ေခတ္သစ္မွာ မုိးေကာင္းစစ္တမ္းလုိ႔ ေခၚလုိ႔ရတဲ့ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕သည္ တစ္မုိင္းတစ္ေဆာင္ဟာ ရွမ္းနီလူမ်ဳိးတုိ႔အတြက္ အဖုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ သမုိင္းတစ္ေဆာင္ပဲျဖစ္ပါေတာ့သည္။
AD- 1792 ခုႏွစ္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦး ဗုဒုံမင္းနန္းတက္စအခ်ိန္ထိ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕တြင္ ေစာ္ဘြားအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ရွိေနေသးေၾကာင္း မုိးေကာင္းေစာ္ဘြား ၿမိဳ႔သစ္ေဟာ္သစ္ ေဆာက္လုပ္ခဲ့သည့္ ရွမ္း မွတ္တမ္း ပုရပုိဒ္တစ္ေစာင္က မုိးေကာင္းစစ္တမ္းရယ္လုိ႔ ေနာင္းတေခတ္ ရွမ္းနီေတြအတြက္ သမုိင္းသက္ေသျပႏုိင္ခဲ့သည္။
သကၠရာဇ္ ၁၁၅၄ ခု ၀ါဆုိလဆန္း (၂ )ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔ ေနတက္ရွစ္ဘ၀ါး အခါမွ ပုဏၰဖုသွ်နကၡတ္ ၾကဋ္လဂ္၊ၿပိႆစန္းျမတ္ သုိ႔ေရာက္လွ်င္ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕တြင္ အရွင္ေစာ္ဘြားႀကီး ေစာ၀္ေဆဆုိင္ခက္ဖွ၊ ေစာငန္းမုိင္းလုံ၊ နံေတာ္မွာစေနသား သက္ေတာ္ (၄၇)ႏွစ္၊ သခင္မ မိဖုရားႀကီး နံေတာ္မွာ ၾကာသပေတးသမီး အသက္ေတာ္မွာ (၃၇)ႏွစ္ ဘြဲ႔ေတာ္မွာ နန္းရြက္တြန္ဆုိင္းမုိင္း ဤသုိ႔ေသာ အမည္ေတာ္ခံ၍ ၿမိဳ႕ေတာ္အမည္ကား ခဲခက္အေမာ္ စည္ဆုိင္ဆာေတာင္ခန္း ဟူ၍ အမည္ရွိေသာ ဘြဲ႔ေတာ္ကုိ သိမ္းအုပ္ေတာ္မူသည္တြင္ ဘြဲ႔အမည္ အရည္တုိ႔ကုိ ခန္႔ေတာ္မူသည္မွာ အမတ္ႀကီး (၄) ပါး အမတ္ေထာက္ (၄)ပါး အတြင္း၀န္ (၄)ပါး ၿမိဳ႔စာေရး (၄)ေယာက္တုိ႔ျဖစ္သည။
- အမွတ္ႀကီးေလးပါး ဘြဲ႔အမည္
(၁) သိန္လြန္လွန္း
(၂) သိန္လွန္ေပါမိုင္း
(၃) သိန္ငါးမုိင္း
(၄) သိန္းမုိင္းဆုိင္
- အတြင္း၀န္ေလးပါး ဘြ႔အမည္
(၁) သိန္ကဟန္
(၂) သိန္ခြန္မုိင္း
(၃) သိန္ခြန္ေနာ္
(၄) သိန္ခန္ေနာ္
- ထမုန္ေပါမုိင္း အမည္
(၁) ကန္မုိင္း
(၂) ထင္မုိင္း
(၃) ရြက္မုိင္း
- ၿမိဳ႕စာေရး အမည္
(၁) ဟုိမုိင္းဆုိင္
(၂) ဟုိဖုိင္းကယ္
(၃) ဟုိမုိင္းမာ ၎သုံးေယာက္္မွာ အတြင္းအျပင္ ေရးရသည္။
စာေရးအႀကီးဆုံး အမည္မွာ ဟိန္မုိင္းဆုိင္ဘြဲ႕ ခန္႔ေတာ္မူ၍ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေလးရပ္၊ ရွစ္ရပ္ သတ္မွသည့္အတြင္း ေနထုိင္ၾကသည့္ အစည္ေက်းရြာတုိ႔ကုိ စီရင္ေစသည္။
၎ဘြဲ႔မွတ္ေတာ္မူသည္ ဆင္ေတာ္ဆင္ေပါက္ အမည္ေပးေတာ္မူသည္ကား ခင္မုိင္ကြန္ဆင္ေတာ္၊ ဆင္မ- မုိင္ဆုိင္ေကာ္ကဲ ဟူ၍ ဘြဲ႔မွတ္ေတာ္မူသည္။
မုိးေကာင္းၿမိဳ႕ အရွင္သခင္ ေစာ္ဘြားႀကီး ေစာဆုိင္ဘြလုံငန္းမုိင္း( ေစာ၀္ဆုိင္ဖွလုံငန္းမုိင္း) မုိင္းလုံသခင္မဘြဲ႔အမည္ကား- နန္းရြက္တြန္စြံ႔ဆုိင္မုိင္း တုိ႔ႏွင့္ သားေတာ္ သမီးေတာ္ ေလးပါးရွိသည္အနက္ သားေတာ္တစ္ပါးမွာ နံေတာ္စေနသားသည္။
ေျခရင္းေတာ္မွာေနေစ အသနားေတာ္ျမတ္ခံရသည္။ ေက်ာက္ရစစ္ရြာကုိ စားရသည္ သမီးေတာ္ ၃ ပါးမွာ ၂ ပါး အပါးေတာ္မွာ ခစားလွ်က္ေနသည္။ ၎ အႀကီးတစ္ပါးမွာ သီရိသူဇာ မေဟသီ ဘြဲ႔ေတာ္ေပး၍ သာယာ၀တီၿမိဳ႕ကုိ စားေစသည္။ အလပ္တပါးမွာ ျမတ္ေစာေဒ၀ီ ဘဲြ႕ေပး၍ ေရႊေရးေဆာင္မွာ အၾကည္သံရြာကုိ စားေစသည္။ ၎အိမ္ခြန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္လည္း ဧရာ၀တီ ေကာက္ေကာက္စင္းစင္း အညာေကာင္းတုံထိ၊ ေအာက္သုိ႔ ေရနံေခ်ာင္းထိ အသနားေတာ္ျမတ္ခံရသည္။
သမီးေတာ္အငယ္မွာ ႏွင္းစမၺာယ္ ငယ္ရြယ္သူျဖစ္၍ မိဘထံသုိ႔ ျပန္ေနေစသည္။ ၎ သမီးေတာ္တြင္ ျမတ္ႏုိးေတာ္မူေပသည္။ သမီးေတာ္ႏွစ္ပါးမွ အရွင္သခင္ေစာ္ဘြားႀကီး ေစာ၀္ေဆဆုိင္ခက္ဖွ တုိ႔စုံစမ္း မုိင္းလုံသခင္မ ဘုရားႀကီး နန္းရြက္ဖြတြန္စြန္ဆုိင္းမုိင္းဘြဲ႔ သနားေတာ္ျမတ္ခံ၍ မုိင္းေမာ္စည္တုိင္ ဆာေတာင္ခန္႔ ဟူ၍ အမည္ရွိေသာၿမိဳ႕ကုိ အုပ္စုိးသည့္ေန႔က မုိးေကာင္းစီရင္စု ေက်းလက္အစုစု ၎သကၠရာဇ္ ၁၁၅၇ ခု အမရပူရ ေနျပည္ေတာ္ ဥမင္းၾတားႀကီးမွ သနားေတာ္မူသည္။
လည္းေကာင္းဘုရားႀကီးအမိန္႔ေတာ္ႏွင့္ သိမ္းယူသည့္ ေက်းရြာခရုိင္တုိ႔ကုိ ေရွးထုံးစံရွိသည့္အတုိင္း ေက်းရြာေဟာင္းသစ္ အသီးသီး ေရြးသစ္ခံ၍ စာရင္းေတာ္ဆက္သြင္းၿပီးလွ်င္ အုပ္စုိးေတာ္မူသည္။ဘုရင္ေနာင္ လက္ထက္တြင္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြား ထီးဆယ္စင္းေဆာင္းအဆင့္
ကေလးေစာ္ဘြားသည္ ထီးကုိးစင္းေဆာင္းအဆင့္ မုိးညွင္းေစာ္ဘြားသည္ ထီးငါးစင္းေဆာင္းအဆင့္၊ ၀န္သုိေစာ္ဘြားသည္ ထီးငါးစင္းေဆာင္းအဆင့္ အသီးသီးရွိၾကသည္။ ( ဥႆေရာ၊ ၂၀၀၆၊ မ်က္ ၄၇)
ဘုရင့္ေနာင္အား စစ္ရူံးေသာအခါ ရွမ္းနီမင္းတုိ႔ မုိးေကာင္းက တစ္ႏွစ္သုံးႀကိမ္ ပယင္းခဲမ်ားကုိ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္သရသည္။ ကေလး၊ မုိးညွင္း၊ သီေပါတုိ႔ကလည္း ထုိ႔အတူ ကတုိး ေအာင္သား တရုတ္ပုဆုိး စသည္တုိ႔ကုိ တစ္ႏွစ္သုံးႀကိမ္ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္သၾကရသည္။ မင္းတရားႀကီးခ်ီရာသုိ႔လည္း ေသာင္းတပ္တစ္တပ္ျဖင့္ လုိက္ပါအမူထမ္းရသည္။
မင္းတရား မုိးေကာင္း၊ မုိးညွင္းတုိ႔ခ်ီေတာ္မူစဥ္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားသည္ ေတာင္ ၄၅ လုံး အရွင္ျဖစ္သည္။ မုိးညွင္းေစာ္ဘြားက ၃၅ လုံးမုိင္းကုိအစုိးရေၾကာင္းသိရသျဖင့္ မုိးေကာင္းက သာလြန္ႀကီးကဲေသာ ေစာ္ဘြားျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ( ကုလား၊ ၂၀၀၆၊ ဒု၊ ၂၃စ)
ေညာင္းရမ္းေခတ္တြင္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားကုိ ၉၅ လုံး မုိင္းရွင္ေစာ္ဘြားအျဖစ္ေတြ႔ရွိရသည္ ဆုိခ်င္သည္က မုိးေကာင္းေစာ္ဘြား အုပ္ခ်ုပ္မူေအာက္တြင္ ေတာင္ ၉၅ လုံးပါ၀င္သည္ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ (ကုလား၊ ၂၀၀၆၊ တ၊ မ်က္ ၁၂၂-၂၃)
- အမွတ္ႀကီးေလးပါး ဘြဲ႔အမည္
(၁) သိန္လြန္လွန္း
(၂) သိန္လွန္ေပါမိုင္း
(၃) သိန္ငါးမုိင္း
(၄) သိန္းမုိင္းဆုိင္
- အတြင္း၀န္ေလးပါး ဘြ႔အမည္
(၁) သိန္ကဟန္
(၂) သိန္ခြန္မုိင္း
(၃) သိန္ခြန္ေနာ္
(၄) သိန္ခန္ေနာ္
- ထမုန္ေပါမုိင္း အမည္
(၁) ကန္မုိင္း
(၂) ထင္မုိင္း
(၃) ရြက္မုိင္း
- ၿမိဳ႕စာေရး အမည္
(၁) ဟုိမုိင္းဆုိင္
(၂) ဟုိဖုိင္းကယ္
(၃) ဟုိမုိင္းမာ ၎သုံးေယာက္္မွာ အတြင္းအျပင္ ေရးရသည္။
စာေရးအႀကီးဆုံး အမည္မွာ ဟိန္မုိင္းဆုိင္ဘြဲ႕ ခန္႔ေတာ္မူ၍ မုိးေကာင္းၿမိဳ႕နယ္ ေလးရပ္၊ ရွစ္ရပ္ သတ္မွသည့္အတြင္း ေနထုိင္ၾကသည့္ အစည္ေက်းရြာတုိ႔ကုိ စီရင္ေစသည္။
၎ဘြဲ႔မွတ္ေတာ္မူသည္ ဆင္ေတာ္ဆင္ေပါက္ အမည္ေပးေတာ္မူသည္ကား ခင္မုိင္ကြန္ဆင္ေတာ္၊ ဆင္မ- မုိင္ဆုိင္ေကာ္ကဲ ဟူ၍ ဘြဲ႔မွတ္ေတာ္မူသည္။
မုိးေကာင္းၿမိဳ႕ အရွင္သခင္ ေစာ္ဘြားႀကီး ေစာဆုိင္ဘြလုံငန္းမုိင္း( ေစာ၀္ဆုိင္ဖွလုံငန္းမုိင္း) မုိင္းလုံသခင္မဘြဲ႔အမည္ကား- နန္းရြက္တြန္စြံ႔ဆုိင္မုိင္း တုိ႔ႏွင့္ သားေတာ္ သမီးေတာ္ ေလးပါးရွိသည္အနက္ သားေတာ္တစ္ပါးမွာ နံေတာ္စေနသားသည္။
ေျခရင္းေတာ္မွာေနေစ အသနားေတာ္ျမတ္ခံရသည္။ ေက်ာက္ရစစ္ရြာကုိ စားရသည္ သမီးေတာ္ ၃ ပါးမွာ ၂ ပါး အပါးေတာ္မွာ ခစားလွ်က္ေနသည္။ ၎ အႀကီးတစ္ပါးမွာ သီရိသူဇာ မေဟသီ ဘြဲ႔ေတာ္ေပး၍ သာယာ၀တီၿမိဳ႕ကုိ စားေစသည္။ အလပ္တပါးမွာ ျမတ္ေစာေဒ၀ီ ဘဲြ႕ေပး၍ ေရႊေရးေဆာင္မွာ အၾကည္သံရြာကုိ စားေစသည္။ ၎အိမ္ခြန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္လည္း ဧရာ၀တီ ေကာက္ေကာက္စင္းစင္း အညာေကာင္းတုံထိ၊ ေအာက္သုိ႔ ေရနံေခ်ာင္းထိ အသနားေတာ္ျမတ္ခံရသည္။
သမီးေတာ္အငယ္မွာ ႏွင္းစမၺာယ္ ငယ္ရြယ္သူျဖစ္၍ မိဘထံသုိ႔ ျပန္ေနေစသည္။ ၎ သမီးေတာ္တြင္ ျမတ္ႏုိးေတာ္မူေပသည္။ သမီးေတာ္ႏွစ္ပါးမွ အရွင္သခင္ေစာ္ဘြားႀကီး ေစာ၀္ေဆဆုိင္ခက္ဖွ တုိ႔စုံစမ္း မုိင္းလုံသခင္မ ဘုရားႀကီး နန္းရြက္ဖြတြန္စြန္ဆုိင္းမုိင္းဘြဲ႔ သနားေတာ္ျမတ္ခံ၍ မုိင္းေမာ္စည္တုိင္ ဆာေတာင္ခန္႔ ဟူ၍ အမည္ရွိေသာၿမိဳ႕ကုိ အုပ္စုိးသည့္ေန႔က မုိးေကာင္းစီရင္စု ေက်းလက္အစုစု ၎သကၠရာဇ္ ၁၁၅၇ ခု အမရပူရ ေနျပည္ေတာ္ ဥမင္းၾတားႀကီးမွ သနားေတာ္မူသည္။
လည္းေကာင္းဘုရားႀကီးအမိန္႔ေတာ္ႏွင့္ သိမ္းယူသည့္ ေက်းရြာခရုိင္တုိ႔ကုိ ေရွးထုံးစံရွိသည့္အတုိင္း ေက်းရြာေဟာင္းသစ္ အသီးသီး ေရြးသစ္ခံ၍ စာရင္းေတာ္ဆက္သြင္းၿပီးလွ်င္ အုပ္စုိးေတာ္မူသည္။ဘုရင္ေနာင္ လက္ထက္တြင္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြား ထီးဆယ္စင္းေဆာင္းအဆင့္
ကေလးေစာ္ဘြားသည္ ထီးကုိးစင္းေဆာင္းအဆင့္ မုိးညွင္းေစာ္ဘြားသည္ ထီးငါးစင္းေဆာင္းအဆင့္၊ ၀န္သုိေစာ္ဘြားသည္ ထီးငါးစင္းေဆာင္းအဆင့္ အသီးသီးရွိၾကသည္။ ( ဥႆေရာ၊ ၂၀၀၆၊ မ်က္ ၄၇)
ဘုရင့္ေနာင္အား စစ္ရူံးေသာအခါ ရွမ္းနီမင္းတုိ႔ မုိးေကာင္းက တစ္ႏွစ္သုံးႀကိမ္ ပယင္းခဲမ်ားကုိ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္သရသည္။ ကေလး၊ မုိးညွင္း၊ သီေပါတုိ႔ကလည္း ထုိ႔အတူ ကတုိး ေအာင္သား တရုတ္ပုဆုိး စသည္တုိ႔ကုိ တစ္ႏွစ္သုံးႀကိမ္ လက္ေဆာင္ေတာ္ ဆက္သၾကရသည္။ မင္းတရားႀကီးခ်ီရာသုိ႔လည္း ေသာင္းတပ္တစ္တပ္ျဖင့္ လုိက္ပါအမူထမ္းရသည္။
မင္းတရား မုိးေကာင္း၊ မုိးညွင္းတုိ႔ခ်ီေတာ္မူစဥ္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားသည္ ေတာင္ ၄၅ လုံး အရွင္ျဖစ္သည္။ မုိးညွင္းေစာ္ဘြားက ၃၅ လုံးမုိင္းကုိအစုိးရေၾကာင္းသိရသျဖင့္ မုိးေကာင္းက သာလြန္ႀကီးကဲေသာ ေစာ္ဘြားျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။ ( ကုလား၊ ၂၀၀၆၊ ဒု၊ ၂၃စ)
ေညာင္းရမ္းေခတ္တြင္ မုိးေကာင္းေစာ္ဘြားကုိ ၉၅ လုံး မုိင္းရွင္ေစာ္ဘြားအျဖစ္ေတြ႔ရွိရသည္ ဆုိခ်င္သည္က မုိးေကာင္းေစာ္ဘြား အုပ္ခ်ုပ္မူေအာက္တြင္ ေတာင္ ၉၅ လုံးပါ၀င္သည္ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ (ကုလား၊ ၂၀၀၆၊ တ၊ မ်က္ ၁၂၂-၂၃)
မုိးေကာင္း၊ မုိးညွင္း ၊ မုိးမိတ္တုိ႔သည္ ရွမ္းမင္းသား ညီေနာင္သုံးဦးတုိ႔မွ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ လက္နက္ၿမပုဂံေခတ္ၿပိဳင္ခဲ့ေသာ ရွမ္
ခ်စ္ေသာစာဖတ္ပရိတ္သတ္ႀကီးအား အဆင္ေလးစားလွ်င္ - က်းေပါက္
ထုတ္ႏုတ္- နန္႔ေကာင္းျမစ္လြင္ျပင္
ထုတ္ႏုတ္- နန္႔ေကာင္းျမစ္လြင္ျပင္
- - Dr-သန္းထြန္း ေခတ္ေဟာင္းျမန္မာ့ရာဇာ၀င္
တုိ႔မွ စုစည္းတင္ျပသည္။
ခ်စ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္ႀကီးအား အစဥ္သျဖင့္ ေလးစားလွ်က္
