အလုပ္သပ္သပ္ျဖင့္လည္းလူေမြး၍ရႏုိင္ပါသည္။သို႔ေသာ္လည္းအဖြဲ႕အစည္း အတြက္ေတာ့စိတ္မခ်ရပါ။အဖြဲ႕အစည္းပ်က္သြားႏုိင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အဖြဲ႕အစည္းပ်က္သြားလွ်င္ထုိအဖြဲ႕အစည္း၏ေခါင္းေဆာင္လည္းမရွိေတာ့ပါ။အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္လည္းေတြးဆစရာမ်ားလည္းရွိပါသည္။ရပ္တည္ေနေသာအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္လႈပ္ရွားေနေသာအဖြဲ႕အစည္းဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသည္။ဥပမာအားျဖင့္ - လူ၏ခႏၶာကိုယ္ကိုအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုအျဖစ္သတ္မွတ္လိုက္မည္ဆိုလွ်င္အစားစားေနခ်ိန္တြင္အစားစားျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာအစိတ္အပိုင္းသည္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာပါသည္။
ပါးစပ္၊လက္၊မ်က္စိစသည့္အပိုင္းမ်ားျဖစ္လာပါသည္။လမ္းေလွ်ာက္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္လည္းေျခေထာက္၊မ်က္စိစသည္တို႔သည္လည္းေခါင္းေဆာင္မႈအပိုင္းတြင္ျဖစ္လာပါသည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ခႏၶာကိုယ္တြင္မည္သူကေခါင္းေဆာင္ျဖစ္မလဲဟူေသာအေတြးသည္သိပ္စဥ္းစားစရာမလုိပါ။အသိအမွတ္ျပဳျခင္းႏွင့္သာဆိုင္ပါသည္။စားေနခ်ိန္တြင္စားျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္းမ်ားကိုအသိအမွတ္ျပဳသင့္ပါသည္။လမ္းေလွ်ာက္ေနခ်ိန္တြင္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာအစိတ္အပိုင္းမ်ားကိုအသိအမွတ္ျပဳတတ္ရပါမည္။စားေနခ်ိန္တြင္ေျခေထာက္ကိုေျမႇာက္စားေနမည္၊လမ္းေလွ်ာက္ခ်ိန္တြင္ပါးစပ္ကိုအမႊမ္းတင္ေနမည္ဆိုပါကအသိအမွတ္ျပဳလြဲေနပါေတာ့မည္။ယင္းကို Leadership တြင္ Supervision Means ဟုေခၚဆိုၾကသည္။
စီမံခန္႔ခြဲတတ္ပါေစ.....
စီမံခန္႔ခြဲမႈႏွင့္ပတ္သက္လာလွ်င္စုေပါင္းလုပ္တတ္မႈရွိေစရန္သြန္သင္တတ္ရမည္ျဖစ္သည္။မ်ားေသာအားျဖင့္စီမံခန္႔ခြဲမႈသည္အခ်င္းခ်င္းရန္တိုက္ေပးတတ္လွ်င္စီမံခန္႔ခြဲမႈကၽြမ္းက်င္သည္ဟုအရပ္စကားျဖင့္ေျပာတတ္ပါသည္။ယင္းသည္ကိုုယ့္ပိုက္ကြန္ကိုကိုယ့္အတြက္ေထာင္သည္ဟုယူဆသူမ်ားလည္းရွိလာပါသည္။မည္သည့္အယူအဆကမွန္သည္ဟုဆိုရန္ခက္လွပါသည္။အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီးမွန္ေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။အခ်င္းခ်င္းရန္တိုက္ေပးျခင္းျဖင့္လုပ္ငန္းခြင္ကိုထိန္းထားႏိုင္သေရြ႕ေတာ့ထိုစီမံခန္႔ခြဲမႈသည္ေအာင္ျမင္ေနမည္သာျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္လည္းဂိတ္ဆံုးလွ်င္ဒုတိယအယူအဆသည္မွန္လာပါေတာ့သည္။စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတစ္ခုတြင္ျဖစ္သည္။ေၾကာ္ျငာအားျဖင့္လႈပ္ရွားေနရေသာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ေၾကာ္ျငာႏွင့္ဆိုင္ေသာပညာရွင္မ်ားလည္းရွိသည္။သတ္ပံုႏွင့္ဆိုင္ေသာပညာရွင္မ်ားလည္းပါသည္။သို႔ေသာ္လည္းလုပ္ငန္းရွင္အေနျဖင့္ေၾကာ္ျငာမႈအပိုင္းတြင္အယူအဆမ်ား၊ Customer Behavior မ်ား၊ CRM, Customer Satisfactions စသည့္အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာကိုဂ႐ုစိုက္ရသည္။မားကက္တင္းအတြက္သူတို႔သည္အသက္ျဖစ္သည္။
ၿပီးလွ်င္စကားလံုးဖြဲ႕စည္းမႈ၊က်စ္လ်စ္စြာသတင္းအင္ေဖာ္ေမးရွင္းေပးႏိုင္မႈ၊ထိေရာက္စြာသတင္းေပးႏိုင္မႈစသည့္အခ်က္မ်ားကျပဳစုၿပီးလွ်င္သဒၵါအမွားအမွန္အတြက္သဒၵါစိစစ္ေရးအဖြဲ႕ကိုေပးလိုက္ပါသည္။ေၾကာ္ျငာျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရးအဖြဲ႕အေနျဖင့္သဒၵါစိစစ္ခ်ိန္ကိုေပး၍မရပါ။လူတိုင္းခံစားဖူးပါသည္။သဒၵါကိုသာဂ႐ုစိုက္လြန္းအားႀကီးလွ်င္အုိင္ဒီယာေပ်ာက္တတ္ပါသည္။အိုင္ဒီယာကိုသာဂ႐ုစိုက္မည္ဆိုလွ်င္လည္းသဒၵါလွည့္မၾကည့္အားပါ။ကမာၻေက်ာ္စာေရးဆရာႀကီးရွိတ္စပီးယားပင္လွ်င္သူ႔နာမည္ကုိအမ်ိဳးမ်ိဳးေရးတတ္သည္ဟုဆိုပါသည္။စာလံုးေပါင္း၆မ်ိဳးေလာက္ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။မည္သည့္ဟာအမွန္ကိုပင္ေျပာရန္ခက္သည္ဟုဆိုပါသည္။အခ်ိဳ႕ကေတာ့တို႔ကေတာ့အိုင္ဒီယာလည္းေကာင္းတယ္၊ Grammar လည္းေကာင္းသည္ဟုဆိုပါသည္။အ႐ူးစကားျဖစ္ပါသည္။ကိုယ္ရည္ေသြးလြန္းေသာေၾကာင့္အ႐ူးဟုေျပာလိုျခင္းျဖစ္သည္။လင္းတေလာက္ေတာ့ငွက္တိုင္းလွ႐ံုျဖင့္ေသြးနားထင္ေရာက္ေသာစကားျဖစ္သည္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ Specialization ဆိုတာလည္းနားမလည္၊ Division of labour ဆိုတာလည္းနားႏွင့္ေဝးေနေသာ So-called ပညာရွိမ်ား၊ၾကက္ဆူေတာပညာရွိမ်ားသာေျပာေလ့ရွိေသာစကားပင္ျဖစ္သည္။ထိုအခ်က္ကိုေကာင္းေကာင္းနားလည္ေသာလုပ္ငန္းရွင္သည္ထုိပညာရွင္ႏွစ္အုပ္စုကိုစုစည္းၿပီးအသိအမွတ္ျပဳမည့္အစားေသြးခြဲအုပ္ခ်ဳပ္လာေသာေၾကာင့္တစ္အုပ္စုႏွင့္တစ္အုပ္စုငါႏွင့္ငါသာႏိႈင္းစရာမ်ားျဖစ္လာပါေတာ့သည္။အလုပ္မေမြးဘဲလူေမြးေသာေၾကာင့္အလုပ္“က်” ၿပီး၊လူ“ထ” လာပါေတာ့သည္။ထုိအခါမထိေရာက္ေသာေၾကာ္ျငာမ်ား၊ပိုးသာကုန္ေမာင္ပံုေစာင္းမတတ္ေသာေၾကာ္ျငာမ်ားျဖစ္လာပါသည္။အဓိကေတာ့လုပ္ငန္းရွင္သည္အလုပ္ကိုမေမြးတတ္ဘဲလြယ္ကူလြန္းသည့္“လူူေမြး” ျခင္းကိုသာနားလည္ေသာေၾကာင့္သာျဖစ္ပါေတာ့သည္။ယင္းကို Leadership တြင္ Management Means ဟုေခၚဆိုၾကသည္။ Supervision ႏွင့္ Management Means ထိုႏွစ္ပါးနားလည္ႏိုင္လွ်င္ေတာ့အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။
ထုုတ္ႏုုတ္.
ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္စိုး (ေဘာဂေဗဒ)
