မဂၤလာဟူသည္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာ ေစေၾကာင္း ေကာင္းေသာ အျပဳမႈ အျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ေလာကီေရးရာ မဂၤလာသည္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပါး တြင္ အာ၀ါဟ၀ိ၀ါဟ မဂၤလာ ဟူ၍ ထမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း သည္ မဂၤလာ ျဖစ္သည္ဟုု အဂၤုုတၳိဳရ္အဌကထာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ဧဇာတိသတၱ က်မ္းတြင္၎ ေဖၚျပထားပါသည္။
တုုိင္းခႏၱီး တုုိ႔ဓေလ့ထုုံးစံအရ လူငယ္ခ်င္း ခ်စ္ႀကိဳက္၍ ျဖစ္ေစ၊ မိဘမ်ားအဖက္ဖက္မွ သေဘာတူ ႏွစ္သက္၍ ျဖစ္ေစ၊ ေခၽြးမမ်ဳိးေတာ္စပ္၍ျဖစ္ေစ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးအား ေခၽြးမအျဖစ္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္လုုိပါက အမ်ဳိးသားမ်ားဖက္မွ မိဘမ်ားသည္ အမ်ဳိးသမီး၏ မိဘမ်ားထံသုုိ႔ သြားေရာက္ ကမ္းလွမ္းရသည္။ ထုုိေစ့စပ္ ကမ္းလွမ္းသည့္ ကိစၥကုုိ ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏူိင္ရန္ စကားၾကြယ္၍ ဓေလ့ထုုံးစံကၽြမ္းက်င္ေသာ တမန္မ်ားကုုိ ေရြးခ်ယ္၍ ေစလြတ္ရသည္။
ယင္းကဲ့သုုိ႔ ပထမအႀကိမ္သြားေရာက္ ကမ္းလွမ္းေစ့စပ္ျခင္းကုုိ “ပုုတ္ပတ္ေအာက္ဆြပ္” ဟုုေခၚၿပီး သြားေရာက္ရာ၌ တမန္မ်ားႏွင့္တပါတည္း ၾကက္ဥျပဳတ္ (၇)လုုံး၊ ပန္းကလာပ္ႏွင့္ ေငြသားမ်ားကုုိ တင္ရသည္။
သားရွင္ဘက္မွ ကြမ္းဖုုိးသြားေရာက္ပုုိ႔ျခင္းကုုိ “ဆန္းဟူဆန္းကာ” ဟုုေခၚသည္။ သားရွင္ဖက္မွ ၀ါႀကီးသူတစ္ဦးမွ မိဘမ်ားကုုိယ္စား ဦးေဆာင္၍ သတ္မွတ္ထားေသာ ကြမ္းဖုုိးေငြ ေကာက္ညွင္းထုုပ္၊ ငါးေျခာက္၊ ဆားထုုပ္မ်ားကုုိ ထမ္းေတင္းမ်ားျဖင့္ ထမ္း၍ ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ားကုုိိဆြဲကာ ေရွ႕ဆုုံးမွဦးေဆာင္ သူအား ေရႊထီးေဆာင္းကာ ေမာင္းတီးသူ ဦးေဆာင္ကာ သြားေရာက္ပုုိ႔ ေဆာင္ရသည္။ မဂၤလာကြမ္းဖုုိး ပုုိ႔ေဆာင္ၿပီးေသာအခါ သမီးရွင္မ်ားဘက္မွ သတုုိးသမီးပုုိ႔ေဆာင္မည့္ရက္ (မဂၤလာရက္) သတ္မွတ္ကာ ပုုိ႔ေဆာင္ရန္ စီစဥ္ရသည္။
သတုုိးသမီးပုုိ႔ေဆာင္ရန္အတြက္ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား ေဆြမ်ဳိးေတာ္ဆပ္မႈအလုုိက္ ငါးေျခာက္၊ ဆားထုုတ္၊ မ်ားျဖင့္ သြားေရာက္ဖိတ္ၾကားရသည္။ ထုုိ႔ေနာက္ မဂၤလာေန႔ေရာက္လွ်င္ သတုုိးသမီးပုုိ႔ေဆာင္ရမည့္ အုုပ္စုုကုုိ သမီးရွင္မ်ားကုုိယ္စား ၀ါႀကီးသူ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးမွ ဆင္၊ ျမင္း၊ စီးကာ ေရွ႕ဆုုံးမွ ေမာင္းတီးသူ ဦးေဆာင္သူအား ထီးမုုိးေပးသူ၊ ပစၥည္းထမ္းသူ၊ ေသနတ္ကုုိင္၊ ကၽြဲ ႏြားဆြဲ၊ လက္ဖြဲ႔ ပစၥည္းကုုိင္၊ သတုုိးသမီး အရံမ်ားကုုိ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲၿပီး သတုုိးသားအိမ္သုုိ႔ ခမ္းနားစြာ ပုုိ႔ေဆာင္ရသည္။
သတုုိးသမီးမိဘမ်ားဘက္မွ လက္၀တ္လက္စား၊ ခန္း၀င္ပစၥည္း၊ မီးဖုုိေဆာင္သုုံးပစၥည္း၊ ယက္ကန္းသုုံး ပစၥည္းႏွင့္ မ်ဳိးေစ့မ်ားကုုိ လက္ဖြဲ႔ေပးရသည္။ သတုုိးသမီးကုုိ သတုုိ႔သားအိမ္သုုိ႔ မပုုိ႔ေဆာင္မီ မိဘမ်ားမွ အိမ္ဦးနတ္အား မိမိတုုိ႔မ်ဳိးႏြယ္စုုေနအိမ္မွ ပယ္ႏုုတ္ေၾကာင္း တုုိင္တည္ေျပာၾကားရသည္။
ခႏၱီးဟူေသာ အဓိပၺါယ္မွာလည္း ခမ္းသည္ - ေရႊျဖစ္ၿပီး၊ တီသည္ - ေနရာကုုိ ဆုုိလုုိျခင္းျဖစ္သည္။ ထုုိ႔ေၾကာင္း ခႏၱီး ေရႊရွိေသာေနရာ-- ဟုုဆုုိလုုိျခင္းျဖစ္သည္။
တခ်ိန္တုုန္းကေတာ့ ခႏၱီးေဒသႀကီး၌ ေရႊအမ်ားအျပားထြက္ရွိ သည္မွာ ဧကန္မလြဲေပ အဘယ္ေၾကာင့္ဆုုိေသာ ခႏၱီးသွ်မ္းတုုိ႔၏ ေရွးယခင္အိမ္ေဆာက္ရန္ ေခါင္တုုိင္ထူလွ်င္ ေရႊႏုုိ႔ဆီဗူး တဗူးခန္႔ ေလာင္းထဲ့ ေၾကာင္းသိရသည္။ ခႏၱီးသွ်မ္းထုုံးစံတခုု၌လည္း မိန္းမေတာင္းေသာအခါ ကြမ္းဖုုိးအျဖစ္ ေရႊတစ္ပိႆာႏွင့္ အျခားပစၥည္းမ်ား တင္ေတာင္းရသျဖင့္ တုုိင္းခမ္းတီ အမ်ဳိးသမီးမ်ား၏ အမည္ေရွ႕ ၌ သွ်မ္းလုုိ တစ္ပိႆာ ဟုုေခၚသည့္ (စြဲ႔) ဟူေသာ ၀ိေသသန ျပဳခဲ့ၿပီး။ ေရႊတစ္ပိႆာႏွင့္ ညီေသာမိန္းကေလးဆုုိသည့္ အဓိပါၺယ္ျဖင့္ နာမည္၏ ထိပ္ဆုုံးမွာ စြဲ႕ဟူ၍ ယေန႔တုုိင္မဲ့ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။
ဥပမာ- နန္းမီမီေခါ၀္အား၊ စြဲ႕မီမီေခါ၀္ ဟုုသုုံးသည္။ ေရႊေပါေသာ အရပ္ေဒသေနရာ ကဲေရႊတစ္ပိႆာ ယူသြားၾကဖုုိ႔မေမ့နဲ႔ ဗ်ဳိ႕…
ထုုတ္ႏုုတ္
