မုုိင္းေနာင္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္အုုံးေမာင္

မုုိးအစ မိုုင္းေနာင္ကလုုိ႔   ျမန္မာ့ရာဇာ၀င္ တြင္ခဲ့ဘူးေသာ မုုိင္းေနာင္ၿမိဳ႕သည္ သွ်မ္းသမုုိင္းရာဇာ၀င္ ၿမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းမ်ားျဖစ္ေသာ မုုိးပါေသာ သွ်မ္း ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားသည္ မုုိးေနာင္ၿမိဳ႕စား၏ သားသမီးမ်ားမွ ဆက္စပ္ေပၚေပါက္ ခဲ့သည္ဟုု   ျမန္မာ့ရာဇာ၀င္ သမုုိင္းတြင္ လွ်က္ရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္   မိန္းေနာင္သည္
တခ်ိန္က ၿမိဳ႕အျပ လက္နက္ႏုုိင္ငယ္ထိ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့ဘူးေသာ သွ်မ္းရာဇာ၀င္ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႔ျဖစ္ ထင္ရွားသည္။   ေစာ္ဘြားဆက္ မည္ျမရွိသည္ကုုိ စီစစ္ဆဲျဖစ္၍ ပေဒရာဇ္သွ်မ္းျပည္ ဟုုေခၚတြင္ေသာ သွ်မ္းေစာ္ဘြားနယ္ေပါင္း ၃၂ နယ္တြင္ပါ၀င္ေသာ မုုိင္းေနာင္ ေစာ္ဘြား ဆက္ျဖစ္တဲ့ မုုိင္းေနာင္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္အုုံးေမာင္ အေၾကာင္းကုုိတင္ျပလုုိပါသည္။

စ၀္အုုံးေမာင္ကုုိ ၁၂၇၅ ခုုႏွစ္တြင္ ခမည္းေတာ္ ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ခြန္လုုံႏွင့္ မယ္ေတာ္ႀကီး  မဟာေဒ၀ီ စ၀္နန္းခမ္းဖွ တုုိ႔မွဖြားျမင္သည္။

ငယ္စဥ္အသက္ ၁၁ ႏွစ္တြင္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕  ေအ ဘီ အမ္ ေက်ာင္း၌ ပညာသင္ၾကား၍ ၁၉၄၇ ခုုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းမွထြက္ၿပီး၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ ရဲအရာရွိသင္တန္းေက်ာင္းတြင္ ဆက္လက္ပညာသင္ၾကားခဲ့သည္။ ၎ေက်ာင္းမွထြက္၍ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕၊ ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီး ရုုိး၌ အလုုပ္မ်ားကုုိ ဆက္လက္သင္ၾကားခဲ့ၿပီးေနာက္၊ ၁၉၃၉  ခုုႏွစ္တြင္ ေမၿမိဳ႕၊ သွ်မ္းအေပ်ာ္ထမ္း စစ္တပ္တြင္ စစ္သင္တန္း တက္ေရာက္ သင္ၾကား ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၀ ခုုႏွစ္တြင္ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕သုုိ႔ တဖန္ျပန္ေရာက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အိႏၵိယျပည္ ေမာ္ေတာ္ကားတပ္တြင္ ၄ လၾကာမွ် သင္တန္းတက္ေရာက္ သင္ၾကား၍ ၎မွ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ သယ္ယူပုုိ႔ေဆာင္ေရး တပ္တြင္ ျပန္လည္ အမႈထမ္းခဲ့သည္။
ထုုိအခ်ိန္ အခါတြင္ ဒုုတိယ ကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္ပြား၍ ဂ်ပန္မ်ား ျပန္လည္ျပည္သုုိ႔ ၀င္ေရာက္လာရာတြင္ မဟာမိတ္မ်ား၏ ေမာ္ေတာ္ကားတပ္တြင္ ဒုုတိယဗုုိလ္ႀကီးရာထူးျဖင့္ ဦးစီကြပ္ကဲ၍ ေရွ႕တန္းစစ္မ်က္ႏွာသုုိ႔ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မွစ၍ မဟာမိတ္တပ္ကုုိ သယ္ယူပုုိ႕ေဆာင္ေပးခဲ့သည္။

၁၉၄၂ ခုုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္မ်ား ျမန္မာျပည္သုုိ႔ ၀င္ေရာက္သိမ္းပုုိက္စဥ္တြင္ မုုိင္းေနာင္နယ္ေတာ္၏ အခြန္ေတာ္ဌာနတြင္ တာ၀န္၀င္ေရာက္ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၅ ခုုႏွစ္ ဂ်ပန္မ်ား ျမန္မာျပည္မွ စစ္ရႈံး၍ ဆုုတ္ခြါ ထြက္ေျပးခ်ိန္၌ မဟာမိတ္စစ္တပ္မ်ား ျပည္လည္ ၀င္ေရာက္လာသည့္အခါတြင္ မဟာမိတ္တုုိ႔၏ (၁၀၁) ၀မ္းအုုိ၀မ္း၊ စစ္တပ္၌ စူပဒါ ရာထူးျဖင့္ ဂ်ပန္မ်ားကုုိ မုုိင္းေနာင္၊ မုုိးနဲ၊ ေမာက္မယ္၊ မိုုင္းပန္နယ္ မ်ားမွေန၍ ျပန္လည္ေတာ္လွန္ ေမာင္းထုုတ္ခဲ့သည္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးကိစၥ ၿပီးဆုုံးၿပီးေနာက္ သက္ဆုုိင္ရာမွ နာမည္ေကာင္းလက္မွတ္ႏွင့္ ေသနတ္ ၃ လက္ကုုိ ဆုုအျဖစ္ခ်ီးျမွင့္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ထုုိမွ မိမိ၏ နယ္တြင္ျပန္လည္၀င္ေရာက္၍ တာ၀န္မ်ားထမ္းရြက္ေနခုုိက္ ၁၉၄၉ ခုုႏွစ္တြင္၊ ေက၊ အင္၊ ဒီ၊ အုုိ မ်ားျပည္ေထာင္စုု ျမန္မာႏုုိင္ငံေတာ္အတြင္းရွိ ၿမိဳ႕ ရြာအမ်ားအျပားကုုိ သိမ္းပုုိက္ခဲ့ရာတြင္ သွ်မ္းျပည္နယ္တြင္ ၿမိဳ႕ ရြာအခ်ဳိ႕ကုုိပါ အသိမ္းခံခဲ့ရာမွ ယခုုသွ်မ္းျပည္နယ္ ဥကၠဌ ႀကီး (သိႏၷီေစာ္ဘြားႀကီ) က မုုိင္းေနာင္နယ္၊ ကြန္ဟိန္း တံတားတြင္လူေပါင္း ၅၀ ခန္႔ႏွင့္ ထုုိ ေက၊ အင္၊ ဒီ၊ အုုိ၊ တုုိ႔ ေဘးမွ ကာကြယ္ရန္ သြားေရာက္ ေစာင့္ေရွာက္ေစခဲ့သည္။

၎မွေန၍ မုုိးနဲနယ္သုုိ႔ ေက၊ အင္၊ ဒီ၊ အုုိ မ်ားကုုိ ခုုခံတုုိက္ခုုိက္ရန္မွာၾကား၍ မုုိးနဲ၊ လဲခ်ား နယ္မ်ားမွ ရွိသမွ် အင္အားျဖင့္စုု၍ လြယ္လင္ၿမိဳ႕ ကုုိ ေက၊ အင္၊ ဒီ၊ အုုိ တုုိ႔လက္မွ ျပန္လည္တုုိက္ခိုုက္သိမ္းယူခဲ့သည္။
၎ သူပုုန္ရန္ ေအးခ်မ္းသြားသသည္အထိ လြယ္လင္ၿမိဳ႕ မွာပင္ အမႈထမ္းခဲ့ရၿပီး၊ တုုိင္းျပည္ၿငိမ္းသက္   ေအးခ်မ္း သြားၿပီးေနာက္ မိမိနယ္သုုိ႔ျပန္၍ နယ္၏အလုုပ္တာ၀န္မ်ားကုုိ ထမ္းရြက္ခဲ့ရာ၊ ၁၉၄၄ ခုုႏွစ္တြင္ ေနာင္ေတာ္ ေစာ္ဘြားႀကီး  စ၀္ခြန္ဆာ နတ္ရြာစံ ကံေတာ္ကုုန္သြားသျဖင့္ နယ္ခ်ဳပ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္းခံရ၍ အလုုပ္တာ၀န္မ်ားကုုိ ဆက္လက္တာ၀န္ယူ ထမ္းရြက္ခဲ့သည္။

၎ အမွတ္ခ်ဳပ္ႀကီးအျဖစ္မွ တဖန္ မုုိင္းေနာင္နယ္ကုုိ ေစာ္ဘြားႀကီးအျဖစ္ ဆက္လက္အုုပ္ခ်ဳပ္လ်က္ရွိသည္။

1948 ခုႏွစ္ မုိင္းရႈးေစာ္ဘြား စ၀္မန္ဖ၏ ေနအိမ္တြင္ ေစာ္ဘြားႀကီးမ်ား တံခါးပိတ္အစည္းေ၀းပြဲတြင္ ပထမ - အခ်က္ျဖစ္သည့္ သွ်မ္းျပည္ ျပည္သူ႕ အစုိးရသုိ႔ အာဏာစြန္႕လႊတ္ေရးဆုိသည္ကုိ ေစာ္ဘြားအားလုံးလုိလုိ လက္ခံခဲ့ၾကသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားအမ်ားစုုသည္ ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး။

- ပထမအခ်က္ျဖစ္တဲ့ ေခတ္ရဲ႕ အေျခအေနကုုိ နားလည္သေဘာ္ေပါက္ကာ  အိႏိၵယႏုိင္ငံ မဟာရာဂ်ာ
( Maharaja ) ေစာ္ဘြားမ်ားသည္ပင္ ၎တုိ႔၏ အာဏာကုိ အစုိးရအား ေပးအပ္စြန္႔ လႊတ္လုိက္ၿပီျဖစ္   ေသာေၾကာင့္။ ကမၻာႏွင့္ အ၀ွမ္းထူးျခားစြာ   ျဖစ္ပ်က္ ေျပာင္းလဲ   ေနေသာ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနကုိ မလြန္ဆန္ႏုိင္ေတာ့ဟုလည္း သိရွိနားလည္ထားၾကသူမ်ားပင္ျဖစ္သည္။

- ဒုတိယ- အခ်က္ျဖစ္သည့္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြယူရန္ မယူရန္ကုိ မႈ အျငင္းအခုံျဖစ္ခဲ့ၾက၏ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီး စ၀္မန္ဖက ျဖစ္ႏုိင္လွ်င္ ေလ်ာ္ေၾကးေငြကို မယူရန္တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ေနာင္ေသာအခါတြင္ သွ်မ္းျပည္၏   ျပည္သူလူထု သားစဥ္ေျမးဆက္တုိ႔ အေနျဖင့္ သွ်မ္းျပည္ႀကီးကုိ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ားက ေငြေၾကးျဖင့္ လဲလွယ္၍ ေရာင္းစားသြားခဲ့ၾကသည္။ ဟူေသာ သမုိင္းအမည္း စက္ႀကီးစြန္းထင္းက်န္ရစ္   ေနခဲ့မည္   ျဖစ္ေၾကာင္း   ရွင္းလင္း တင္ျပခဲ့ေပသည္။ ထုိအဆုိတင္သြင္းခ်က္ကုိ သီေပါ ေစာ္ဘြား စ၀္ၾကာဆုိင္ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေစာ္ဘြားငယ္ (နယ္ငယ္ေသာေစာ္ဘြားမ်ားကုိဆုိလုိသည္) မ်ားတဦး ႏွစ္ဦးခန္႔ကသာ   ေထာက္ခံ ခဲ့ၾကပါသည္။

သွ်မ္းျပည္နယ္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ားသည္ ပေဒရာဇ္အာဏာရွင္မ်ားျဖစ္၍ သွ်မ္းမဟုုတ္သူမ်ားကုုိ ညွင္းဆဲသတ္ျဖစ္ခဲ့သည္ဟုု အခ်ဳိ႕ေရးသားၾကပါသည္၊ အခ်ဳိ႕လည္းယေန႔တုုိင္ ေျပာဆုုိေနၾကပါသည္။ သုုိ႔ရာတြင္ ယေန႔သွွ်မ္းျပည္နယ္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ာ လက္ထက္တြင္ လူမ်ဳိးစုု တစုုႏွင့္တစုု တုုိက္ပြဲႀကီးမ်ား ႀကီးႀကီးမားမားျဖစ္ပြားျခင္း၊ လူမ်ဳိးတစုုႏွင့္တစုု မ်ဳိးတုုံးသတ္ျဖတ္မႈမ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ဟုု သမုုိင္းတြင္မေတြ႔ရေပ၊ ျမန္မာ့သမုုိင္းတြင္ ထင္ရွားေသာ တုုိက္ပြဲႀကီးမွာ မြန္၊ ျမန္မာ၊ သွ်မ္း သုုံးပြင့္ဆုုိင္  အားၿပိဳင္မႈႀကီး သာလွ်င္ထင္ရွားခဲ့သည္ ။ အမွန္တကယ္ ယေန႔သွ်မ္းနယ္တြင္ သွ်မ္းေစာ္ဘြားမ်ား သွ်မ္းမဟုုတ္သူမ်ားအား ညွင္းဆဲသတ္ျဖတ္မႈမ်ား လူမ်ဳိးစုုတုုိက္ပြဲႀကီးမ်ား ရွိခဲ့ပါလွ်င္ ယေန႔ သွ်မ္းျပည္နယ္တြင္ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားမွလြဲ၍ အျခားလူမ်ဳိးမ်ား ရွိေနႏုုိင္ဦးမည္ေလာဟုု သင္ျပရင္း ခ်စ္ေသာစာဖတ္ ပရိတ္သတ္မ်ားအား ေလးစားလွ်က္ က်ားေပါက္